علی‌اکبر صنعتی، مجسمه‌ساز و نقاش برجسته معاصر، در سال ۱۲۹۵ در کرمان به دنیا آمد و در سال ۱۳۸۵ در تهران درگذشت. او را «پدر مجسمه‌سازی ایران» لقب داده‌اند. پدر او به دلیل بیماری طاعون درگذشت و مادرش به علت تنگدستی و نگرانی از آینده فرزند او را به پرورشگاه صنعتی سپرد. «حاج علی‌اکبر صنعتی» – موسس پرورشگاه صنعتی – برای اینکه بچه‌ها بتوانند به مدرسه بروند، نام خانوادگی خود را به تمامی آن‌ها داد و تمامی ایتام از جمله علی‌اکبر به مدرسه رفتند.
پدرش بر اثر طاعون درگذشت و مادرش، او را به پرورشگاه صنعتی سپرد
علی‌اکبر از سنین پایین علاقه زیادی به نقاشی داشت و دیدن اتفاقی «تالار آیینه»، اثر کمال‌الملک، تصویر جدیدی از نقاشی در ذهن او ایجاد کرد. او با کشیدن پرتره‌ای از چهره حاج علی‌اکبر صنعتی مجوز رفتن به مدرسه «صنایع مستظرفه» را پیدا کرد. این مدرسه توسط «کمال‌الملک» احداث شده بود اما زمان ورود علی‌اکبر صنعتی به آن، کمال‌الملک در نیشابور حضور داشت. و صنعتی از محضر استاد طاهرزاده (استاد مینیاتور) بهره برد. او همچنین شاگرد اساتیدی چون «سید ابوالحسن خان صدیقی» نیز بود و در زمینه مجسمه‌سازی نیز در آن مدرسه مهارت پیدا کرد. همچنین تعلیم آبرنگ را نزد «آلبرت هونمان» دید و در این شاخه نقاشی نیز بسیار ماهر شد. به طوری که می‌توان او را صاحب مکتبی در این زمینه دانست.
او به تحصیلات خود در رشته نقاشی ادامه داد و در سال ۱۳۱۹ لیسانس نقاشی گرفت. همان سال به کرمان بازگشت و سرپرستی ۴۰ تن از یتیمان پرورشگاه صنعتی را به عهده گرفت و برای آن‌ها کلاس‌های نقاشی می‌گذاشت. اغلب آثار صنعتی موضوعات اجتماعی داشتند و نمی‌توان آن‌ها را بی‌ربط به گذشته و کودکی سخت او دانست. برای مثال می‌توان به مجسمه‌های زیر اشاره کرد: «همسر، مرد بیکار و عائله‌اش، زن بینوا، کودکان یتیم، سرمازدگان بی‌خانمان، پدر و فرزند، مسافر، باربر و همراه». همچنین او از مشاهیر نیز مجسمه‌هایی خلق کرد؛ «فردوسی، کمال‌الملک، ابن سینا، نادرشاه افشار، شاه عباس».
از محضر استاد طاهرزاده، استاد مینیاتور، بهره برد
حمله به موزه‌های علی‌اکبر صنعتی
علی‌اکبر صنعتی در طول دوران زندگی‌اش آثار زیادی از خود به جای گذاشت. او بیش از هزار نگاره و ۴۰۰ مجسمه ساخت و نمایشگاه‌ها و موزه‌های متعددی را دایر کرد. از جمله اولین نمایشگاه‌های او می‌توان به نمایشگاه مجسمه با کمک برادران یتیم خود در «یتیم‌خانه پسر حاجی» اشاره کرد. او با کمک ایتام یتیم‌خانه، بیش از ۴۰ مجسمه ساخت و نمایشگاهی را برپا کرد که استقبال کم‌نظیری از آن شد. استقبال به حدی زیاد بود که برای آن بلیت‌فروشی تعیین کردند و درآمد حاصل از آن نیز خرج گچ و دیگر ابزارهای مجسمه‌های بعدی شد. او تنها ایرانی‌ای است که دو موزه به نامش وجود دارد؛ موزه صنعتی کرمان و موزه صنعتی تهران.
در سال ۱۳۲۵ با همت «عبدالحسین صنعتی» (پسر حاج علی‌اکبر صنعتی) موزه‌ای در میدان توپخانه تهران بنا نهاد که بعد از انقلاب به جمعیت هلال احمر ایران تحویل داده شد. این موزه با برگزاری نمایشگاهی افتتاح می‌شود و به عنوان اولین موزه مردمی دایر می‌شود که آن هم با استقبال کم‌نظیری روبرو می‌شود. همچنین در سال ۱۳۳۰ موزه‌ای با آثار خودش در خیابان کالج دایر کرد که بعدها با اصرار عبدالحسین صنعتی به ملک شخصی عبدالحسین صنعتی منتقل شد. اما متاسفانه بعد از فوت عبدالحسین صنعتی موزه به دست ورثه وی افتاد و نمایشگاه تعطیل شد و تمام آثار آن آنجا باقی ماند و تلاش‌های علی‌اکبر صنعتی برای بازگشایی دوباره نمایشگاه نیز بی‌نتیجه ماند.
آثارش را وقف هلال احمر کرد تا ماندگار شوند
علی‌اکبر صنعتی نسبت به آثارش و ماندگاری آن‌ها بسیار حساس بود. تا جایی که آثارش را وقف هلال احمر کرد تا ماندگار شوند، اما متاسفانه با این حال اکنون آثار ایشان در وضعیت مناسبی قرار ندارد. سال هاست ابراز نگرانی‌هایی در مورد آثار ایشان وجود دارد و علی‌رغم آن هیچ توجهی به این آثار نمی‌شود. از این اسفناک‌تر، حمله به آثار اوست. در واقع با وجود نگرانی‌های صنعتی نسبت به آثارش، مجسمه‌ها و نقاشی‌های این هنرمند چندین بار مورد هجوم و حمله اراذل و اوباش قرار گرفته است.
اولین بار در سال ۱۳۳۲، پس از برکناری مصدق، به نمایشگاه وی در خیابان کالج هجوم برده شد و بسیاری از آثار ایشان را تخریب شد. از جمله مهم‌ترین آثار صنعتی که در این اتفاق از بین رفت مجسمه معروف «شام آخر» بود. او ابتدا بسیار ناامید شد اما با دو سال تلاش مداوم و ترمیم برخی از آثار و خلق آثاری دیگر نمایشگاه را دوباره راه انداخت. بار دیگر که آثار علی‌اکبر صنعتی مورد حمله قرار گرفت در جریان انقلاب ۵۷ بود که مجسمه‌ها، نقاشی‌ها و کارگاه ایشان واقع در نمایشگاه دائمی در میدان راه‌آهن به آتش کشیده شد.
اغلب آثار صنعتی موضوعات اجتماعی داشتند و نمی‌توان آن‌ها را بی‌ربط به گذشته و کودکی سخت او دانست
عبور تونل مترو از زیر ساختمان موزه صنعتی!
اکنون نیز شرایط نگهداری از آثار علی‌اکبر صنعتی مناسب نیست و اظهار نگرانی در این باره زیاد است. موزه صنعتی که به هلال احمر وقف شده است از سال ۱۳۸۹ به دلیل وضعیت نامناسب موزه و شرایط نگهداری نامناسب آثار بسته شده است و اکنون در احاطه دست‌فروشان است. «مهری صنعتی»، دختر مرحوم علی اکبر صنعتی، در ۲۸ دی‌ماه ۱۳۹۲ در یک گفت‌و‌گو از مسئولان وزارت ارشاد خواست برای موزه علی‌اکبر صنعتی در تهران تدبیری بیندیشند. او در این‌باره گفت: «دلیل تعطیل‌شدن موزه استاد صنعتی را مرمت ساختمان اعلام کردند. بعد از تعطیلی که چند بار به موزه رفتیم کسی بود که در را برایمان باز می‌کرد، اما به تدریج موزه متروکه شد. همسرم تعریف می‌کرد که یک بار وقتی از کنار موزه می‌گذشته دیده که آنجا به محل تجمع افراد معتاد تبدیل شده و وضع آشفته‌ای پیدا کرده است. این‌گونه رفتار با هنرمندان و آثار هنری نوعی ناشکری و ناسپاسی است.»
موزه آثار او به دلیل بی‌توجهی و عدم رسیدگی رفته‌رفته متروک و تعطیل شد
در این رابطه «پویا حاجیان» – مدیرکل روابط عمومی جمعیت هلال احمر – در سال ۱۳۹۱ با تاکید بر ثبت ساختمان موزه استاد علی‌اکبر صنعتی در فهرست آثار ملی و با تایید نگرانی جامعه هنری و خانواده استاد صنعتی گفت: «بیش از یک سال پیش، پیگیری اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری و شهرداری تهران برای بازسازی بنای موزه و آثار در حال تخریب آن توسط جمعیت هلال احمر آغاز شد؛ ولی هنوز هیچ نتیجه عملی مشخصی در این زمینه ندیده‌ایم … پیگیری‌های جمعیت هلال احمر از تیرماه سال گذشته آغاز شد و شش‌ماه پیش نیز آخرین پیگیری‌ها صورت گرفت. به‌دلیل ثبت ملی بودن بنای موزه، هلال احمر اجازه جابه‌جا کردن حتی یک آجر از این بنا را ندارد. از سوی دیگر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اعلام می‌کند مشکل اعتبار برای مرمت و رسیدگی به این بنا دارد.» او به مسئولیت شهرداری تهران نیز در این زمینه اشاره کرد و افزود که اکنون ساختمان موزه در شرایط بدتری قرار گرفته است چون تونل مترو از زیر آن رد می‌شود و حیاط موزه نیز تبدیل به ورودی مترو شده است. لرزش‌هایی نیز که با هر بار عبور مترو از زیر ساختمان به بدنه آن وارد می‌شود، موجب شده است سقف و دیوارهای بنا در حال ریزش باشد.
مسئولان و مقامات شهر کرمان نیز از این بایت اظهار نگرانی کرده بودند و خواستار انتقال آثار علی‌اکبر صنعتی به این شهر شده بودند. آن‌ها در این راستا حتی فاز دوم موزه صنعتی کرمان را نیز احداث کرده‌اند. دلیل عدم انتقال این آثار از سوی هلال احمر وقف آن‌ها به هلال احمر عنوان می‌شود و از سوی دیگر چون مجسمه‌ها گچی و بزرگ هستند احتمال تخریب آن‌ها در مسیر انتقال به کرمان نیز می‌رود. در این رابطه «زهرا لری»، از اعضای شورای شهر کرمان، در فروردین ۱۳۹۳ گفت: «یکی از مسائل مهم، انتقال آثار ارزشمند زنده‌یاد استاد علی‌اکبر صنعتی به کرمان است که متاسفانه هم‌اکنون این آثار در فضای بسیار نامناسب در تهران نگهداری می‌شوند. در خصوص انتقال این آثار پیگیری‌های متعدد انجام و در یک ماه اخیر با استاندار کرمان مکاتبه‌ای شده است و در همین جا نیز بار دیگر عاجزانه از استاندار کرمان درخواست دارم با توجه به اینکه ایشان توجه خاصی به کرمان و هنرمندان برجسته این دیار دارد، این آثار که ارزش‌های معنوی زیادی دارند و برای مردم گران‌قدر محسوب می‌شوند به کرمان منتقل شوند.»
موزه آثار او در جریان انقلاب ۵۷ به آتش کشیده شد
اما با این همه، خبر خوب درباره موزه علی‌اکبر صنعتی در تهران این است که در اسفند ۹۳ مرمت این بنا از طرف سه نهاد یعنی هلال احمر به عنوان مالک این بنا، سازمان زیباسازی شهرداری تهران و اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران آغاز شده است. در واقع این سه نهاد با امضای قراردادی سه‌جانبه کار بازسازی این موزه را بر عهده گرفته‌اند. این موزه که در سال ۱۳۵۲ به دست استاد علی‌اکبر صنعتی ساخته شد، پیش از متروک‌شدن حدود ۶هزار تابلو و بیش از هزار مجسمه گچی، سنگی و برنزی از شخصیت‌های علمی و ادبی ایران و پیکره‌هایی از تیپ‌های گوناگون اجتماعی را در خود داشت. اسفند ۱۳۹۳ «رجبعلی خسروآبادی» – مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران – دربارهٔ اقدامات نهادهای متولی در بازسازی موزه گفت: «کمیته‌ای راهبردی برای مرمت موزه صنعتی با مشارکت هلال احمر، سازمان زیباسازی شهرداری تهران و اداره کل میراث فرهنگی تهران با هدف تبیین کارکرد‌ها ایجاد شده و قرار است مرمت و استحکام‌بخشی بنا و بازسازی برخی بخش‌ها به صورت مشخص انجام و اقدامات لازم برای موزه‌آرایی آن انجام شود.»