Search

English

بدری تیمورتاش؛ نخستین دندان‌پزشک زن ایران

بدری تیمورتاش را نخستین دندان‌پزشک زن ایران می‌خوانند، اطلاعات زیادی درباره زندگی او موجود نیست. بدرالزمان تیمورتاش به روایت دختر‌خوانده و همین‌طور سنگ مزارش در سال ۱۲۸۷ شمسی در  خراسان متولد شده است. کودکی‌اش را در روستای کوچک نردین میامی در شرق استان سمنان امروزی و در قلب ولایت خراسان سابق گذراند. پدرش «کریمداد نردینی بجنوردی» از زمین‌داران بزرگ خراسان بود.

بدری در سه سالگی به همراه خانواده راهی تهران شد؛ تحصیلاتش را در مدرسه  ژاندارک به پایان رساند و سپس برای ادامه تحصیلات به اروپا فرستاده شد.

badri-teimoortash-.jpg

نخستین دندان‌پزشک زن ایران

شهاب تیمورتاش، عموزاده‌اش درباره او می‌گوید: «بدرالزمان یا آن‌ طور که در فامیل صدایش می‌زدند، بدری، خواهر کوچک‌تر عبدالحسین خان تیمور‌تاش بود ولادتش را ۱۲۸۰ نوشته‌اند اما در این تاریخ‌ها اختلاف بسیار است، هنوز هم نمی‌توان به قطعیت گفت چرا که به‌عنوان مثال عبدالحسین خان برای این‌که بتواند در انتخابات سنا شرکت کند شناسنامه‌اش را پنج سالی دست‌کاری کرده بود. پدر بدری علاقه شدید به فرزندانش داشت؛ سه فرزند، دو پسر و یک دختر که عبدالحسین خان بزرگ‌ترین آن‌ها بود که به شوروی رفت، با مشورت عبدالحسین خان، بدری هم ابتدا به سوربون فرانسه و سپس به بروکسل بلژیک رفت اما فرزند سوم هیچ‌ گاه نه در سیاست وارد شد و نه در نهایت فردی نامدار شد.»

برادر وی عبدالحسین تیمورتاش نیز اولین وزیر دربار پهلوی بود که نقشی کلیدی در براندازی سلسله قاجار و بنیان سلسله پهلوی ایفا کرد. او ملقب به سردار معززالملک و سردار معظم خراسانی، دولتمرد ایرانی دوره‌های قاجار و پهلوی بود و نقش مهمی در سیاست خارجی ایران بازی کرد. چند سال بعد مورد غصب رضاشاه واقع شد و در ۱۳۱۲ در زندان قصر کشته شد.

Teymourtash_in_official_Court_Uniform.jpg

برادرش، عبدالحسین، اولین وزیر دربار پهلوی

بدرالزمان به اروپا رفت و تحصیلاتش را در رشته دندان‌پزشکی در بروکسل و پاریس آغاز کرد. دوره دندان‌پزشکی را در بروکسل به اتمام رساند و مدرک تخصصش را در بیماری‌های مخاط دهان از پاریس گرفت. به گفته خودش برای رفتن به کنگو و کار در آن کشور دوره طب ممالک حاره‌ای را نیز گذراند اما به‌ دلیل عدم موافقت خانواده به ایران بازگشت. همچنین درمانگاهی را برای دندان‌پزشکی در بیمارستان کنونی امام رضای مشهد بنیان نهاد. به دلیل نبود دانشکده دندان‌پزشکی به تهران رفت و پس از قبولی در آزمون دانش‌یاری پزشکی با همت وی دانشکده دندان‌پزشکی تهران (پیش از آن مدرسه دندان‌سازی برای فراگیری علم دندان‌پزشکی وجود داشت) تاسیس شد. او همچنین بعدها اقدام به تاسیس دانشکده دندان‌پزشکی در دانشگاه مشهد نیز کرد.

 no_title__930x510_q85_box-31,0,781,390_crop_subsampling-2_upscale.jpg

دوره دندان‌پزشکی را در بروکسل و تخصصش در بیماری‌های مخاط دهان را از پاریس گرفت

پس از سال‌ها خدمت و دریافت سمت استادی و نوشتن کتاب و جزوه در حوزه بیماری‌های دهان، بازنشسته شد.

شهاب تیمورتاش می‌گوید: «بدری به دو اصل بسیار معروف بود یکی نخستین بانوی دندانپزشک ایرانی و دوم، برادر وی عبدالحسین تیمورتاش نیز اولین وزیر دربار پهلوی و این اقدامات باعث شد تا در نهایت سالن آمفی تئاتر و کتابخانه دانشگاه علوم پزشکی مشهد به نام وی نامگذاری شود»

هم‌اکنون کتابخانه دانشکده دندان‌پزشکی مشهد که با کتاب‌های اهدایی بدری تیمورتاش شروع به کار کرد، به نام وی مزین است. بدرالزمان تیمورتاش در سال ۱۳۶۸ بازنشسته شد و در هفدهم مهرماه ۱۳۷۴ در مشهد درگذشت، تا پایان عمر ازدواج نکرد و از او  چند کتاب، نامی بر سردر کتابخانه دانشگاه علوم پزشکی مشهد، شاگردان و سنگ قبری در بلوک ۱۳۹، بهشت جوادالائمه واقع در صحن آزادی حرم امام رضا(ع) باقی مانده است و نام نیکی که بر تارک علم پزشکی می‌درخشد.

دکتر امیری از دیگر شاگردان او نیز درباره‌اش می‌نویسد: «خیلی‌هایمان آن روزها در شرایط سختی به مشهد رسیده بودند و در دانشکده‌ای که هیچ چیز از آن نمی‌دانستند مانند بیگانگان فضایی چشم می‌چرخاندند اما در این بین نگاه مهربان و گرم بدرالزمان تیمورتاش بود که همه‌مان را دلداری می‌داد.

teymourtash.jpg

انتشارات بیشتر ...