کتابهای کودک برای رشد کودکان بسیار اهمیت دارد؛ چرا که این کتابها سرچشمه فانتزیهای کودکان هستند و کودک میتواند با آنها در یک دنیای رنگی و هیجانانگیز غوطهور شود.
خواندن کتاب برای کودک باعث ایجاد توانایی فوقالعاده در کودکان برای برقراری ارتباط و رشد زبان آنها میشود؛ با وجود این هنوز در بسیاری از خانوادهها خواندن کتاب بخشی از زندگی روزانه نیست.
منبع الهام و مواد آموزشی
در دنیای امروز حتی کودکان کمسنوسال هم در محیطی متاثر از رسانهها رشد میکنند. والدین باید بدانند یک کتاب آموزشی خوب، بسیار ارزشمندتر از تلویزیون یا بازیهای کامپیوتری است و عشق به کتابخوانی را به کودکان آموزش دهند. داستانها تاثیر بسیار مهمی بر زندگی عاطفی کودکان و رشد هوش هیجانی آنها دارند. از طریق داستان کودکان بسیاری از مهارتها را میآموزند، دایره واژگان آنها رشد میکند، مهارتهای زبانی آنها بهتر میشود، خلاقیت و فانتزی در آنها شکل میگیرد و رشد میکند و دانش آنها گسترش مییابد.
کتابها الهامبخش و مشوق تخیلات کودکان هستند، کنجکاویهای کودکان را ارضا میکنند و انگیزه کشف جهان را در آنها ایجاد میکنند.
خواندن کتاب با صدای بلند برای کودک، توجه و تمرکز او را تقویت میکند و موجب اعتماد در رابطه، احساس امنیت و ایجاد فضای مطبوع میشود.
کتابهای کودکان در واقع ابزارهای آموزشی محسوب میشوند. طبق تحقیقی که درباره کتابخوانی برای کودکان در آلمان انجام شده، دایره واژگان کودکان دو سالهای که برای آنها به صورت منظم کتاب خوانده شده بود، دو برابر کودکان همسالی بود که والدین آنها از کتابخواندن لذت نمیبردند.
تحریک تخیل و کنجکاوی
کتابها برای کودکان کمسنوسالتر بسیار جذابتر از تلویزیون هستند. تخیل آنها از طریق کتاب چندین بار بیشتر تحریک میشود. کودک میتواند از داستانخوانی والدین تقلید کند و خودش داستانی بسازد و برای والدین تعریف کند. همچنین یاد میگیرد کنجکاویهای طبیعی کودکانه را به شیوهای سرگرمکننده و هیجانانگیز ارضا کند.
تقویت رفتارهای اجتماعی، رشد اعتماد به نفس و عواطف و هیجانها
کودکان در دنیای فانتزیها غوطهورند، صحنهها و محتوای یک کتاب را تقلید میکنند و سرگرمیهای معناداری برای خود میسازند. آنها هنوز در دنیای تجربه و احساس هستند و کمتر در دنیای ادراک و فهم به سر میبرند. همدلی یا بیمیلی در کودکان با شنیدن داستانها رشد میکند. بنابراین میتوان گفت کتابها میتوانند رفتارهای اجتماعی را به کودکان بیاموزند.
قهرمانها به الگو تبدیل میشوند
کتابها بر کودکان اثرات جادویی دارند. کودک همواره آنچه را که خوانده است پردازش میکند و این یک فرآیند مهم آموزشی است. آنها همچنین اراده کودکان را تقویت میکنند؛ چرا که در آنها قهرمانها علیرغم وجود موانع، آنقدر تلاش میکنند تا به هدف برسند و این الگویی برای کودکان است.
پرواضح است که کتابها باید حتما مناسب سن کودکان باشد تا موجب افراط و تفریط در رفتار کودکان نشود.
رشد کودک و لذت از ادبیات
هدف از خواندن کتاب برای کودکان، ترویج شادی و ایجاد انگیزه برای خواندن کتاب است؛ این امر بعدها در موفقیت تحصیلی کودکان نقش مهمی دارد. اولین تجربه کتابخوانی بعدها میتواند زندگی و ارتباط فرد با ادبیات را شکل دهد. کتابهای کودکان پشتکار و توانایی تمرکز را به آنها آموزش میدهند و از این طریق مهارتهای شناختی کودکان را افزایش میدهند. همه اینها عناصری ضروری برای رشد کودک به حساب میآیند.
علاوه بر این کتابهای کودکان، سرگرمکننده و شادیبخش هستند و شخصیتهای اصلی کتابها محبوب کودکان هستند.
تقویت حافظه، تمرکز و مهارتهای حرکتی ظریف
پشت این دنیای تصاویر و کلمات، موقعیتی عالی برای تقویت تمرکز و حافظه کودکان وجود دارد؛ این امر در دوارن مهدکودک و دبستان بسیار مهم است. تحریک فانتزیها، منجر به خلاقیت در کودک میشود و کودک شروع به کشیدن نقاشی و ساختن کاردستی میکند که این امر موجب تقویت مهارتهای حرکتی ظریف میشود. ممکن است حتی کودک خودش داستان بنویسد.
زمان کتابخوانی
بهتر است زمان ثابتی در شب را به کتاب خواندن با صدای بلند برای کودک اختصاص دهید و این زمان را مراسم کتابخوانی بنامید تا در کودک ایجاد علاقه و هیجان بکند. هنگام خواندن کتاب اجازه بدهید کودک سوالات خود را بپرسد تا ارتباط عاطفی و امنی برقرار شود. هر چه با احساستر و جذابتر کتاب را بخوانید کودک بیشتر شیفته میشود. این کار موجب تقویت مهارتهای گوشکردن و توجهکردن در کودک میشود. کودکان زیاد تقلید میکنند. بنابراین مادر یا پدر کتاببهدست میتواند برای کودک الگوی مناسبی باشد.
انتخاب کتاب مناسب برای کودکان
با انتخاب کتابی که مناسب سن کودک نیست یا به لحاظ محتوا مشکل دارد، ممکن است ناخواسته به کودک خود آسیب بزنید. متاسفانه بعضی از کتابهایی که در ایران برای کودکان تولید میشود کتابهای مناسبی نیستند. در بعضی از این کتابها خشونت و آزاررسانی به حیوانات یا افرادی که دشمن نامیده شدهاند، ترویج میشود. در بعضی از آنها نیز آموزشهای مذهبی به روشی نادرست ترویج میشود.
هدف از نگارش یا خواندن کتاب، فقط تشویق کودکان به کتابخوانی نیست. رشد خلاقیت بصری کودکان از طریق تجسم و فانتزی و رشد جهانبینی کودک از طریق آشناسازی او با فرهنگهای مختلف و تقویت هوش او، باید از جمله هدفهای نگارش کتاب برای کودکان باشد. اما هدف بسیار مهم دیگر آموزش ارزشهای زندگی به کودک است؛ ارزشهایی همچون عدالت، همدلی، صلح، نوعدوستی، احترام به برابری انسانها فارغ از دین و جنسیت و نژاد. مطالعه کتابی با این ویژگیها میتواند پایه ایجاد و رشد هوش هیجانی کودک شود. فراموش نکنید هنگام خرید کتاب باید منافع و ترجیحات کودک و سرگرمی و شادی او در نظر گرفته شود.