تنها بیست‌ویک‌  سال سن دارد. سال ۱۳۴۰ خورشیدی است. آگهی یک مسابقه‌ برای طراحی لوگوی شرکت هواپیمایی ایران را که در آن تاریخ تازه تشکیل شده بود را در روزنامه‌ی کیهان و اطلاعات می‌بیند. این جوان بیست‌و‌یک ساله هنوز وارد دانشگاه نشده است و آماده است تا در کنکور شرکت کند اما تصمیم می‌گیرد که در این مسابقه شرکت کند. زهرابیان می‌گوید: «تاریخ مسابقه ماه خرداد بود. اعلام نتیجه‌ آن البته چند ماهی طول کشید. وقتی دیدم خبری از اعلام نتیجه مسابقه نیست، به شرکت هواپیمایی ملی ایران که تازه تاسیس شده بود تلفن کردم و گفتم آقا چه خبر از این آگهی که داده بودید و من در مسابقه‌اش شرکت کردم. گفتند اسمت چیست. گفتم فلان کس هستم. گفتند تو برنده شده‌ای.» زهرابیان می‌گوید وقتی طرح خود را برای شرکت در مسابقه فرستاد در توضیح این آرم اشاره کرد که اتفاقا حروف اول «هواپیمایی ملی ایران» نام همان پرنده‌ اساطیری ایران یعنی «هما» است و این‌گونه می‌شود که با لوگوی طراحی شده‌ به وسیله‌ ادوارد زهرابیان، نام «هما» نیز برای «هواپیمایی ملی ایران» انتخاب می‌شود.

آرم شرکت هما را در ۲۱سالگی طراحی کرد

ادوارد زهرابیان، معمار و طراح ایرانی ارمنی‌تبار در سال ۱۳۱۸ در شهر تهران به دنیا آمد. او تحصیلات دوره‌ دبیرستان را در دبیرستان البرز سپری کرد و دیپلم ریاضی خود را از این دبیرستان گرفت. زهرابیان پس از این در دانشگاه ملی ایران که بعدها نام دانشگاه شهید بهشتی گرفت معماری خواند. زهرابیان از دوران تحصیل خود در دانشگاه ملی ایران چنین می‌گوید: «من در دانشگاه ملی معماری خواندم و به این افتخار می‌کنم. دانشگاه ملی تازه پا گرفته بود. البته آن موقع هم از این صحبت‌ها بود که بچه‌های دانشجو می‌گفتند استادان‌مان بی‌سواد هستند! از کلاس دهم تا زمانی که وارد دانشکده بشوم به واسطه برادرم می‌رفتم تو آتلیه و به سال بالایی‌ها کمک می‌کردم. یادم هست برای پایان‌نامه یکی از دوستانش که استادش آقای دکتر فروغی بود، واقعا یک پروژه‌ای را هندل کردم که مربوط به راه آهن تهران بود و بهشان کمک کردم. صبح زود می‌آمد در خانه ما و من را برمی‌داشت می‌برد خانه آقای فروغی، چون در آتلیه آقای فروغی بود، ایشان توضیح می‌داد و من گوش می‌کردم. پایان‌نامه ایشان با درجه عالی پذیرفته شد و بیست گرفت. بعد هم رفت فرانسه. بچه‌های معماری همیشه کارشان در آتلیه است وقتی هم در آتلیه کار می‌کنند؛ همه به هم کمک می‌کنند. سال پایینی‌ها را به کمک خودشان می‌آورند. من هم به کمک سال بالایی‌ها می‌رفتم. دِسَن می‌کشیدم، طراحی می‌کردم، رنگ می‌کردیم و … وقتی درسم تمام می‌شد، از مدرسه فرار می‌کردم، چون علاقه داشتم می‌رفتم آتلیه تا به دانشجوها کمک کنم.»

معمار و طراح ایرانی ارمنی‌تبار

زهرابیان درباره شکل‌گرفتن آرم «هما» در ذهنش در گفت‌وگویی چنین می‌آورد: «من سفرهای زیادی داشتم و تقریبا تمام ایران را گشته‌ام، حتی همان زمان بچگی. به دلیل کار پدرم که اکثرا در شهرستان‌ها بود. شیراز خیلی می‌رفتم و با آثار هنری آن منطقه آشنایی داشتم. عکاسی هم در آن منطقه زیاد کرده بودم. طراحی آرم هما خود به خود در ذهن من آماده بود. فقط منتظر یک جرقه بود که این مسابقه پیش آمد. من هم بدون این‌که به برنده شدن فکر کرده باشم، در مسابقه شرکت کردم. با استفاده از یک سری موتیف‌های ایرانی طراحی کردم، چون فکر می‌کردم اگر این شرکت بخواهد نشانه‌ای داشته باشد که معرف ایران در همه جهان باشد، حتما باید با تمام تاریخ ایران پیوند خورده باشد، یا یک چیزی باشد که اگر کسی دید آن را بشناسد. این بود که با تعریفی که از موتیف‌های ایرانی داشتم، بهترین الگویی که می‌شد انتخاب کرد، پرنده‌ای می‌توانست باشد که یونیک باشد و این یونیک‌بودن پرنده را فقط در اسطوره‌های ایرانی، همان‌طور که گیرشمن هم در کتاب‌هایش ذکر کرده است، من فقط در تخت جمشید توانستم پیدا کنم. سرستون پرنده‌نمایی بود که سه خصلت متفاوت داشت: سر عقاب، گوش‌های گاو و یال‌های اسب داشت. شکل‌های دیگری هم هست که ویژگی‌های متفاوت داشته باشند، اما این پرنده بیشتر به موضوع ما نزدیک بود. البته این را هم بگویم که آن موقع هنوز “هما” مصطلح نشده بود. این خود به خود وصل شد به هواپیمایی ملی ایران.»

تبلیغ هواپیمایی ایران روی قطار شهری فرانکفورت، آلمان، ۱۳۵۵

در سال ۱۳۴۱ سرلشکر خادمی، مدیرعامل وقت «هواپیمایی ملی ایران» به صورت رسمی نامه‌ای برای زهرابیان می‌فرستد و از ثبت قانونی لوگوی طراحی‌شده‌ او برای «هواپیمایی ملی ایران» خبر می‌دهد. گاهی افرادی سعی کرده‌اند که خود را طراح لوگوی هما معرفی کنند.

 آرم شرکت هما را بر اساس موتیف‌های ایرانی طراحی کرد

ادوارد زهرابیان می‌گوید که پس از انقلاب اسلامی کسانی تلاش کردند این خود را طراح لوگوی هما جا بزنند. او می‌گوید بیش از دو دهه پیش مرتضی ممیز، «پدر گرافیک» ایران کتابی با عنوان آرم‌ها و نشان‌ها منتشر مرد که در چاپ اولیه‌ این کتاب یک نفر خود را به‌عنوان طراح لوگوی هما معرفی می‌کند. زهرابیان می‌گوید: «این آقا احتمالا فکر کرده ۲۰، ۳۰ سالی است که سروصدایی از من نیست و شاید من از این مملکت رفته‌ام. ایشان هم یا کارمند ایران‌ایر بودند یا کارهای طراحی آن‌جا را می‌کردند. ناگهان به من خبر رسید که در چاپ این کتاب این طرح به نام ایشان ثبت شده است. البته مدارک در اختیار من بود. بلند شدم رفتم پیش آقای ممیز و گفتم آقا شما مدرکی دارید که این لوگو را به نام ایشان ثبت کرده‌اید؟ مرتضی ممیز گفت مدرکی ندارم. این آقا گفت من طراحی کرده‌ام و من هم باور کردم. نهایتا وقتی که مدرک من را دید، واقعا جا خورد و گفت که در اولین چاپ بعدی کتاب تصحیح خواهد کرد و این کار را هم کرد.»

هوشنگ ارومیه نام کسی بود که خود را طراح لوگو ی هما معرفی کرده بود

هوشنگ ارومیه نام کسی بود که خود را طراح این لوگو معرفی کرد. زهرابیان می‌گوید: «دوستان من می‌دانستند که این آرم را من طراحی کرده‌ام و این یکی از افتخارات من است. یک روز یکی از دوستان به من تلفن کرد که «فلانی نمی‌دانستم که ما را سرکار می‌گذاری! تو که می‌گفتی این آرم را تو طراحی کردی، برو بین در کتاب نشانه‌های آقای ممیز اسم یکی دیگر را به‌عنوان طراح آرم هما نوشته شده». من رفتم کتاب را خریدم و دیدم که اسم من نیست. در حالی که واقعا دست و پایم از عصبانیت می‌لرزید، زنگ زدم به آقای ارومیه. گفتم فلانی هستم که گفت:«بجا نمی‌آورم، کارت چیه». گفتم آن آرمی که شما به اسم خودتان معرفی کرده‌اید، من طراحی کرده‌ام. زهرابیان می‌گوید که برخی از رسانه‌ها در ایران نوشته‌اند که چون من از ایران مهاجرت کرده‌ام برخی تلاش کرده‌اند که خود را طراح این طرح جا بزنند. زهرابیان با گلایه می‌گوید که من هیچ‌گاه از ایران نرفته‌ام: «من هیچ وقت از این مملکت نرفتم و می‌خواهم تاکید کنم که هیچ‌وقت جلای وطن نکردم. این مسئله برای من خیلی مهم است.» لوگوی هما را برترین لوگوی شرکت‌های هوایی دنیا می‌دانند. چند سال پیش آژانس خبری حمل و نقل هوایی Skift سی لوگوی برتر شرکت‌های هوایی جهان را معرفی کرد که در این میان لوگوی «هواپیمایی ملی ایران» (هما) به دلیل جذابیت، سادگی و رسا بودن پیام به عنوان برترین لوگوی شرکت‌های هوایی جهان انتخاب می‌شود. زهرابیان می‌گوید که بابت طراحی این لوگو در آن زمان ۵۰۰ تومان گرفته است: «بابت طراحی آرم هما پانصد تومان دادند، که کم نبود. البته زیاد هم نبود. چون اگر می‌خواستند جایزه‌ای درخور بدهند، مثلا باید ده هزار تومان می‌دادند.»

به دلیل جذابیت، سادگی و رسا بودن پیام، به عنوان برترین لوگوی شرکت‌های هوایی جهان انتخاب شد