دلیل اصلی انقلاب ۵۷ به روایت مخاطبان توانا

«خمینی تونست با وعده‌های دروغ و شعارهای حمایتی مستضعفان و پابرهنگان احساسات [را] جریحه‌دار کند و اعتماد اجتماع فرودستان را جلب کند. در واقع خمینی حتی جامعه جهانی رو هم فریب داد و اعتماد آن‌ها را هم جلب کرد، طوری که خودشان با هواپیما تا فرودگاه مهرآباد همراهیش کردند.» یکی از مخاطبان آموزشکده توانا

نهم بهمن ۱۳۹۹ در اینستاگرام آموزشکده توانا این پرسش مطرح شد که «دلیل اصلی رخداد انقلاب ۵۷ چه بود؟»؛ پرسشی که از سوی حدود ۱۲هزار مخاطب پسندیده شد و بیش از ۳هزار و هفتصد مخاطب به آن پاسخ دادند.

پاسخ‌های مشابه در پیام‌ها بسیار زیاد بود اما در کل می‌توان گفت مخاطبان سه دلیل اصلی را برای شکل‌گیری انقلاب اسلامی در بهمن ۱۳۷۵ برشمردند. شماری از مخاطبان کم‌سوادی سیاسی انقلابیون، عقاید مذهبی اکثریت آنان و قرارگرفتن آن‌ها تحت‌تأثیر وعده‌های مذهبی آخوند‌ها به‌ویژه روح‌الله خمینی را دلیل این انقلاب برشمردند؛ مردمی که حکومت پیشین را مذهبی نمی‌دانستند و تصور می‌کردند با وقوع انقلاب مذهب‌شان آن‌گونه که اعتقاد دارند، به مسیر درستی خواهد رفت. گروهی دیگر از مخاطبان گفتند که مردم به امید محقق‌شدن وعده‌های اقتصادی روح‌الله خمینی مبنی بر «برق و آب مجانی» و وعده تغییر اساسی زندگی «مستضعفان» و به اصطلاح «پابرهنگان» به آتش انقلاب دامن زدند. در نهایت مخاطبانی هم سیاست‌های اشتباه محمدرضاشاه پهلوی، پادشاه وقت ایران، و همراهی او با آنچه از آن به غرب و شرق یاد می‌کردند را دلیل اصلی انقلاب دانسته‌اند.

برای خواندن نظرات مخاطبان، به این لینک بروید. در ادامه پیام‌های برگزیده مخاطبان را می‌خوانیم (متن نظرها صرفا ویرایشی مختصر و یکدست شده است و حذف و اضافه‌ای صورت نگرفته است. جملات ناقص هم با کلماتی که در [ ] آمده است تکمیل شده است): 

- پوپولیسم جانمایه عنقلاب بوده و همین الانم هر وقت کم می‌آورند دست به دامن آن می‌شوند و دلیل جواب‌دادن آن عدم درک درست سیاسی عامه مردم در آن زمان و بی‌سوادی سیاسیون بوده است. به نظرم آزادی سیاسی برای آن زمان زود بوده و همین آزادی سیاسی و خام‌بودن سیاسیون زمان باعث این جنایت علیه بشریت شد.

- قدرت‌های جهان خاورمیانه امن و قوی نمی‌خواستند. کاری که شاه فقید داشت می‌کرد. نفت باید تحت کنترل خودشون می‌بود و چرخ کارخانجات اسلحه‌سازی که رکن اساسی اقتصادشون هست باید می‌چرخید.

- قرن‌ها بود که ملاها تبلیغ حکومت اسلامی می‌کردن، بالاخره باید این آخوندها دستشان برای مردم رو می‌شد و بعد مثل یک ظرف یکبار مصرف برای همیشه به زباله‌دان انداخته شوند.

- به نظر من دلیل اصلی اون مذهب بوده، اگر نگاهی به پروپاگاندای شورشیان عنقلاب بندازید در اکثرشون یه نگاه مذهبی وجود داره، مثلا برای تخریب جشن هنر شیراز میگفتن زن لخت ‌آوردن تو خیابون، به شهبانو فرح تهمت می‌زدن با فلان مسئول آمریکایی یا اروپایی سکس داشته، به بازیگران و فیلم‌سازها می‌گفتن عامل فحشا و بی‌بندوباری و هزار شایعه دیگه، ناگفته نماند شایعات اقتصادی هم جای خودشونو داشتن مثلا فلان قدر از بیت‌المال مفت رفت برای جشن دوهزار و پونصد ساله ایران، فلان قدر رفت به جیب آمریکا به خاطر خرید ادوات جنگی، در کنار این‌ها مزخرفاتی مثل برق مفت آب مفت خونه مفت یا گرفتن از ثروتمندان و دادن به مستضعفین و این چرت و پرت‌ها. در رای‌گیری قانون اساسی هم همه می‌گفتن چون قراره اسلامی بشه همه چی گل و بلبل میشه... .

- آب مفت، برق مفت، گاز مفت ... در بهشت زهرا برای مردگان ... ملتی که به خاطر جهالت [و] نادانیشون چند نسل بعدشون [را] هم بدبخت ‌کردن. حماقت بیش از حد حکومت وقت. جوانانی که مغزشان را به اراجیف اخوندها فروختند و به جای آن وعده آب و برق مجانی گرفتند. غافل از این‌که پشت این فرشته به ظاهر مهربان که عکسش را در ماه دیده بودند، شیطان پنهان شده.

- چونکه ما اهل مطالعه نبودیم و در دام گرفتار شدیم اما حکم تاریخ هم بود می‌بایست دین به حکومت می‌رسید. آخرین پله رسیدن به آزادی و دموکراسی حکومت دینی است. رنسانس باید انجام می‌شد.

- به خاطر مذهب و اسلام فیلمای صحنه‌دار سینما، و این‌که تو خیابونا آدمای مست زیاد بودن و باعث ناامنی می‌شدن. در کل حماقت

- به قول آقای کسروی ایران یه حکوت اسلامی به مردمش بدهکار بود تا متوجه شن چیو از دست‌دادن.

یکی از مخاطبان: پوپولیسم جانمایه انقلاب بوده (عکس از آلفرد یعقوب‌زاده)

- ریشه انقلاب بر می‌گرده به اشتباهات شاه و جریان‌های سیاسی، اشتباهات شاه از این زمینه که به اشتباه بزرگ‌ترین تهدید خودش رو کمونیست قلمداد می‌کرد و با به زندان انداختن ملی‌گراها و چپ‌هایی که گرچه اشتباه‌کردن ولی مثل آخوند تجددستیز‌نبودن... و از اون اشتباه بدتر استفاده از اسلام و روحانیت برای مقابله با نفوذ کمونیست [استفاده کرد]، این یعنی آزادی عمل روحانیت در زمانی که نیروهای سیاسی تجدد‌خواه زندان‌ بودن و این جامعه روحانیت بود که با مردم ارتباط مستقیم داشت به جای نیروهای تجددخواه، و این بزرگ‌ترین اشتباه میهن‌دوستی به نام شاه بود، و خوب هر کسی میتونه اشتباه کنه

- یکی دیگه از اشتباهات شاه این بود که همه‌ی حق و حقوق مردم رو خودش به زور هم که شده بهشون می‌داد. باید عرصه رو بر مردم تنگ می‌کرد تا خودشون واسه گرفتن حقشون مجبور بشن بجنگن تا قدر آزادی و رفاه رو بدونن مثل اروپا و امریکا که مردمش قدر میدونن.

- نافهمی مردم. پدر سوختگی و شارلاتنی ملاها که از سادگی مردم سوء‌استفاده کردن.

- هر چه که بود زوال یک ملت بود [و] نابودی یک کشور [را] در پی داشت. پایان یک دوره طلایی برای رسیدن به آزادی و شروع سیه‌روزی یک ملت [و] اسارت در بند خرافات ... .

- اعدام روشنفکران و تحصیل‌کرده‌های حزب توده و کمونیست و بها‌دادن به دین و مذهب و روحانیت.

- دل‌رحمی شاه بود، همینو بس. می‌تونست راحت بکشه ولی این کارو نکرد.

- آگاه‌نبودن مردم از خدمات پهلوی و بزرگ‌نمایی‌کردن برداشتن حجاب در زمان رضاخان به تبلیغ آخوندها.

- دروغ‌های خمینی و خرافه‌پرستی مردم

- قدرت‌های غربی وقتی دیدن شاه مثل پدرش رضا‌شاه داره تبدیل میشه به یک ابرقدرت در سطح خاورمیانه که حتی قیمت نفت رو هم تعیین می‌کنه، به همه برنام‌های آنها دهن‌کجی می‌کنه، باج بهشون نمیده زیر پاش رو خالی‌کردن، از جهل مردم استفاده کردن؛ ملتی که اصلا نمی‌فهمیدن جریان چیه. یکی می‌رفت، بقیم پشت سرش به همین سادگی؟ [...]

- اونی که می‌گه شاه مستبد بود ما انقلاب کردیم، بگه تو این چهل سالی که از مرگ شاه گذشته، شما به کدوم آزادی رسیدید؟ [...]