روز پنجشنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ مقبره «استر و مردخای» به آتش کشیده شد. خبرهای منتشرشده حاکی از حمله گروههای تندرو مذهبی به این مکان مذهبی-تاریخی و واردکردن خسارات زیاد به آن بود؛ هرچند به ادعای رسانههای جمهوری اسلامی، رئیس انجمن کلیمیان تهران پس از بازدید از بخشهای مختلف این زیارتگاه تاکید کرد هیچ مشکل و خسارتی برای این آرامگاه به وجود نیامده است.
بسیاری آتشسوزی این آرامگاه – که در زمره آثار ملی ایران به ثبت رسیده است – را با بیانیه چندی پیش بسیج دانشجویی همدان، مرتبط میدانند. از سال ۸۹ تا کنون، بسیج دانشجویی همدان یک بار ایده تخریب مقبره استر و مردخای و بار دیگر ایده تبدیل آن به کنسولگری فلسطین را مطرح کرده است.
بهمنماه ۱۳۹۸ شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی دانشگاههای همدان در بیانیهای خطاب به آمریکا، اسرائیل و کشورهای عربی منطقه هشدار داد در صورت هر گونه اقدام برای اجرای معامله قرن، مقبره استر و مردخای را به کنسولگری فلسطین تبدیل خواهند کرد. چندی بعد مدیرکل اداره میراث در واکنش به این تهدید تاکید کرد «بنای تاریخی استر و مردخای و موضوع کنسولگری هر دو متولیان خاص خود را دارند که دارای قوانین و ضوابط مشخص هستند و این دو هیچ سنخیتی با هم ندارند.» طیب فریادرس، مسئول بسیج دانشجویی همدان، در واکنش به اظهارات مدیرکل اداره میراث به خبرگزاری ایسنا گفت: «در برابر تعرض دیگران نباید بگوییم هیچ کاری نمیکنیم، ما در برابر تعرض به آرمانها و اماکنمان از جمله قدس حتما مقابله به مثل خواهیم کرد.»
بسیاری آتشسوزی زیارتگاه استر و مردخای را مرتبط با بسیج دانشجویی همدان میدانند
البته آتشسوزی اماکن تاریخی محدود به این مقبره یهودیان نبود؛ روز شنبه ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۹، معبد هندوهای بندرعباس هم دچار حریق گسترده شد. در این حادثه ۲۰ غرفه در ضلع شمالی معبد کاملا در آتش سوختند؛ اما بنا به ادعای مقامات جمهوری اسلامی به بنای اصلی معبد آسیبی نرسید. مدیرعامل سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری بندرعباس اعلام کرد: «این آتشسوزی از ساعت ۱۲و ۶ دقیقه ظهر شنبه از غرفههای واقع در ضلع شمالی معبد هندوها آغاز شد.» معبد هندوهای بندرعباس در سال ۱۲۶۷ هجری شمسی توسط محمد حسن خان سعدالملک به عنوان بنای زیارتی تجار و کارگران هندی مقیم بندرعباس ساخته شده و سال ۱۳۷۷ در فهرست آثار ملی ثبت شد.
بسیاری آتشسوزی در محوطه این معبد را با پرونده مسجد قدیمی بابری در شهر فیضآباد ایالت اوتارپرادش هندوستان و حل مناقشه میان مسلمانان و هندوها بر سر تخریب یا واگذاری این مسجد مرتبط میدانند. علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، پیشتر تخریب و تصاحب این مسجد توسط هندوها را محکوم کرده بود!
عدهای آتشسوزی در محوطه معبد هندوها در بندرعباس را مرتبط با یک مناقشه میان مسلمانان و هندوها در هند میدانند
همزمان با دو خبر یادشده، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایرنا، روز شنبه ۲۷ اردیبهشت از حمله به آرامستان مسیحیان خبر داد اما این خبر ساعاتی بعد از سایت این خبرگزاری حذف شد.
توییت یک روزنامهنگار درباره آتشسوزی در آرامگاه مسیحیان در تهران
این رخدادها جدید نیست و در سایه حاکمیت جمهوری اسلامی بارها شاهد این دست اتفاقات بودهایم؛ شهریور ۱۳۹۶، خبر آتشگرفتن «گورستان خالد نبی» – منسوب به قبر یکی از پیامبران بعد از حضرت عیسی – در استان گلستان توسط عدهای ناشناس منتشر شد. علاوه بر ایجاد آتشسوزی، عاملان اقدام به تخریب و شکستن سه سنگ مزار استوانهای چلیپا، که از اهمیت تاریخی و مطالعاتی ویژهای برخوردار است، کرده و یک سنگ مزار دیگر را نیز از دل خاک بیرون کشیده و رها کرده بودند.
همچنین سال ۱۳۹۵ و پس از رونمایی از ساختمان جدید شورای شهر یزد، ویدئویی از حجتالاسلام عباس زارع گاریزی، رئیس وقت این شورا، منتشر شد که تلاش میکرد با وسیلهای بخشی از تزئینات صحن شورا را – که ماکت آتشکده تاریخی زرتشتیان یزد بود – تخریب کند و از بین ببرد. این در حالی است که یکی از اعضای این شورا زرتشتی است.
در مرداد سال ۱۳۹۰ نیز تصاویری از تخریب کلیسای تاریخی کرمان منتشر شد. پس از آن، خبرگزاری مهر ضمن اشاره به اینکه این مکان تاریخی در فهرست آثار ملی قرار داشته و بنا بر مرمت آن بوده، این خبر را تأیید کرد.
به این ترتیب، فقط در دهه اخیر چندین مکان تاریخی و ملی و نیز مقدس برای غیرمسلمانان، توسط عدهای به ظاهر ناشناس در معرض هجوم و تخریب قرار گرفته است.
تخریب یک کلیسای تاریخی در کرمان، مرداد ۱۳۹۰
واکنشهای بینالمللی
رویدادهای اخیر بازتابی جهانی پیدا کرد. از جمله جاناتان گرینبلات، رئیس «اتحادیه ضد افترا» جمعه ۲۶ اردیبهشت از گزارشها درباره به آتش کشیدهشدن مقبره «استر و مردخای»، از مکانهای مقدس یهودیان، در شهر همدان ابراز ناراحتی کرد و چنین اقدامی را محکوم کرد. گرینبلات در توییتر خود نوشت: «گزارشهای نگرانکنندهای از ایران در خصوص به آتش کشیدن شبانه مقبره استر و مردخای، مکان مقدس یهودیان، منتشر شده است. ما امیدواریم مقامهای مسئول عاملان این اقدام یهودستیزانه را به دست عدالت بسپارند و تعهد بدهند که از مکانهای مقدس اقلیتهای مذهبی در ایران محافظت میکنند.»
رئیس اتحادیه ضد افترا: امیدواریم مقامهای مسئول تعهد بدهند از مکانهای مقدس اقلیتهای مذهبی در ایران محافظت میکنند
ایلان کار استکاتس، نماینده ویژه دولت آمریکا در رصد و مقابله با یهودستیزی، نیز به این گزارش واکنش نشان داد و آن را محکوم کرد: «ما قویا حمله به مقبره “استر و مردخای” در همدان ایران را محکوم میکنیم. حکومت ایران اصلیترین حامی یهودستیزی است. این اقدامات میبایست متوقف شود و از جامعه یهودی و سایر اقلیتها محافظت شود.»
فدراسیون یهودیان ایرانی-آمریکایی نیویورک و لسآنجلس هم از این خبر ابراز تاسف کرده و خواستار تعقیب و مجازات عاملان این اقدام شد. در بیانیه این فدارسیون، از آتشزدن این مقبره به عنوان «اقدام عامدانه و جنایتکارانه» یاد شده و عاملان حمله به آن «اوباش بزدل» خوانده شدهاند.
نماینده آمریکا در رصد و مقابله با یهودستیزی: حکومت ایران اصلیترین حامی یهودستیزی است
مرکز سایمون ویزنتال، که در حوزه حقوق بشر فعالیت دارد، نیز با انتشار یک بیانیه این اقدام را «يادآور نازیها» توصیف کرده و گفته است در شرایطی که «حکومت ملایان» به طور مرتب از «کینهتوزی علیه یهودیان» و «انکار هولوکاست» حمایت میکند، وقوع چنین حوادثی موجب شگفتی نیست.
جدای از اینکه عاملان این خرابکاریها وابسته به حکومت هستند یا نه، مسئلهای که بهوضوح نمایان است بیتوجهی حکومت به این مسئله و عدم برخورد با عاملان آن است. آن هم در شرایطی که اگر اقدامی مشابه علیه یک ساختمان بسیج یا مکانی مذهبی مربوط به مسلمانان صورت گیرد، خبر بازداشت عاملان آن به سرعت در تمام رسانههای حکومتی منتشر میشود. حکومتی که سازنده کلیپ بارش بادمجان یا شهروندانی که فیلم رقصشان را در فضای مجازی منتشر میکنند یا دختر و پسرانی که به هم آبپاشی میکنند را به سرعت و با افتخار شناسایی و بازداشت میکند، چگونه در برخورد با عاملان چنین اقدامات دیگرستیزانهای ناتوان است؟