از عزت ملک خانم در آثار تاریخی به نخستین عکاس زن ایران و اولین روزنامه‌نگار زن ایرانی یاد شده است.
عزت ملک خانم در سال ۱۲۴۲ در کرمانشاه به دنیا آمد. پدرش امامقلی میرزا عمادالدوله دولتشاهی و پدربزرگش محمدعلی میرزا دولتشاه از فرزندان فتحعلی‌شاه قاجار بود. او در سال ۱۲۵۰ با «محمد‌حسن‌خان صنیع‌الدوله» ملقب به اعتمادالسلطنه، وزیرانطباعات دوران ناصری، ازدواج کرد و از سال ۱۳۰۶ ملقب به اشرف‌السلطنه شد.
زندگی‌اش از بسیاری جهات با زندگی زنان دربار متفاوت بود. از آن‌جا که فرزندی نداشت، عمده زمان زندگی‌اش را صرف مطالعه می‌کرد. کتاب بسیار خوانده بود، بارها سفر رفته بود و به واسطه همسرش – که وزیر بود – در جریان سیاست‌های دربار و اتفاقات روز بود و همین آگاهی موجب می‌شد که در انتشار روزنامه‌ها مؤثر باشد.
نخستین عکاس
همان‌گونه که نخستین عکاس مرد تاریخ ایران ملک قاسم میرزا، فرزند فتحعلی‌شاه، بود باید رد نخستین عکاس زن ایران را نیز در دربار ناصری جست‌وجو کرد؛ جایی که پادشاه بخشی از فراغت خود را صرف عکاسی و ساخت آلبوم و نوشتن شرح عکس می‌کرد.
آن‌گونه که برخی از منابع این دوره اشاره کرده‌اند باید عزت ملک خانم را نخستین زن عکاس دانست. او این فن را از پسرعموی خود، شاهزاده محمد‌میرزا، آموخته بود. یکی از اصلی‌ترین منابعی که به عکاسی اشرف‌السلطنه اشاره کرده است، کتاب «روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه» است.
نخستین خبرنگار
نقش اعتمادالسلطنه را در زندگی اجتماعی و حرفه‌ای اشرف‌السلطنه نمی‌توان نادیده گرفت. اعتمادالسلطنه پسر حاجی علی خان (فراش‌باشی ناصرالدین شاه) بود. در فرانسه تاریخ و جغرافیا خوانده بود و به فرانسه و انگلیسی تسلط داشت. مترجم مخصوص شاه بود و از همین رو به ریاست دارالترجمه منصوب شده بود.
عمده زمانش صرف مطالعه می‌شد و به واسطه شغل همسرش در جریان اتفاقات دربار بود
عزت ملک خانم همسر دوم اعتمادالسلطنه بود و در نگارش کتاب «خاطرات اعتمادالسلطنه» نقش پررنگی داشت. در این کتاب آمده است: «اعتمادالسلطنه از نزدیکان شاه بود. کم‌تر روزی بود که به حضور شاه نرود و مدت درازی با او نباشد. در سفرها همسفر و در حضر و خلوت همنشین شاه بود و طبعا می‌توان او را از محارم شاه دانست. هر شب پس از این‌که از حضور شاه به منزل می‌آمد به نوشتن شرح وقایع روز می‌پرداخت و به قول خودش “احدی از آن خبر نداشت”. تنها کسی که از تحریر این خاطرات باخبر بود، عیال او بود که گاهی به علت کسالت یا خستگی شوهر محرّر روزنامه بود.»
اعتمادالسلطنه که نامش به عنوان نخستین وزیر انطباعات ایران به ثبت رسیده است، عهده‌دار امور مطبوعاتی بود و ۹ نشریه منتشر کرد. اشرف‌السلطنه نیز در این امور با او بسیار همکاری داشت. سید فرید قاسمی، پژوهشگر تاریخ مطبوعات ایران، در کتاب «مطبوعات ایرانی» می‌گوید: «در این مدت اشرف‌السلطنه صمیمانه با او [اعتمادالسلطنه] همکاری کرد و حتی بیشتر آنچه که به عنوان روزنامه خاطرات اعتماد السلطنه بر جای مانده، تقریر اعتماد السلطنه و تحریر اشرف السلطنه است و دور نیست که آثار دیگری نیز تحریر او باشد.»
اشرف‌السلطنه ۲۵ سال همراه شوهرش گرداننده مطبوعات عهد ناصری بود. در سال ۱۳۱۳ پس از فوت شوهرش از تهران رفت. اعتمادالسلطنه تمام دارایی‌اش را به شاه بخشیده بود، اما شاه بخشی از این املاک را به عزت ملک خانم بخشید. او نیز همه املاک همسر به جز کتاب‌های خطی او را در تهران فروخت و به مشهد رفت؛ کتاب‌ها را به کتابخانه آستان قدس رضوی اهدا کرد و به عقد حاج سیدحسین نایب التولیه آستان قدس رضوی در آمد، چندی با او زندگی کرد و آن‌گونه که مورخان می‌گویند در ۵۳ سالگی از دنیا رفت.
از اشرف‌السلطنه، که به تبحر در نرد و شطرنج شهره بود، چند عکس به یادگار ماند و نیز بخش زیادی از کتاب روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه.