فرح دیبا که پس از ازدواج با محمدرضا شاه پهلوی، فرح پهلوی نامیده شد در ۲۲ مهر ماه ۱۳۱۷ در تهران به دنیا آمد. او معمار و مترجم است. فرح پهلوی مورد احترام بسیاری از کسانی است که حتی با سلطنت یا شخص محمدرضا شاه پهلوی مخالفت یا عداوت دارند. «مارک ایروینگ» خبرنگار روزنامه تایمز لندن که در سن شصت و پنج سالگی فرح پهلوی و پس از سال‌ها سکوت ملکه سابق ایران در آپارتمان او در پاریس با فرح دیبا گفتوگو کرده بود و در مجله ضمیمه تایمز لندن انتشار یافت پس از شرح کوتاهی از دوران نوجوانی، جوانی و ازدواج فرح با شاه ایران می‌نویسد که برای بسیاری از ایرانی‌ها که دوران قبل از انقلاب را به خاطر می‌آورند، فرح دیبا چهره مهربان‌تر حکومت محمدرضا شاه است. او می‌نویسد: «حتی بعضی ایرانی‌هایی هم که در سال ۱۳۵۷ به دنیا نیامده بودند از او با احترام یاد می‌کنند. برای آن‌ها فرح پهلوی ستاره‌ای از دورانی است که فریبندگی و زرق‌و‌برق جرم نبود، دورانی که کسی به فکر ایدئولوژی نبود و خیلی‌ها حتی معنی آن را هم نمی‌دانستند.»
شهبانوی سابق ایران
فرح دیبا تنها فرزند فریده قطبی و سهراب دیبا بود. فریده قطبی در سال ۱۳۰۰ شمسی در لاهیجان گیلان به دنیا آمد. پدر فرح از افسران ارتش شاهنشاهی ایران بود. او دخترش را زمانی که شش سال داشت در مدرسه ایتالیایی نام‌نویسی کرد. فرح دیبا در مدرسه‌های ژاندارک و رازی در تهران تحصیل کرد و برای ادامه تحصیل در رشته معماری به کشور فرانسه رفت. او علاوه بر تحصیل معماری به زبان‌های انگلیسی و فرانسه نیز تسلط پیدا کرد. در دوران مدرسه کاپیتان تیم بسکتبال بود. فرح در سال ۱۳۳۳ قهرمان پرش ارتفاع و پرش طول و دو و میدانی شهر تهران شد. فرح همچنین در امتحانات دیپلم دبیرستان شاگرد اول شد. فرح توسط اردشیر زاهدی و همسرش شهناز پهلوی به محمدرضا شاه معرفی شد که این آشنایی موجب ازدواج او و محمدرضا شاه پهلوی شد. «شاه برای نخستین بار فرح را در منزل زاهدی و شهناز در حصارک ملاقات کرد. بعد از دیدار اول شاه خواستار دیدار مجدد با فرح شد. بعد از آن یکی دو دیدار صورت گرفت که همه در منزل زاهدی صورت می‌پذیرفت و در آن شاه و دیگر حضار گاه به موسیقی گوش می‌دادند، گاه رقصی می‌کردند و گاه هم بازی‌های محفلی. این دیدارها خصوصی بود، اما بالاخره شاه خواست که فرح با ملکه مادر دیدار کند. از سوی شاه این گام مهمی تلقی می‌شد و نشان می‌داد که به این دختر جوان رغبتی تمام پیدا کرده.» (نگاهی به شاه، عباس میلانی، نشر پرشین سیرکل ص ۲۷۰) «قبل از این آشنایی یک بار نیز که شاه از فرانسه دیدار رسمی می‌کرد، فرح هم در صف دانشجویانی که به دیدار شاه رفتند قرار داشت و شاه را از نزدیک دیده بود.» (نگاهی به شاه، ص ۲۶۹)
علاوه بر تحصیل معماری به زبان‌های انگلیسی و فرانسه نیز تسلط دارد
ازدواج محمدرضا شاه و فرح دیبا در سی‌ام آبان ماه ۱۳۳۸ اتفاق افتاد. پس از این ازدواج و در چارچوب مسئولیت‌های «شهبانو»ی ایران، دفتر ملکه از چهار بخش آموزش و پرورش، بخش بهداشت و درمان، بخش رفاه اجتماعی و بخش فرهنگ و هنر تشکیل شد. فرح پهلوی در زمینه بهداشت و آموزش کودکان بی‌سرپرست و به صورت کلی کودکان ایران بسیار فعال بود. پایه‌گذاری جمعیت کمک به جذامیان و بهکده راجی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، موزه فرش ایران و موزه هنرهای معاصر توسط فرح پهلوی انجام گرفت. او مدام به شهرهای مختلف ایران سفر می‌کرد تا از نزدیک با مردم ارتباط داشته باشد. فرح پهلوی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را با کمک و مدیریت لیلی امیرارجمند که از دوستان نزدیک فرح پهلوی بود بنیان گذاشت. «بسیاری دو دهه چهل و پنجاه شمسی را شکوفاترین سال‌های فرهنگی و هنری ایران می‌دانند و یکی از عوامل این شکوفایی را تاسیس کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان می‌شناسند. کانونی که هنوز هست ولی دیگر، مانند گذشته نیست؛ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دارای گسترده‌ترین شبکه کتاب‌خانه‌های کودکان و نوجوانان و از برجسته‌ترین تولیدکنندگان و ناشران کتاب‌های کودکان و نوجوانان در ایران به شمار می‌رود. این کانون همچنین بسیاری از فیلم‌ها و همین‌طور فرآورده‌های فرهنگی برای کودکان و نوجوانان را تهیه کرده است.»
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را با کمک و مدیریت لیلی امیرارجمند، از دوستان نزدیکش، بنیان گذاشت
جمعیت کمک به جذامیان با ریاست فرح پهلوی برای فعالیت‌های پزشکی و درمانی و رفاهی جذامیان توسط «عبدالحسین راجی» راه‌اندازی شد. مدت کوتاهی پس از ازدواج فرح پهلوی، عبدالحسین راجی، وزیر سابق بهداری از فرح پهلوی خواست که ریاست جمعیت کمک به جذامیان را بپذیرد. فرح پهلوی به بازدید مرکز جذامیان تبریز یا جذام‌خانه «بابا باغی» رفت و با شرایط نامناسب جذامیان ایران مواجه شد. در آن زمان جذامیان در شرایط بسیار بدی بودند و این مسئله فرح را بر آن داشت تا دستور ساختن خانه برای جذامیان شفایافته را بدهد. شهرکی در ۱۵۵ کیلومتری بجنورد در استان خراسان ساخته شد که نام «بهکده راجی» بر آن نهادند. تاسیس «جمعیت خیریه فرح پهلوی» از دیگر نهادهایی است که فرح پهلوی به تاسیس آن همت گمارد؛ این جمعیت اهدافی چون ایجاد و بهبود وضع شیرخوارگاه‌ها و مهدکودک‌ها، ایجاد کانون کارکنان جوان، اردوگاه‌های تفریحی و آموزشی و کاهش افت تحصیلی کودکان دبستانی را بر عهده داشت. «بنگاه حمایت مادران و نوزادان» که پس از جمعیت «شیر و خورشید سرخ» ایران باسابقه‌ترین نهاد نیکوکاری ایران بود و زمان رضا شاه تاسیس شده بود از سال ۱۳۳۸ توسط فرح پهلوی برای برطرف‌کردن نیازهای خانواده‌های کم‌درآمد می‌کوشید. «انجمن ملی حمایت کودکان» یکی دیگر از نهادهایی است که به ریاست فرح پهلوی بنیان نهاده شد؛ هدف این انجمن آموزش کادر فنی مورد نیاز سازمان‌های بهداشتی و تربیت افراد دانش‌آموخته برای خدمت در سازمان‌های ویژه کودکان بود. (انتشارات دفتر مخصوص شهبانو، تهران ۱۳۵۴، ص ۵۷ تا ۶۰) از نهادهای دیگری که توسط فرح پهلوی بنیاد گذاشته شد می‌توان به گستردگی تلاش‌های مدنی و اجتماعی فرح پهلوی پی برد. جمعیت حمایت از آسیب‌دیدگان از سوختگی، جمعیت مبارزه با سرطان، جمعیت طرفداران مرکز طبی کودکان و مرکز رفاه خانواده جوادیه از این جمله است.
«انجمن ملی حمایت کودکان» یکی دیگر از نهادهایی است که به ریاست او بنیان نهاده شد
فرح پهلوی در زمینه فرهنگ و هنر نیز منشا خدمات بسیاری بود. او در سال ۱۳۴۶ برای گردآوری و گسترش ترانه‌ها و رقص‌های محلی ایران، «سازمان ملی فولکلور ایران» را بنا نهاد. پیش از انقلاب اسلامی، سازمان ملی رقص فولکلور ایران به عنوان برترین گروه فولکلور در خاورمیانه محسوب می‌شد. تاسیس مجموعه تالار رودکی از دیگر اقدامات فرهنگی فرح پهلوی است؛ این تالار در آبان ماه ۱۳۴۶ گشوده شد، سازمان باله ملی ایران نیز تا پیش از انقلاب در همین مجموعه فعالیت داشته است. انجمن فیلارمونیک تهران که در آبان ماه سال ۱۳۳۲ به همت «ادوارد ژوزف» بنا نهاده شد از سال ۱۳۴۲ به بعد به ریاست فرح پهلوی برای پشتیبانی از ارکستر فیلارمونیک تهران به کار خود ادامه داد. حشمت سنجری از سال ۱۳۴۲ ریاست انجمن فیلارمونیک تهران را عهده‌دار بوده است. فدراسیون ناشنوایان ایران یکی از فدراسیون‌های ورزشی است که در سال ۱۳۳۴ به ریاست فرح پهلوی در تهران تاسیس شد و هدف از تاسیس آن گسترش ورزش ناشنوایان ایران بوده است.
می‌گويد که در دوران انقلاب نگران از بين‌رفتن اين آثار هنری بوده
کارهای فرهنگی و عمرانی ملکه پیشین ایران، فرح پهلوی بسیار بیشتر از آن چیزی است که در این مختصر نام برده شد. خدمات فرهنگی و اجتماعی فرح پهلوی موجب شده است که بسیاری از مخالفان سیاسی او نیز از فرح به احترام یاد کنند. او تا پیش از انقلاب اسلامی ده‌ها موزه و مرکز فرهنگی در سراسر ایران ایجاد کرد. فرح پهلوی به ایروینگ، خبرنگار روزنامه تایمز لندن می‌گوید که در آن زمان بسياری از هنرمندان بين‌المللی ميل داشتند که آثار خود را در محلی رسمی و معتبر به نمايش بگذارند؛ اما ايران پول آن را نداشت که آثار گران‌قيمت را خريداری کند. البته هر آنچه هم که در آن زمان به قيمت‌های ارزان خريداری شد اکنون بسيار گران‌بها شده است. فرح پهلوی می‌گويد که در دوران انقلاب نگران از بين‌رفتن اين آثار هنری بوده اما کارکنان موزه‌ها موفق شدند که آن‌ها را از حمله انقلابيون نجات دهند. او همچنين می‌گويد که تعداد زيادی آثار هنرمندان بزرگ هم در کاخ‌های سلطنتی بوده که معلوم نيست چه بر سرشان آمده است. يکی از اين تابلوها پرتره خود فرح پهلوی بود که اندی وارهول هنرمند معروف آمريکايی آن را کشيده بود، وارهول قبل از ملکه سابق ايران پرتره‌های مرلين مونرو و ژاکلين کندی را کشيده بود. فرح پهلوی و محمدرضا شاه دارای چهار فرزند به نام‌های رضا، فرحناز، علیرضا و لیلا بودند که در این میان لیلا و علیرضا در سال‌های ۱۳۸۰ و ۱۳۸۹ خودکشی کردند. او هم‌اکنون در آمریکا و فرانسه زندگی می‌کند.
تا پیش از انقلاب اسلامی ده‌ها موزه و مرکز فرهنگی در سراسر ایران ایجاد کرد