Search

English

لغت‌نامه کدخدا، ۲۹: بندرگمیشان، گاو، سونامی، آشوب، امیر تتلو

بندر گمیشان چیست؟ بندر گمیشان یا گمیش تپه که آن را کوموش دپه، گوموش دبه، گوموش تپه، کمش دفه، کوموش دفه، گمیش تپه، و با تلفظ‌های غلط قماش تپه، قمیش نیا، ویتوریا دسیکا، واسکو پراتولینی هم گفته‌اند به معنی تپه نقره‌ای است. نقره در زبان ترکمنی کوموش خوانده می‌شود. همچنین ترکمن‌ها به تپه همان تپه یا دپه یا هر چیزی دلشان بخواهد می‌گویند. گمیشان یک منطقه است که همان‌طور که از اسمش معلوم است در آن‌جا گاو و میش پرورش داده می‌شود، ولی این‌که از اسم کسی چیزی معلوم شود، مثلا زنجان به عنوان همسرجان معنی شود، این کار احمقانه‌ای است و اصولا گمیشان همان جایی است که گمیش تپه یا تپه نقره‌ای قرار دارد و تصادفا این منطقه جزء ایران است و مثل سایر مناطق ایران که ما تا وقتی سیل و زلزله نیاید اسمشان را نمی‌شنویم، این شهر هم دچار سیل شدید شده است. پس بدان که گمیشان را ربطی به گاو و میش ندارد و باید بدانی گاو چه است و چرا گاو گفته شد و اصولا همین چیزها.

گاو چه باشد؟ اثری از داریوش مهرجویی. مهرجویی: کارگردان گاو و هالو. حیوانی درشت‌اندام که به شکل عجیبی برای قربانی‌شدن خلق شده است. حیوانی که حرکاتی کند دارد و سیستم دفاعی‌اش فقط دو تا شاخ کوتاه است که انگار شاخ‌هایش برای تزئین خلق شده. گاوها از اول گاو نیستند، بلکه گوساله‌اند ولی نهایتا گاو می‌شوند و پیشرفت بیش‌تری هم نمی‌کنند. ولی گوساله‌ها تا وقتی گاو بشوند دل مادرشان هم آب می‌شود. انسان علاوه بر مصرف گاو به عنوان غذا، از او به عنوان فحش هم استفاده می‌کند. همین‌طور واژه «گاو» در معانی متفاوتی به کار می‌رود. مثل: خیلی چاق (عجب گاوی شدی)، بی‌شعور (مرتیکه احمق گاو)، تنبل (مثل گاو افتادی، تکون بخور!)، کسی که درست راه نمی‌رود (برای چی مثل گاو راه می‌ری، جلوتو نگاه کن!)، کسی که بیهوده به جایی خیره شده (برای چی مثل گاو نگاه می‌کنی، پاشو)، بدآوردن (گاومان زایید)، خیلی بدآوردن (گاومان دوقلو زائید)، جنبیدن دائم دهان (عین گاو نشخوار می‌کند)، وحشی‌شدن (چیه مثل گاو وحشی شدی حمله می‌کنی؟)، موجودی که خدمت زیادی می‌کند ولی خودش آن را از بین می‌برد (گاو نه من شیر)، نهایت نادانی (گاو بی شاخ و دم) و شناخته‌شده (گاو پیشانی سفید). گاو در اغلب فرهنگ‌ها تقریبا ریشه واحد دارد. گاو، گا، کاو، کو و کراو یا کراوا اسامی مختلف گاو است. با این حال در شعر «گاوان و خران باربردار . به زآدمیان مردم‌آزار»، از خدمات گاوان به جامعه بشری قدردانی شده است. به هر حال شماری از گاوها در منطقه گمیشان زندگی می‌کنند. حال که نام سیل آمد باید بدانیم سونامی چیست و چه فرقی می‌کند؟

سونامی چه باشد؟ سونامی آن باشد که زلزله زیر آب آمده و بدون دخالت حضرت یونس یا موسی آب ارتفاع گرفته و بزند همه چیز را نابود کند. در فارسی به آن غرباله گفته‌اند. علم‌الهدا، فیلسوف خراسانی، فرموده است: «وقتی سونامی در یک ایالت آمریکا آمد تا یک ماه برق را وصل نکردند.» اولا یک ایالت نبود و آمریکا و کانادا و چند ایالت بود، ثانیا برق ساعت 11 شب وصل شد، ثالثا در برخی مناطق تا دو روز برق قطع بود و رابعا برق مناطق خیلی دورافتاده تا یک هفته قطع بود. و همین حرف‌ها را می‌زنند که آشوب ایجاد می‌شود. پس باید بدانی آشوب چیست و چه فواید و ضررهایی دارد؟

آشوب چه باشد؟ آشوب همانا یک حرکت سیاسی فوق‌العاده دموکراتیک باشد که در جریان آن اعضای یک گروه هر کدام برای هدف خودشان، با خط مشی مستقل از بقیه، همزمان اقدام می‌کنند. نتیجه این حرکت سیاسی غالبا نابودی جمع یا نابودی کشور یا نابودی همه چیز با هم است. این حرکت سیاسی از طریق غریزه کنترل می‌شود. توضیح: غریزه هیچ وقت کنترل نمی‌شود. تفاوت آشوب و جنبش دموکراتیک در این است که رهبری جنبش دموکراتیک با عقل است، نه غریزه. شلوغ‌کردن در راستای شکم. آشوب، یک حرکت بیش از حد مردمی است. عامل اصلی ایجاد آشوب معمولا حکومت‌ها، دولت‌ها، سیاستمداران و پلیس هستند و قربانیان آن نیز معمولا افرادی هستند که در کنار خیابان مشغول تماشای آشوب به سر می‌برند. آشوب مثل انقلاب است؛ مردم آن را انجام نمی‌دهند بلکه دولت این‌قدر روی گلوی مردم فشار می‌آورد که آن‌ها هم واکنش نشان می‌دهند، و همین می‌شود که ممکن است یک کارهایی بکنند که امیر تتلو کرده است. پس باید بدانی که امیر تتلو چیست و چرا.

امیر تتلو چه باشد؟ امیر تتلو یک تابلو رنگ روغن خط نقاشی است که پس از چند بار خداحافظی از صحنه موسیقی وارد صحنه سیاست شد و چند بار هم از صحنه سیاست خداحافظی کرد و خواست وارد صحنه فوتبال شود. وی در تفلیس گرجستان برنامه‌ای اجرا کرد که روی صحنه مقادیر معتنابهی الفاظ رکیک به کار برد. سفارت ایران در گرجستان هم این‌قدر بیکار بود که در مورد کنسرت او بیانیه صادر کرد. فقط مانده که در اخبار هم خبرش اعلام شود و حال که سخن بدین‌جا رسید باید بدانی اخبار چیست و اخبار را چه فایده است؟

 

کدخدای علی‌آباد

انتشارات بیشتر ...