ذات جمهوری اسلامی نسبت به هر گونه جنبش اجتماعی بدبین است. این بی‌علت نیست. جمهوری اسلامی نظامی توتالیتر است و بنا به ماهیت توتالیتر خود، جامعه را هم‌راستا و همسو با خود می‌خواهد، نه به صورت جامعه‌ای پویا که در آن امکان دارد نظرات و باورهای گوناگون محملی از بیان و انتشار بیابند. عقایدی که از قضا کاملا ممکن است در جهت مخالف عقاید حکومتگران وقت باشند.
جنبش دانشجویی را می‌‌توان یکی از جنبش‌های اجتماعی شناسایی کرد که جمهوری اسلامی از اواسط دهه ۷۰ با آن به مشکل جدی برخورد؛ یعنی از زمانی که دانشجویان در دانشگاه‌ها تلاش کردند نظرات مخالف با نظرات دستگاه ولایت فقیه را بازتاب دهند و از آن حالت سرسپردگی در دهه ۶۰ و اوائل دهه ۷۰ خارج شوند.
این تضاد به جایی رسید که اکنون دیگر خبر بازداشت و زندانی‌شدن دانشجویان تبدیل به خبری عادی و روزمره شده است. بسیاری از دانشجویان هم‌اکنون – تابستان ۱۴۰۱ – در بازداشت به سر می‌برند. یکی از این دانشجویان «محمد خانی» است. او از قضا چندان نشانه‌های سیاسی از خود بروز نمی‌داد و بیشتر در حوزه صنفی فعال بود.
آقای خانی در سال ۱۳۹۶ عضو شورای صنفی دانشگاه علامه طباطبایی بود. مقطع تحصیلی او در زمان بازداشت نیز، دکتری در رشته رفاه و سیاستگذاری اجتماعی در دانشگاه علامه طباطبایی بود. یکی از نمودهای اعتراضی در رفتار او زمانی بود که پس از دی دوران‌ساز سال ۱۳۹۶ که شهرهای مختلفی به پا خاسته بودند، در نامه‌ای با دانشجویان دیگر به بازداشت دانشجویان اعتراض کرد.
محمد خانی نهایتا در پاییز ۱۳۹۹ توسط دستگاه سرکوب و مشخصا اطلاعاتی‌ها در خانه خود بازداشت شد و به زندان اوین منتقل شد. عوامل دستگاه سرکوب طبق معمول برخی وسایل فرد بازداشت‌شده را نیز همراه خود بردند. دزدی وسایل بازداشت‌شدگان یکی از رفتارهای بسیار معمول عوامل اطلاعاتی و سپاهی جمهوری اسلامی است.
محمد خانی حدود یک ماه در بازداشت به سر برد تا این‌که به قید وثیقه آزاد شد. در دی‌ماه همان سال برای او «دادگاه» تشکیل دادند و فردی به نام «ایمان افشاری»، که از جمله عوامل قضایی دستگاه سرکوب است، اتهاماتی مانند «اجتماع و تبانی برای اقدام علیه امنیت کشور» و «تبلیغ علیه نظام» به محمد خانی بست و سر جمع او را به ۴ سال حبس محکوم کرد. همچنین تمام اموال او را نیز ضبط کردند.
«دادگاه» تجدیدنظر حکم او را عینا تایید کرد و نهایتا او برای گذراندن این حبس کاملا غیرعادلانه به زندان رفت. او از تیرماه ۱۴۰۱ در زندان اوین به سر می‌برد. لازم به ذکر است که اکنون مسئله کرونا دگرباره در زندان‌های جمهوری اسلامی برجسته شده است و امکان ابتلا به کرونا بسیار بالاست. طی روزهای اخیر در مرداد ۱۴۰۱ خبر ابتلای جعفر پناهی، فیلم‌ساز زندانی، به کرونا آمده است.
در کشوری که نیروهای اطلاعاتی آن از پس مبارزه امنیتی – اطلاعاتی با کشورهای خارجی برنمی‌آیند، و مدام در سپاه پاسداران جاسوس کشف می‌شود، عوامل اطلاعاتی سنگین‌ترین اتهامات امنیتی را به دانشجویانی می‌بندند که جز مسائل و خواسته‌های صنفی چیز دیگری نخواسته‌اند. آیا نباید به وزانت و اعتبار دستگاه‌های امنیتی در جمهوری اسلامی شک کرد؟
به‌ویژه که باید در نظر گرفت که محمد خانی دانشجوی مقطع دکتری بوده است و طبعا از احساسات تند و رادیکال یک دانشجوی مقطع لیسانس بری بوده است. این نشان می‌دهد صرفا بیان تند یک دانشجوی مقطع لیسانس علیه رهبری جمهوری اسلامی بهانه بازداشت نیست؛ بلکه جمهوری اسلامی نسبت به هر گونه تحرک عدالت‌جویانه‌ای در دانشگاه‌ها حساسیت جدی دارد.
این‌که چرا این حساسیت جدی برای بهبود وضعیت صنفی و مدنی دانشگاه‌ها خرج نمی‌شود و بلکه برعکس تلاش می‌شود دانشگاه‌ها تبدیل به مدارسی بزرگ شوند، و تشکل‌های دانشجویی یا نباشند یا کاملا همسو با دستگاه سرکوب باشند، به همان نکته‌ای باز می‌گردد که در آغاز اشاره شد؛ خاصیت توتالیتر جمهوری اسلامی و برنتابیدن وجود جنبش‌های اجتماعی از جمله جنبش دانشجویی.