Search

English

نعمت‌الله آغاسی؛ هنرمند کوچه و بازار

 به موسیقی‌شان می‌گویند «موسیقی کوچه‌‌‌و‌بازاری». اوج این نوع موسیقی دهه سی و چهل خورشیدی است. این موسیقی ظاهرا محبوب قشر متوسط به پایین جامعه ایران بود اما قشر متوسط به بالا هم آن را گوش می‌کردند و فقط اعتراف نمی‌کردند که به این نوع موسیقی هم گوش می‌کنند؛ چرا‌که آن را دون شأن خود می‌دانستند. برخی می‌گویند باید سند شش‌دانگ این نوع موسیقی را به نام «نعمت‌الله آغاسی» زد. نعمت‌الله آزموده با نام هنری آغاسی، ۲۹ تیرماه ۱۳۱۸ در شهر آبادان به دنیا آمد. پدر او اصفهانی و مادرش دزفولی بود. پس از به پیروزی رسیدن انقلاب اسلامی فعالیت این نوع خوانندگان کوچه‌‌وبازاری متوقف شد.

آغاسی در جوانی

برخی می‌گویند باید سند شش‌دانگ موسیقی کوچه‌بازاری را به نام او زد

این نوع موسیقی حتی به شکل زیر‌زمینی نیز به حیات خود ادامه نداد و کم‌تر خواننده‌ای تلاش کرد به این سبک بخواند. جواد یساری یکی دیگر از خوانندگان کوچه‌‌وبازاری است. او پس از انقلاب بارها درخواست مجوز کرد اما هیچ‌ گاه پاسخ مثبتی دریافت نکرد. جواد یساری درباره آغاسی می‌گوید: «رفتم به آقا نعمت گفتم آقا نعمت من تو تئاتر دهقان شروع کردم اما [در] تئاتر شما علی نظری هست، حسن شجاعی هست؛ اگه من رو بیاری اینجا خیلی خوب می‌شه. گفت صبر کن بذار عرقت خشک بشه. همین‌طوری صحبت می‌کرد. بعد از یه هفته من رو آورد تئاتر پارس. یه تمرین گذاشتن و من خوندم. آقای منظوری نمی‌دونم زنده است یا نه، گفت بیا و خلاصه قبولم کرد. دیگه از اون‌جا شروع شد و کم‌کم شد سال ۵۲ با وضع مدل حرفه‌ای اومدم توی لاله‌زار و از تئاتر و توی کافه‌های پایین شروع کردم. ما رو که بالا راه نمی‌دادند آخه بدبختی «من هم از گندم ری شدم هم از خرمای بغداد»؛ نه اون موقع ما رو راه می‌دادن نه الان راه می‌دن. آقا نعمت خدا بیامرزدش یک مرد نماز به وقت‌خوون بود. خودش رو گم نکرد. من همه‌اش دنباله‌رو این آدم بودم. هر خلاف کوچیکی ممکنه آدم بکنه، اما این آدم همون خلاف کوچیک رو هم نداشت. عاشق مردم بود. یه روز خودش گفت پام امروز خیلی درد می‌کنه. اومد توی تئاتر من هم ایستاده بودم و نگاه می‌کردم چه‌کار می‌کنه.  تئاتر پارس لاله‌زار بود. یکهو پشتک زد که مردم خوشحال بشن. به ما گفته بود پام ناراحته. بعد گفت: دیدید این‌طوری پشتک می‌زنن. یه پشتک زد بنده خدا پاش خورد به زمین و صدا پیچید روی سن که من خیلی ناراحت شدم. پا شد و خندید و بعد به من گفت: «خدا بزرگه بذار اینا خوش باشند؛ اینا از شهرستان اومدند آقا داداش.» به من می‌گفت آقا داداش. من یک تیکه‌ای داشتم می‌گفتم:«آقا داداشا! شهرستانی‌ها! خوش اومدید.» این یاد گرفته بود و می‌گفت آقا داداش.»

جواد یساری

نخستین خواننده لاله‌زاری بود که صدایش از رادیو و تلویزیون ملی ایران پخش شد

آغاسی با خواندن آهنگ‌هایی مانند «لب کارون»، «آمنه»، «بت‌پرست»، «سنگ‌تراش»،«جومه نارنجی» و «خواستگاری» به شهرت رسید. ترانه‌های لب کارون و آمنه در سالن‌های موسیقی لاله‌زار تهران طرفداران بسیاری پیدا کرد. او دستمالی سفید به دست می‌گرفت و با چرخاندن آن بندری می‌رقصید. آغاسی نخستین خواننده لاله‌زاری بود که از سد شورای موسیقی گذشت و صدای او از رادیو و تلویزیون ملی ایران پخش شد. مهدی ذکایی، سردبیر مجله جوانان چاپ لس‌آنجلس می‌گوید که عمر هنری خوانندگان کوچه‌وبازاری در همان لاله‌زار پایان می‌گرفت اما آغاسی این چارچوب را شکست و توانست از لاله‌زار فراتر برود و شنوندگانی خارج از محدوده مخاطبان همیشگی موسیقی کوچه‌وبازاری بیابد.

منوچهر نوذری او را به سینما برد

منوچهر نوذری، آغاسی را به سینما برد. آغاسی در کارنامه سینمایی خود هشت فیلم را ثبت کرده است. یکی خوش صدا، یکی خوش‌دست (۱۳۵۶)، خدا قوت (۱۳۵۶)، فراش‌باشی (۱۳۵۴)، بنده خدا (۱۳۵۳)، نعمت نفتی (۱۳۵۲)، فاتح دل‌ها (۱۳۵۱)، خیلی هم ممنون (۱۳۵۱) و ایوالله (۱۳۵۰) نام فیلم‌هایی است که آغاسی در کارنامه هنری خود ثبت کرده است. کار آغاسی تا حدی موفق‌آمیز بود که حتی به دربار سلطنتی ایران راه پیدا کرد و در مقابل سفرا و میهمانان خارجی به اجرای برنامه پرداخت. مهدی ذکایی در گفت‌وگو با بی‌.بی‌.سی رمز موفقیت آغاسی را سادگی کارهای آغاسی می‌داند: «آغاسی حرف دل مردم را می‌زد، حرف دل عاشقان ساده و بی‌ريای کوچه و بازار را که خیلی کم حرف‌هايشان را کسی شنيده بود. خيلی ساده حرف می زد، خيلی ساده می خواند و خيلی ساده روی صحنه بود.»

آغاسی و سوسن

استقبال از او در یکی از اعیاد مذهبی موجب شد جلوی خواندنش را بگیرند

مهدی ذکائی ادامه می‌دهد که آغاسی قادر بود به‌راحتی با مخاطبانش ارتباط برقرار کند. به‌ نحوی که با گذشتن چند دقيقه از برنامه او و با خواندن نخستين آهنگش، مردم را به روی صحنه می‌کشيد يا خود به ميان آن‌ها می‌رفت. به گفته او، شايد برای نخستين بار بود که خواننده‌ای با ميکروفون به ميان مردم می‌رفت و آهنگ می‌خواند: «مردم در آواز‌خواندن او شريک می‌شدند.» آغاسی در اواخر زندگی‌اش چند بار برای اجرای برنامه به خارج از کشور رفت و کنسرت‌هایی در شهرهای اروپایی و آمریکا برگزار کرد. او یک‌ بار پس از انقلاب اسلامی به مناسبت یکی از اعیاد مذهبی اجازه یافت تا به تئاتر پارس در لاله‌زار برود و برنامه اجرا کند و آواز بخواند. استقبال از او بی‌نظیر بود و این استقبال موجب شد که بار دیگر جلوی خواندن او را بگیرند و اجازه ندهند که برنامه اجرا کند. نعمت‌الله آغاسی از دو ازدواج خود، هفت فرزند و دو نوه داشت که یکی از پسران او به نام علی‌رضا به خوانندگی رو آورده و به همان سبک پدرش آواز می‌خواند.

مزار آغاسی در امام‌زاده طاهر کرج

نعمت‌الله آغاسی روز شنبه چهاردهم آبان‌ماه ۱۳۸۴ بر اثر سکته مغزی و در سن ۶۶ سالگی در شهر کرج درگذشت و در گورستان امام‌زاده طاهر کرج به خاک سپرده شد.

انتشارات بیشتر ...