بازداشت شهروندان دو تابعیتی ایرانی یا شهروندان غربی طی دهه اخیر در جمهوری اسلامی اوج گرفته است. بسیاری از تحلیلگران علت این مسئله را در باجگیری جمهوری اسلامی از کشورهای غربی میدانند. به علت اهمیتی که کشورهای غربی برای امنیت شهروندان خود قائل هستند، در بسیاری از مواقع آنها حاضر هستند، خواستههای جمهوری اسلامی را تامین کنند تا بتوانند جان شهروندان خود را حفظ کنند. مخالفان جمهوری اسلامی از این روش به عنوان گروگانگیری نام میبرند.
لیستی از این دست زندانیان میتوان تهیه کرد که مشخصا بسیاری از آنان نیز شهروندان غربی هستند و بخش قابلتوجهی از آنان از ایرانیانی هستند که تابعیت یکی از کشورهای غربی را دارند. به اغلب این زندانیان نیز اتهام «جاسوسی» یا دیگر اتهامات امنیتی زده میشد و میشود.
از «ژیو وانگ» – پژوهشگر آمریکایی – گرفته تا «جیسون رضاییان» که یک روزنامهنگار بود تا «سعید عابدینی» – کشیش ایرانی-آمریکایی – تا «نازنین زاغری» که به عنوان یک پژوهشگر ایرانی-بریتانیایی اکنون عملا گروگان است و سالهاست که در زندانهای جمهوری اسلامی به سر میبرد.
یکی دیگر از این شهروندان که اکنون در زمان تهیه این گزارش – دی ۱۴۰۰ – در زندان مشهد به سر میبرد «بنجامین بریر» شهروند فرانسوی است که سفری توریستی به ایران داشت ولی در خرداد ۱۳۹۹ به اتهاماتی همچون جاسوسی و تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی بازداشت شد. اتهام جاسوسی به این توریست وارد شد چون از یک هلیکم توریستی برای عکاسی استفاده کرد؛ وسیلهای که به گفته خواهرش شبیه یک اسباببازی است و همه میتوانند تهیه کنند و او نیز آن را آنلاین خریده بود.
تصویری از بنجامین بریر در ایران
ولی درعینحال شاید اتهام تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی برای یک شهروند فرانسوی عجیب باشد. «سعید دهقان»، وکیل دادگستری، درباره این اتهام وارده به بنجامین بریر توضیح داده است که علت الصاق این اتهام به بریر پرسشی بوده که او در شبکههای اجتماعی مطرح کرده است و پرسیده است «چرا حجاب در جمهوری اسلامی اجباری ولی در سایر کشورهای اسلامی اختیاری است؟»! در واقع جمهوری اسلامی یک شهروند فرانسوی را بازداشت کرده است و به او اتهام تبلیغ علیه نظام زده است چون این شهروند یک پرسش درباره اجباریبودن حجاب در ایران پرسیده است!
به گزارش خبرگزاری حقوق بشری هرانا، بنجامین حتی در شب کریسمس ۲۰۲۱ از تماس تلفنی با خانوادهاش محروم شده بود. محرومیت رنجآوری که او را واداشت دست به اعتصاب غذا بزند. سعید دهقان، نیز عدم دسترسی وکلا به پرونده بنجامین بریر را یک «فاجعه» ارزیابی کرد.
نکته شگفتانگیز دیگر اینکه از نوع اتهاماتی که به این شهروند فرانسوی وارد شده، اتهاماتی از قبیل «شرب خمر» است و نشان میدهد جمهوری اسلامی حتی مصرف مشروبات الکلی توسط شهروندان غربی را نیز یک «جرم» میپندارد. اگرچه بعدا برای این اتهام نسبت به بنجامین بریر، قرار منع تعقیب صادر شد.
«بلاندین بریر» – خواهر بنجامین بریر – در گفتگویی در آبان ۱۴۰۰ تاکید کرد برادرش به عنوان یک گروگان در ایران است. او برادرش را قربانی مذاکرات بین جمهوری اسلامی و فرانسه دانست و گفت جمهوری اسلامی میخواهد از او به عنوان «اهرم فشار» استفاده کند. او همچنین روی این نکته که در تماس با برادرش مشکلات جدی دارند تاکید کرد.
نکتهای که «سعید دهقان» – وکیل بنجامین بریر – در قالب یک توییت آن را تایید کرد و نوشت: «ظاهرا مهم نیست که یک توریست خارجی دومین کریسمس خود را در زندانهای ایران میگذراند. اما او به خاطر محرومیت از تماس با خانواده برای این مناسبت، دست به اعتصاب غذا زده است. دادگاه انقلاب مشهد برای رسیدگی به اتهامات سیاسیِ بنجامین بریر که اکنون ۵۷۰ روز در بازداشت است، منتظر چیست!؟»
بلاندین بریر در گفتگویی با بخش فارسی «صدای آمریکا» گفته بود اگرچه برادرش شکنجه جسمی نمیشود ولی قطعا زیر شکنجه روانی قرار دارد. او درباره شکنجه روانی برادرش گفته بود: «برای چند ماه، هر سه هفته یک بار میتوانست زنگ بزند. ولی الان به نظرم نوعی شکنجه روانی است؛ چون یک روز قبل به ما خبر میدهند که فردا میتوانید به او زنگ بزنید بعد فردا میشود و میگویند نه نمیشود. ما هر دقیقه تلاش میکنیم ولی هرچه زنگ میزنیم ارتباط برقرار نمیشود. او هر روز برای استفاده از حقوق روزانه خود به عنوان یک زندانی از جمله تلفنزدن باید مبارزه کند. این برای او و ما شکنجه روانی است.»