۴۱ زن در ایرانشهر مورد تجاوز گروهی قرار گرفته‌اند. این خبر تکان‌دهنده را محمد طیب ملازهی، امام جمعه ایرانشهر، روز ۲۵ خرداد ۱۳۹۷ در نماز عید فطر اعلام کرد و گفت که یکی از متجاوزان دستگیر شده و اعتراف کرده است که باند متجاوزان به ۴۱ زن در ایرانشهر، در استان سیستان‌وبلوچستان، تجاوز کرده‌اند. بنا به گفته‌های او، بقیه متجاوزان نیز شناسایی شده‌اند. ملازهی گفته است که تا کنون فقط «دو سه نفر» از قربانیان شکایت کرده‌اند و بقیه حاضر نشده‌اند به دادگاه بیایند.
پس از آن شماری از مردم ایرانشهر مقابل فرمانداری تجمع کردند و خواستار معرفی «عوامل ناامنی» شدند. به گفته یکی از آنان، دختران در ایرانشهر نمی‌توانند به راحتی و با آرامش تردد کنند. اما نبی بخش داوودی، فرماندار ایرانشهر، در پاسخ معترضین گفت: «چنین پرونده‌هایی مستلزم بررسی‌های خاص است، تا یک دختر بی‌گناه دیگر آبرویش نرود.» گفتنی است تعدادی از تجمع‌کنندگان از جمله عبدالله بزرگ‌زاده بازداشت شدند. رئیس کل دادگستری سیستان‌وبلوچستان نیز خبر از بازداشت یکی از حاضران در تجمع مردمی داد که به ادعای او «در حال تهیه مستندات از تجمع مردم برای بهره‌برداری رسانه‌های خارج از کشور» بوده است. کاربران در توییتر و اینستاگرام نیز با هشتگ‌های «دختران ایرانشهر» و «دختران بلوچ تنها نیستند» به این مسئله واکنش نشان دادند.
تجمع مردم ایرانشهر مقابل فرمانداری
هنوز تکلیف پرونده آزار جنسی دانش‌آموزان دبیرستانی در غرب تهران مشخص نشده بود که این خبر مانند بمبی در فضای مجازی منفجر شد. از نکات مهم در این ماجرا، حضور فرزندان بعضی افراد صاحب‌نفوذ در میان متجاوزان است. محمد طیب ملازهی متجاوزان را صاحبان زر و زور خوانده و گفته است: «اگر اسم [متجاوزان] را بیاورم عده‌ای همین‌جا سرشان پایین می‌افتد. … صف اول [نماز عید فطر] نشسته‌ای، خبر نداری پسرت چه کار می‌کند.» طیبه سیاوشی، عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی، نیز گفته است که بر اساس پیگیری‌های او از «منابع غیررسمی» متهم اصلی «از پایگاه قدرت و مالی برخوردار است».
یکی از دختران قربانی در ماه رمضان از سر کار به خانه باز می‌گشت که عده‌ای جلویش را می‌گیرند و به زور سوار خودرو می‌کنند و به گفته محمد طیب ملازهی، او تا غروب در دست «این گرگ‌ها» بوده است. رضا عبدی، رئیس پزشکی قانونی سیستان‌وبلوچستان، با بیان این‌که دختری ۲۴ساله به پزشکی قانونی معرفی شده است می‌گوید: «۴ نفر او را به زور سوار ماشین کرده و با بردن به خانه‌ای، چهار نفره او را مورد آزار و اذیت قرار داده‌اند … او دچار مشکلات روحی و روانی شده است.»
مقامات تایید کرده‌اند که چند نفر به صورت تیمی مرتکب تجاوز به زنان در ایرانشهر شده‌اند. علیرضا خانی، دادستان ایرانشهر، ۲۸ خرداد ۱۳۹۷ درباره شکایت دختران قربانی گفت: «نخستین گزارش ۱۹ خرداد امسال با موضوع آدم‌ربایی به ما اعلام شد. دختر جوانی در حال عبور از یکی از خیابان‌های ایرانشهر ناگهان توسط چهار سرنشین خودروی پژو ۴۰۵ ربوده می‌شود. … دو دختر دیگر نیز جداگانه به دادسرا رفته و شکایت‌هایشان را ثبت کردند. این دو دختر جوان اظهار داشتند سال گذشته از سوی چهار نفر مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند. اما آن موقع از اعلام شکایت خودداری کرده بودند. از آنجایی که مشخصاتی که دو دختر جوان در رابطه با مردان شیطان صفت می‌دادند با مشخصات پژوسواران یکی بود، این احتمال مطرح شد که افراد یک باند، سناریوی این آزار و اذیت را اجرا کرده‌اند.»
علی حمیدی، رئیس کل دادگستری سیستان‌وبلوچستان، نیز ۲۸ خردادماه تعداد اعضای باند متجاوزان را چهار نفر اعلام کرد که یکی از آنها دستگیر شده و سه متهم دیگر «در شهرستان‌های اطراف ایرانشهر و منطقه بلوچستان از جمله چابهار و فنوج» ساکن بوده‌اند. او ماجرای ربوده‌شدن دو نفر از شاکیان را این‌گونه روایت می‌کند: «وقتی آنها از داروخانه بیرون می‌آیند توسط مردان پژوسوار ربوده می‌شوند. یکی از آنها مدعی است که در بین راه چشم‌های‌شان توسط مردان ناشناس بسته شده و موفق نشده‌اند مسیر را شناسایی کنند. اما یکی دیگر از شاکی‌ها که چشم‌هایش باز بوده مسیر را شناسایی کرده است.» حمیدی گفته است که متجاوزان حدود ۳۰ سال سن دارند و دختران قربانی بالای ۱۸ سال.
یک روز بعد علی موحدی‌راد، دادستان عمومی و انقلاب زاهدان، از بازداشت متهم دیگر که «سلاح در اختیار متهمان اصلی قرار داده است» خبر داد. ابراهیم حمیدی، رئیس کل دادگستری سیستان‌وبلوچستان، نیز گفته است که در خودروی توقیف‌شده متهمان، «چشم‌بندها و نقاب‌ها» و حتی «سیم کارت» متعلق به یکی از شاکیان، کشف شده است.
از طرف دیگر برخی فعالان بلوچ و محلی با انتشار تصاویر افرادی در فضای مجازی، مدعی شده‌اند که متجاوزان را شناسایی کرده‌اند. یک منبع آگاه به توانا گفته است که «بیشتر قربانیان، به زور اسلحه ربوده شده‌اند».
محمدجعفر منتظری – محمد طیب ملازهی
بازار تکذیب و تهدید داغ می‌شود
فاجعه به قدری بزرگ بوده است که مقامات رسمی، که گویا اعلام این خبر به مذاق‌شان خوش نیامده است، به سرعت به آن واکنش نشان دادند؛ البته واکنش آنها عمدتا با تکذیب همراه بوده است. موحدی‌راد، دادستان عمومی و انقلاب زاهدان، تجاوز به ۴۱ زن در ایرانشهر را تکذیب کرد و با اشاره به «تحریم و مشکلات اقتصادی» و تاکید بر نیاز کشور به «آرامش و ثبات» از مردم خواست که تحت تاثیر «معاندان نظام» قرار نگیرند.
پس از آن محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور، ضمن تکذیب ماجرای مطرح‌شده گفت که عامل انتشار این خبر که آن را «ساخته و اعلام کرده» تحت تعقیب قرار می‌گیرد. او می‌گوید: «شرعا موظفیم برخی اخبار را علنی نکنیم.» جبار کوچکی‌نژاد، نماینده اصولگرای مجلس شورای اسلامی، هم گفته است که در پس اتفاقات ایرانشهر «یک جریان ضدانقلاب حضور داشته است».
ترس از آبرو و بدنامی؛ قربانیان مجبور به سکوت و در خطر مرگ
بعضی مقامات با ایجاد تردید در وقوع این فاجعه، گویا سعی دارند بر آن سرپوش بگذارند. دادستان کل کشور حتی در اصل شکایت قربانیان تردید ایجاد کرده و گفته است: «باید دید … آیا شکات به شکایت خود باقی هستند یا خیر؟» مولوی کریم‌زایی، امام جمعه ایرانشهر، نیز ضمن تکذیب خبر، آن را «بزرگ‌نمایی» و «تفرقه» دشمن و «باعث بدنامی ایرانشهر» خوانده است.
در شرایطی که متجاوزان با استفاده از منابع قدرت دست به تجاوزی گسترده آن هم در شهری کوچک زده‌اند، پیگیری و اعلام این خبر باعث بدنامی می‌شود یا سرپوش‌گذاشتن بر آن و عدم شفافیت روند قضائی؟
تراژدی زمانی بزرگ‌تر می‌شود که می‌بینیم قربانیان از ترس آبرو مجبور به سکوت شده‌اند. شکایت فقط سه قربانی از میان ۴۱ قربانی، نشان از وضعیت رقت‌بار زنان و دختران در این منطقه دارد. اما چرا زنان و دخترانی که از طرف باندی متجاوز قربانی شده‌اند، حاضر نیستند از متجاوزان شکایت کنند و فاجعه را فریاد بزنند؟ پاسخ این سوال را محمد بلوچ‌زهی، بخش‌دار مرکزی نیک‌شهر، داده است: «اکثر خانواده‌های قربانی تجاوز، دختران خود را لکه ننگی می‌دانند بر دامان خویش.» همین «لکه ننگ» به حساب آمدن، باعث می‌شود قربانیان از شکایت سر باز زنند و در خود بیشتر فرو روند؛ حاصل این‌که نه برخوردی با متجاوز صورت می‌گیرد و نه آسیب‌های قربانی درمان می‌شود. مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان، نیز بر این امر صحه می‌گذارد که قربانیان «از ترس آبرو پنهان‌کاری می‌کنند». او «سنت‌های منطقه» را نیز از جمله دلایل دیر افشاشدن این فاجعه می‌داند.
اما خطر برای چنین دختران و زنانی بسیار بیشتر از این است؛ بعضی از خانواده‌ها ممکن است دست به حذف فیزیکی آنان بزنند.
صورت مسئله باید پاک شود
یک کاربر توییتر، که خود را از جمله قربانیان این باند متجاوز معرفی کرده است، می‌گوید که قربانیان از «ترس جان‌شان» شکایت نکرده‌اند. چون ممکن است به دست خانواده یا قبیله‌شان کشته شوند. او همچنین گفته است که «ریش‌سفید قبیله» تجاوز را با زنا، یکسان می‌داند: «بهترین جوابی که … از ریش‌سفیدان و مولوی‌ها و خانواده گرفتم این بود که برای حفظ آبرو فعلا باهاش عقدت می‌کنیم.» در این شرایط چه امیدی به نجات و درمان قربانیان و معرفی متجاوزان وجود دارد؟
سال ۱۳۹۶ بود که خبر ورود ۴۱۵ زن به شوراهای شهر و روستای سیستان‌وبلوچستان، تعجب بسیاری را برانگیخت. در شرایطی که این استان کم‌ترین آمار طلاق را دارد، این خبر که تمایل بسیار و شایستگی و توانایی زنان را برای حضور در عرصه‌های اجتماعی و البته شکستن قید و بندهایی که سنت برای آنها ایجاد کرده است، نشان می‌دهد.
تجمع زنان ایرانشهری مقابل مسجد جامع اهل سنت
در روزگاری که اشتیاق زنان برای حضور در اجتماع به روشنی دیده می‌شود، چرا باید سنت‌ها چنان فربه باشد که ۴۱ زن نتوانند لب به شکایت باز کنند و متجاوزان گردن‌کلفت به آزار و اذیت شهروندان ادامه دهند. آیا اگر همه این زنان در دفاع از حقوق خود برمی‌خاستند، مسئولان و مقامات می‌توانستند با استناد به عدم شکایت، فاجعه را به مسئله‌ای ناچیز تقلیل دهند؟
سیستان و بلوچستان زمانی به هامون‌اش شناخته می‌شد، اما سالیانی ست که به محرومیت شناخته می‌شود؛ نه فقط محرومیت اقتصادی و معیشتی بلکه محرومیت آموزشی. آموزش فرهنگ مناسب شاید بهترین سلاحی است که می‌توان با آن به جنگ سنت‌های جامانده در تاریخ رفت؛ سنت‌هایی که قربانی را منزوی و متجاوز را گستاخ‌تر می‌کنند.