«ما میراث دار سرزمینی هستیم که نسبت به آن مسئولیم». این جمله ای ست که «وحید صیادی نصیری» دو سال پیش در جریان یک اعتصاب غذای خود در نامه‌ای خطاب به همسرش نوشته بود. مسئولیتی که به باور وحید او و امثال او را نسبت به آیندگان پاسخگو می ساخت: «ما میراث دار سرزمینی هستیم که نسبت به آن مسئولیم و باید به آیندگان پاسخگو باشیم تا فرزندان این خاک پرگهر در دامان صلح و آرامش زندگی کنند».
وحید صیادی نصیری اما در هفته گذشته بر اثر اعتصاب غذایی دیگر جان خود را از دست داد و نماند تا صلح و آرامش مد نظر خود را در سرزمین ایران برآورده و محقق ببیند. او که از ۲۱ مهرماه ۱۳۹۷ در اعتراض به عدم رعایت اصل تفکیک جرائم در زندان لنگرود قم و همچنین محرومیت از دادرسی عادلانه و نیز بی توجهی مسئولان زندان برای انتقال او به زندان اوین، دست به اعتصاب غذا زده بود، بر اعتصاب و اعتراض خود آنچنان پافشاری کرد که جان بر سر آن گذاشت و افسوس آنکه در جریان این اعتصاب غذا که بیش از ۵۰ روز طول کشید، صدایی از او نیز به گوش های بیرون از زندان نرسید و در ۳۸ سالگی و در بی خبری محض جان خود را از دست داد.
وحید صیادی نصیری در ۳۸ سالگی جان خود را از دست داد
وحید صیادی نصیری که بود؟
اگرچه اطلاعات شخصی چندانی از وحید صیادی نصیری وجود ندارد و همین اندازه می دانیم که او در یک مشاوره املاک مشغول بود، اما با مرور صفحه فیس بوک شخصی او و نیز روایت هایی که در این چند روز ارائه شده است می توان گفت دو نکته درباره شخصیت سیاسی وحید جالب توجه است؛ یک آنکه او که خود را «وطن پرست عاشق آزادی» می خواند، شخصیتی ایرانگرا و علاقمند به سنن و شخصیت های ایرانی بود و علاقه خود به پادشاهی پهلوی را نیز بی پرده در فیس بوک خود بازگو می کرد. نکته دوم نیز که به نوعی در پیوند با نکته نخست است، روحیه ستم ستیز اوست که علی رغم باورهای شخصی خود، از حقوق متهمانی که با او هیچ اشتراک نظری نداشتند نیز دفاع می کرد که این ادعا را می توان در تصویری جست که از او وجود دارد که در یک کاغذ نوشته خواستار آزادی «رامین حسین پناهی» شده است. حسین پناهی از فعالان سیاسی اهل کردستان بود که به اتهام عضویت در حزب کومله بازداشت شد و پس از مدتی اعدام شد.
تصویری از فیس بوک شخصی وحید صیادی نصیری
بحث عمده دیگر درباره وحید صیادی نصیری به گمنامی او در ایام بازداشت و زندان باز می گردد که جان باختن او را که بر اثر اعتصاب غذا و به نوعی شبیه به «قتل شبه عمد» بود، غمگنانه تر می سازد. خبر اعتصاب غذای او اصلا فراگیر نشد و تقریبا هیچ کس صدای او را نشنید. «شاهین صادق زاده میلانی» که از فعالان حقوق بشر است و در «مرکز اسناد حقوق بشر ایران» فعالیت می کند، در توییتی درباره وحید نوشت: «در مورد وحید صیادی نصیری چیزی نمی دانستم. شاید در بین این همه خبر نام او را هم شنیده بوده ام ولی در خاطرم نمانده بود. حالا ظاهرا او بر اثر اعتصاب غذا در زندان قم درگذشته است. واقعا متاسفم و نمی دانم چه باید کرد».
«سعید بشیرتاش» – فعال سیاسی مقیم اروپا – نیز درباره جان باختن وحید در پی اعتصاب غذا به «عادت» ایرانیان به این اخبار اشاره کرد و نوشت:«در کل دوران پیشاجمهوری اسلامی یک نفر هم به خاطر اعتصاب غذا نمرد، وگرنه الان قهرمان ملی بود! اما متاسفانه در جمهوری اسلامی به اینگونه مرگ‌ها، که یادآور وضعیت سیاه حقوق بشری در ایران است و باید تلنگری بر وجدان خوابیده‌مان باشد، داریم عادت می‌کنیم. فاجعه ملی در همین جاست».
آنچه بر وحید صیادی نصیری گذشت
وحید صیادی نصیری نخستین بار در تابستان ۱۳۹۴ بازداشت شد. اتهامات او «توهین به مقدسات»، «توهین به رهبری» و «تبلیغ علیه نظام» بود. او که دوران بازداشت و بازجویی خود را در زندان اوین گذرانده بود، پس از مدتی با قید وثیقه آزاد شد. پس از برگزاری دادگاه مربوط به این بازداشت، برای او در مجموع هشت سال حکم زندان بریده شد. اما با اعمال ماده ۱۳۴ که مربوط به تجمیع احکام می شود، در نهایت پنج سال حبس برای او در نظر گرفته می شود. اما با اعمال عفو نوروزی، این پنج سال نیز می شکند و او پس از دو سال و نیم گذران زندان در اسفند ۹۶ از زندان آزاد می شود. اما در جریان همین زندان نیز او دوبار دست به اعتصاب غذا زده بود که یک نوبت از آن در زندان اوین همراه با زندانیانی همچون «جعفر عظیم زاده» بود. او حتی در جریان این زندان از سوی یک زندانی اسلامگرای افراطی نیز مورد ضرب و شتم قرار گرفته بود.
اما بار دیگر او در ابتدای ماه مرداد سال ۹۷ از سوی اداره اطلاعات قم در خانه مادرش بازداشت شد و پس از بازجویی و در ۲۴ شهریور، دادگاه انقلاب قم به اتهام «تبلیغ علیه نظام» و «توهین به رهبری» او را به چهارسال و نیم حبس محکوم کرد. آزار و اذیت نیروهای امنیتی حکومت به این محدود نشد و صبح روز ۲۴ مهر ماه مجددا و بطور ناگهانی به وحید صیادی داده شد که به علت اتهام «توهین به مقدسات» پرونده جدیدی برایش گشوده شده است. لازم به ذکر است که وحید صیادی پیش از این نیز با همین اتهام «توهین به مقدسات» در دادگاه محکوم شده بود و دو سال و نیم حبس کشیده بود و در سال ۹۶ آزاد شده بود و از این رو با توجه به قانون آئین دادرسی کیفری نمی بایست مجددا همان اتهام به ایشان تفهیم می شد.
وحید صیادی نصیری هم در دوره زندان اول و هم در دوره زندان دوم دست به اعتصاب غذا زده بود
وحید صیادی در ۱۴ مهر به زندان لنگرود قم منتقل شد و بدون رعایت اصول تفکیک جرائم بین متهمان جرائم خطرناک مانند قتل یا افراد متهم به مواد مخدر قرار گرفت. بندهایی که فضای بسیاری بدی داشتند و فضای غیرقابل تحملی را برای این زندانی سیاسی رقم زده بود. وحید صیادی که در سال ۹۵ نیز دست به اعتصاب غذا زده بود، این بار نیز برای رسیدن به خواسته هایش دست به اعتصاب غذا زد. خواسته هایی که حتی در چارچوب قوانین جمهوری اسلامی نیز کاملا مشروع بود. اما مسئولان به خواسته های او تن ندادند.
درواقع وحید صیادی از ۲۱ مهر ۱۳۹۷ در اعتراض به عدم رعایت اصل تفکیک جرائم در زندان و همچنین محرومیت از دادرسی عادلانه و نیز بی توجهی مسئولان زندان برای انتقال او به زندان اوین، دست به اعتصاب غذا زد. اعتصاب غذایی بسیار جدی که وحید مصمم بود به اصطلاح تا ته ماجرا برود. یکی از دوستان او در این باره می گوید: «یک ماهی که گذشت تماس گرفت و گفت بدنش حتی آب هم قبول نمی‌کند و بالا میاورد، یکی دو بار با وخامت حال و خونریزی معده ایشان را به بیمارستان قم اعزام کردند اما به خانواده و مادرش هم خبر ندادند، در آخرین تماسش با من که اوایل آذر بود، نای صحبت کردن نداشت، گفت نمی‌دانم اینها چه اصراری به نگاه داشتن من در اینجا دارند اما مصمم هستم جانم را در این راه بدهم، من خواهش کردم بشکند ولی قبول نکرد، گفت شور یک بار و شیونش یک بار، یا به خواسته ام می‌رسم یا جنازه‌ام را روی دست اطلاعات می‌گذارم».
مادر وحید نیز می گوید او به درخواست من برای شکست اعتصاب غذا نیز بی توجه بود و می گفت: «راهم رو انتخاب کردم». راهی که به جان باختن او منتهی شد و او که در جریان این اعتصاب غذا، سلامتی جسمی اش به شدت تحت خطر قرار گرفته بود، از طرف نیروهای امنیتی در بیمارستان شهید بهشتی قم بستری شد و در نهایت به گفته نیروهای امنیتی در همین بیمارستان جان خود را از دست داد. نیروهای امنیتی نیز با تماس با خانواده اش از آنان خواستند که بیایند و پیکر وحید را تحویل بگیرند. آن ها همچنین به خانواده هشدار دادند که در مراسم یادبود وحید نباید علیه نظام صحبتی بشود. نیروهای امنیتی در خاکسپاری وحید صیادی نصیری نیز حضور داشتند. خانواده وحید صیادی نصیری اذعان کردند که صورت وحید ۳۸ ساله هنگام خاکسپاری آغشته به خون بود.
دوستان و همراهان وحید بر فراز پیکر او
سناریوی امنیتی حکومت در پی فاجعه مرگ وحید صیادی نصیری
پس از اینکه خبر جان باختن وحید صیادی فضای مجازی فارسی زبان را در بر می گیرد، و نام او ترند می شود، دادستان انقلاب شهر قم مدعی می شود که وحید صیادی نصیری نه در اثر اعتصاب غذا بلکه در پی مشکل کبدی جان خود را از دست داد. به گفته این شخص: «وحید صیادی نصیری زندانی زندان لنگرود قم که به جرم توهین به مقدسات در فضای مجازی در حال گذراندن محکومیت حبس خود بوده، لیکن به لحاظ بیماری کبدی دچار وخامت اوضاع جسمانی شد و به بیمارستان اعزام گردید و بعد از هفت روز بستری بودن در همان بیمارستان فوت می‌کند». این ادعا در حالی مطرح می شود که مادر او تاکید می کند وحید پیش از بازداشت از نظر روحی و جسمی سالم بوده و مشکل خاصی نداشته است.
اما طبیعی بود چنین ادعایی افکار عمومی را قانع نسازد. از این رو در ادامه، تیم امنیتی – رسانه ای جمهوری اسلامی دست به تهیه یک سناریو می زند و آن را در اکثر وبسایت های امنیتی و نزدیک به حکومت منتشر می کند. بنا به ادعای این سناریوی امنیتی، وحید صیادی نصیری عضو «گروهک تروریستی تندر» بوده است و برای «اقدامات ایذایی» تلاش می کرده است و اساسا به این علت بازداشت و محکوم به زندان شده بود. ادعایی که با اتهامات وحید همخوان نیست. در اتهامات وحید صیادی چه در سال ۹۴ و چه در سال ۹۷ نمی توان اثری از اتهامات تروریستی پیدا کرد. اگرچه این ادعا در سطحی گسترده منتشر شد اما طبیعی بود حداقل نزد مخالفان و منتقدان حکومت خریداری پیدا نکند و آنان به این سناریو توجهی نشان ندهند.
واکنش جالب توجه وزارت خارجه آمریکا
اما وزارت خارجه آمریکا که در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ به نظر می رسد رویکرد شدیدتر و انتقادی تری نسبت به جمهوری اسلامی پیدا کرده است به جان باختن وحید صیادی نصیری در جریان اعتصاب غذا واکنش سختی نشان داد و ضمن اعتراض به بازداشت وحید صیادی به اتهامات سیاسی، تلویحا آیت الله خامنه ای – رهبر جمهوری اسلامی – را به «دروغگویی» متهم کرد. این بیانیه که در ۲۳ آذر ۱۳۹۷ و در وبسایت وزارت خارجه آمریکا و شبکه های اجتماعی این وزارت خانه منتشر شد، با اشاره به رنجی که وحید صیادی در زندان کشید او را یکی از بسیار زندانیانی دانست که در «چنگال امیال رژیم» اسیر هستند.
واکنش وزارت خارجه آمریکا به جان باختن وحید صیادی نصیری شدید و تند بود
در بخشی از این بیانیه چنین آمده است: «وحید صیادی نصیری دست به اعتصاب غذا زد تا نسبت به دستگیری خودسرانه و بازداشتش در قم، جایی که دسترسی به مشاوره حقوقی نداشت، در شرایط غیر انسانی نگه داشته و به جرم‌های واهی امنیت ملی مثل توهین به رهبر متهم شده بود، اعتراض کند…چند نفر دیگر به خاطر بی‌اعتنایی رژیم ایران به زندگی و منزلت انسان‌ها جان خود را از دست خواهند داد؟…آیت‌الله خامنه‌ای اخیرا گفت: ‘در ایران کسی به خاطر انتقاد از حکومت تحت فشار و تعقیب قرار نمی‌گیرد و اگر کسی چنین ادعایی کند، دروغگوست ‘. دروغگو کیست؟»
چند نفر دیگر مثل وحید؟
مادر وحید صیادی پس از جان باختن وحید در گفتگویی با «صدای آمریکا» گفته بود: «مثل این جوان‌ها [در جامعه] زیاد هستند. جوان من که رفت؛ ولی تنها خواسته من از مسئولین این است که به درخواست‌های جوانان رسیدگی کنند». با توجه به فجایع مکرری که در زندان های جمهوری اسلامی علیه جوانان منتقد و معترض صورت می گیرد، خواسته مادر وحید در چارچوب نظام جمهوری اسلامی چه اندازه قابل تحقق است؟
«شلدون» یکی از فعالان توییتری با اشاره به گرایش سیاسی وحید صیادی و پادشاهی خواه بودن او، درباره فاجعه مرگ مظلومانه او اینگونه نوشته بود: «وحید صیادی نصیری اصلاح طلب یا اصولگرا نبود که همفکرانش خبر اعتصابش را ترند کنند و ازش دفاع کنند، عربستانی هم نبود که رسانه‌های داخلی و خارجی دو ماه تمام اسمش را فریاد بزنند. وحید فقط یک شهروند عادی بود، مثل ما. در بی‌خبری اعتصاب کرد و جان داد. چند نفر دیگر مثل او داریم و بی‌خبریم؟» پرسش شلدون را باز تکرار کنیم و باز بپرسیم که چند نفر دیگر مثل وحید داریم و بی خبریم؟