تاثیر فکر جان لاک (۱۶۳۲ - ۱۷۰۴) بر اندیشه بنیانگذاران ایالات متحده بهخوبی بحث و مستند شده است؛ اما لاک را میتوان در مقام فیلسوفی دید که پدر فکری سرزمینهایی فراتر از آمریکا هم هست. تقریبا همه ویژگیهای دموکراسی لیبرال مدرن در نوشتههای جان لاک ترسیم شده است: دکترین مدارای مذهبی، دفاع از اختیار فرد در زندگی خویشتن، نظریه سرکشی در مقابل قدرتهای ناعادلانه و حق مطلق برای داشتن مالکیت نامحدود.
نامه ستوده جان لاک در دفاع از مدارای مذهبی از مدتها پیش یکی از متنهای کلاسیک در ادبیات دموکراسی شمرده شده است. این نامه در اصل به لاتین و در ۱۶۸۵ نوشته شد وقتی که جان لاک به حال تبعید در هلند به سر میبرد و در ۱۶۸۹ زمانی منتشر شد که رژیم تازه ویلیام اورنج (William of Orange)، که پروتستان بود، در بریتانیا استقرار یافت. قانون مدارا که در همان سال ۱۶۸۹ تصویب شد آزادی مذهبی را صرفا برای کسانی از پروتستانها مجاز میدانست که تثلیث مقدس را تایید میکردند و آماده ادای سوگند برای تبعیت از سلطنت بودند. دیگر ناراضیان – و طبعا کاتولیکها – حق آزادی مذهبی نداشتند و تا ۱۵۰ سال بعد هم این وضعیت ادامه یافت. نامه جان لاک در قاره آمریکا زمانی پشتیبانی عینی پیدا کرد که الهامبخش پیشگامان شورشی برای جداکردن دولت از کلیسا شد. در بریتانیا، آزادی کامل مذهبی تا دو قرن امکان ظهور نیافت.
«نامهای درباره تساهل مذهبی» با ترجمه آموزشکده توانا به فارسی را به رایگان دانلود کنید و بخوانید!