موسسه خیریه «محک» از سازمان‌هایی است که زنان در آن فعالیت چشمگیری داشته‌اند. این سازمان به امر درمان و تحقیق در زمینه کودکان سرطانی می‌پردازد، سازمانی که برای کمک به خردسالان و کودکانی که از بیماری رنج می‌برند تاسیس شده و حاصل بیش از دو دهه تلاش و کوشش خیران و متخصصان است. «سعیده قدس» بنیان‌گذار محک است که فرزندش مبتلا به بیماری سرطان بود. درگیری با دوران طولانی درمان کودکش، انگیزه‌ای برای ساخت چنین نهادی شد. بیشتر انسان‌های نیکوکاری که در رشد و پاگیری محک نقش داشتند و منابع مالی ساخت و گسترش این موسسه را فراهم آوردند، درد و رنج سرطان را از نزدیک لمس کرده‌اند. محک ابتدا مرکزی برای درمان این بیماران بود اما بعد‌ها بخش‌های تحقیقاتی نیز به آن اضافه شد. سرطان بیماری دردباری است که هزینه درمان بالایی دارد و نزدیک به ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان در طول درمان خرج روی دست خانواده‌ها به جای می‌گذارد. (این آمار حدودا مربوط به سال ۱۳۹۳ است.)
بیمارستان محک به کسانی که از شهر‌های کوچک برای درمان فرزندانشان می‌آیند، مکان اقامت می‌دهد و طبق آمار سالانه کم‌تر از ۵۰۰ کودک در آن پذیرش می‌شوند. این بیمارستان خدمات ویژه‌ای به کودکان ارائه داده است و بخش‌های مختلفی همچون قلب، دندانپزشکی، روانشناسی کودکان و پاراکلینیکی دارد. کودکانی که زیر ۱۴ سال دارند و مبتلا به سرطان هستند در آن‌جا پذیرش می‌شوند و تحت حمایت محک قرار می‌گیرند. از سرویس‌های ویژه این موسسه می‌توان به اتاق بازی و حضور روانشناسان و مربیان داوطلب، کلاس‌های آموزشی برای والدین کودکان مبتلا به سرطان و ارائه خدماتی دیگر اشاره کرد. تمامی مراحل درمان در یک مکان صورت می‌گیرد.
پس از طی دوره‌های تخصصی، از هیئت علمی «مرکز ام.دی.اندرسون» در هیوستن تگزاس شد
یکی از زنانی که نقش به‌سزا و تاثیرگذاری در راه‌اندازی بیمارستان تخصصی محک داشت، «پروانه وثوق» بود. او از سال ۱۳۸۶ و پس از راه‌اندازی بیمارستان به عنوان رئیس هیئت علمی بیمارستان انتخاب شد. پروانه در اسفند ۱۳۱۴ در تفرش چشم به جهان گشود و هیچگاه ازدواج نکرد. او بیش از نیم قرن از عمر، انرژی و وقتش را وقف کار و درمان کودکان سرطانی کرد. پروانه یکی از موسسان رشته فوق تخصص خون و سرطان کودکان در ایران بود و در «بیمارستان علی‌اصغر»، نخستین بخش هماتولوژی و آنکولوژی را پایه‌گذاری کرد. کارنامه پربار پروانه وثوق جایگاهی شایسته به او اعطا کرد که در پی آن توانست اعتماد لازم برای پیشبرد فعالیت‌های خیرخواهانه‌اش را جلب کند. او دکترای عمومی‌اش را از دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران در سال ۱۳۴۲ کسب کرد؛ پس از آن دوره‌های تخصصی را در دانشگاه‌های کمبریج، ماساچوست و ایلینوی گذراند. دکتر وثوق دوره تخصصی هماتولوژی و آنکولوژی کودکان را در «دانشگاه جورج واشنگتن» پشت سر گذاشت و بعد از آن به عضویت در هیئت علمی «مرکز ام.دی.اندرسون» در هیوستن تگزاس در آمد.
پروانه در سال ۱۳۴۷ برای پرستاری از والدین بیمارش به ایران بازگشت اما عشق به خانواده و درک نیاز به تخصص و حضورش در ایران او را ماندگار کرد؛ موقعیت‌های شغلی و تحصیلی را در آمریکا رد کرد و تصمیم گرفت در ایران مشغول به کار شود. پروانه وثوق مهربان، حساس و در حرفه خویش متخصص و مجرب بود. وی ایده اولیه برنامه غربالگری پیش از ازدواج را پایه نهاد که برای جلوگیری از ابتلای کودکان به تالاسمی پس از تولد بود. پروانه وثوق در آموزش و تحصیل متخصصان هماتولوژی و آنکولوژی کودکان نقش داشت. او دغدغه و حساسیت فراوانی درباره وضعیت بیماری‌های بدخیم کودکان داشت و در نهایت نیز پیشنهاد ریاست هیئت امنای محک را پذیرفت. به گواه بسیاری از همکاران و همراهانش، پروانه وثوق پایبندی و احساس مسئولیت بالایی در قبال دانشجویان، بیماران و دستیارانش داشت.
ایده اولیه برنامه غربالگری پیش از ازدواج را پایه نهاد
یکی از کودکان بهبودیافته محک در خاطره‌ای از پروانه وثوق می‌نویسد: «همیشه محیط بیمارستان منو یاد لباس‌های سفید و سرمه‌ای می‌ندازه و هرجا هم این رنگ‌ها رو ببینم یاد بیمارستان میفتم. اما وقتی دکتر وثوق را با اون لباس‌های رنگارنگ و شاد با گل‌های رنگی می‌دیدم دلم می‌خواست ساعت‌ها به آن رنگ‌ها نگاه کنم. توی بیمارستان خانوم دکتر تنها کسی بود که اون لباس‌های شاد و قشنگ را می‌پوشید. و من بین اون همه رنگ سفید و سرمه‌ای منتظر دیدن دکتر وثوق و لباس‌های رنگیش بودم.» پروانه انسانی فروتن بود و به زیردستان و همکارانش احترام بسیار می‌گذاشت و به صورت داوطلبانه در بیمارستان محک کار می‌کرد. کاری که لقب «مادر ترزای ایران» را برایش به جای گذاشت.
در بیمارستان محک داوطلبانه کار می‌کرد
پروانه وثوق صدها مقاله و کتاب در زمینه بیماری‌های خون و سرطان نگاشت و در انجمن‌های بین‌المللی معتبری چون انجمن بین‌المللی سرطان اطفال (SIOP)، اتحادیه بین‌المللی کنترل سرطان (UICC)، شبکه بین‌المللی تحقیق و درمان سرطان (INCTR)، اتحادیه سرطان کودکان خاورمیانه (MECCA) و برنامه سرطان اطفال در کشورهای در حال توسعه (PODC) عضویت داشت. او در اردیبهشت ماه ۱۳۹۲ در سن ۷۸ سالگی چشم از دنیا فروبست.
او موقعیت‌های تحصیلی و شغلی بسیاری را در آمریکا نادیده گرفت و در ایران مشغول به کار شد
موسسه محک به مناسبت درگذشت وی یادنامه‌ای در این وبسایت منتشر کرد و از همت و تلاش او قدردانی به عمل آورد: «محک افتخار دارد که در طول ۲۲ سال فعالیت خود همواره از حضور این پزشک عالیقدر، در جهت ارائه بالاترین سطح کیفی درمان به کودکان مبتلا به سرطان بهر‌ه‌مند بوده است و قدردان عشق خالصانه او است.»