چکیده: نظامهای حکومتی متنوع و گروههای افراطی و سازمانهای تروریستی متعددی در جهان ما هستند که به طور گسترده حقوق بشر را نقض میکنند. در مقابل آنان، هستند افرادی که به شکلی جدی، فداکارانه و خستگیناپذیر برای مقابله با این بیعدالتیها و آفرینش تغییر واقعی برای داشتن جهانی بهتر کار میکنند. در ایران، جایی که رفتار نظام مبتنی بر استبداد دینی به نظر مهارناشدنی و چیرهناپذیر میرسد، نمونههای جذابی از این مقاومتها وجود دارد. امل کلونی، که به خاطر فعالیتهایش در پروندههای شاخص و متعدد مرتبط با حقوق بشر و آزادی مطبوعات شناخته شده است، نه تنها علنا از نقض آشکار حقوق انسان توسط رهبر جمهوری اسلامی سخن گفته است، بلکه همچنین همبستگی خود را با مردم ایران در اعتراضات پس از قتل مهسا (ژینا) امینی نشان داده است. این مطالعه مروری است بر سابقه حرفهای او و روش و استراتژیهایی که او با آن کار میکند.
نگاهی به زندگی امل کلونی و فعالیتهایش
امل رمزی علمالدین کلونی (Amal Ramzi Alamuddin Clooney) یک وکیل برجسته بریتانیایی مدافع حقوق بشر است که به خاطر کنشهایش در زمینههای حقوقی شناخته شده است.[1] وقتی امل سه ساله بود، خانواده او از لبنان به بریتانیا نقل مکان کردند.[2] کشور جدید امل جایی بود که از کودکی او را با دیدگاهی چندفرهنگی و بینالمللی آشنا کرد. تخصص امل در قوانین بینالملل و حقوق بشر، او را به یک شخصیت برجسته در عرصه جهانی فعالیتهای حقوقی تبدیل کرده است. شهرت جهانی او با ازدواج با جرج کلونی، بازیگر مشهور، در سال ۲۰۱۴ افزایش یافت.[3] این ازدواج علاوه بر تاثیر بر کار امل، توجه عمومی را نیز به فعالیتهای خیریه و بشردوستانه این زوج جلب کرد. یکی از اولین اقدامات خیریه آنها، اهدای درآمد حاصل از عکسهای ازدواجشان به پروژه ماهوارهای سنتینل (Satellite Sentinel Project) برای نظارت بر جرایم ناقض حقوق بشر در سودان بود. در حالی که امل از شهرت خود برای جلب توجه به فعالیتهای حقوقی و وکالت حقوق بشری استفاده کرده است، باید در نظر داشت که او از قبل از ازدواج با جرج نیز به فعالیتهای حقوق بشری پرداخته بود.
امل قبل از ۲۵ سالگی با کسب دو مدرک دانشگاهی حقوقی وارد حرفه وکالت شد. او میتوانست در حوزه ایالات متحده، انگلیس و ولز و همچنین در زمینه حقوق بینالملل فعالیت داشته باشد. زمینه علاقه او به موارد بینالمللی حقوق بشر و نمایندگی گروهها و جمعیتهای محروم، از طریق شناخت داستان زندگی شخصی و کاری او بهتر درک میشود.
امل در ۱۹۷۸ در لبنان، کشوری که در آن جنگ داخلی جریان داشت، متولد شد[4] و بعد به دلیل ناامنیهای موجود در آن کشور به همراه والدین خود مهاجرت کرد. مادرش پیرو اسلام سنی است، در حالی که پدرش عضو جمعیت دروزیها (یک اقلیت مذهبی که تنها ۵.۲ درصد از جمعیت لبنان را تشکیل میدهند[5]) است.[6] از اینرو میتوان دید که امل نه تنها دانش آکادمیک و دانشگاهی لازم برای نمایندگی قانونی اقلیتها را کسب کرده، بلکه از طریق تجربیاتی شخصی که از زبان پدرش – که در کشوری با اکثریت سنی بزرگ شده – شنیده است، چیزهای بسیاری در مورد زندگی افراد گروههای اقلیت نیز آموخته است.
دیگر منبع الهام او در زمینه حقوق بشر و آزادیها که از پسزمینه خانوادگیاش میآید، ازدواج والدینش است که از دو دین متفاوت هستند. جوامع بسیاری در سراسر جهان از قوانینی رنج میبرند که ازدواج میان پیروان ادیان متفاوت را ممنوع میکند؛ شیوهای نادرست برای کنترل زندگی خصوصی مردم. ازدواج بینایمانی والدین امل و همچنین ازدواج خودش با جرج، او را به فهمی عمیق از اهمیت آزادی دین و بیان رسانده که در کار و حرفهاش منعکس است.
امل در عرصه حقوقی به شهرت حرفهای بالایی دست یافته است. از جمله اینکه نام او در فهرستهای حرفهای مشاغل حقوقی مانند Legal 500 گنجانده شده است. همکاران او و ناظران، امل را به عنوان فردی با یک «ذهن حقوقی باهوش» توصیف کردهاند که به طور موثر پروندههایی با اهمیت بینالمللی بالا را مدیریت میکند.[7] او به خاطر آمادهسازی دقیق و رویکرد تاکتیکی درجه یک خود در پروندهها شناخته میشود و در دادگاهها و سخنرانیها ترکیب منحصر به فردی از اندیشه و عمق فکری را نشان میدهد. در فهرستهای حقوقی، او همچنین به دلیل «وکالت عالی» و حضور جذاب در دادگاهها تحسین شده است. رویکردهای نوآورانه از جمله بهکارگیری سران کشورها، وزرای خارجه و شخصیتهای اقتصادی برای کمک به قربانیان نقض حقوق بشر، او را در نظرها به عنوان «بازیگری ایدهآل» در صحن دادگاهها و دیوانهای بینالمللی معرفی کرده است.[8] کلونی تجربه بینظیری از کار در دیوان بینالمللی دادگستری[9]، دیوان کیفری بینالمللی برای یوگسلاوی سابق و دیوان ویژه لبنان – که همگی در لاهه مستقر هستند – دارد.[10]
پشتکار امل برای آموزش و افزایش آگاهیهای حقوقی از سخنرانیهایش در زمینه حقوق کیفری بینالمللی آشکار است؛ در موسسات معتبری نظیر دانشکده مطالعات شرق و آفریقای دانشگاه لندن، دانشگاه مدرسه جدید (The New School) در شهر نیویورک، آکادمی حقوق بینالمللی لاهه و دانشگاه کارولینای شمالی.[12] کنشگری این چهره لبنانی-بریتانیایی از عرصه کار در حرفه حقوقی فراتر میرود و به عرصههایی چون نویسندگی و دفاع از آزادی مطبوعات نیز میرسد؛ امری که نشانگر نگاه او به قدرت و نفوذ منابع نوشتاری عرصه حقوق بشر در کنار کلاس درس به عنوان یک عامل کلیدی موفقیت در یاریرساندن به مردم است. در طول سالهای ۲۰۱۸ – ۲۰۱۹ او دانش حقوقی خود را وارد عرصه تازهای کرد و به نمایندگی از خبرنگاران رویترز – که حین گزارشدهی از بحران روهینگیا در میانمار دستگیر شده بودند – پرداخت.[13]
در سابقه حرفهای امل کلونی، وکالت افراد در دیوانهای معتبر بینالمللی از جمله دیوان کیفری بینالمللی[14]، دیوان بینالمللی دادگستری و دیوان اروپایی حقوق بشر نیز دیده میشود. او همچنین به دولتها و افراد در مواردی که در حوزه تخصص او قرار دارد مشاوره حقوقی ارائه میدهد.
دستاوردها
جنبه دیگر تعهد کلونی به ارزشهای کاریاش را میتوان در طیف گستردهای از پروندههای برجسته و تلاشهای وکالتیاش دید که تاثیر ماندگاری در عرصه بینالمللی داشته است. مشخصه کاری که او در مناطق مختلف در سراسر جهان انجام داده است تعهد به عدالت، حقوق بشر و مسئولیتپذیری است. او در دوران حرفهای خود در چندین مورد قابل توجه شرکت داشته است که نشاندهنده تطبیقپذیری و تعهدش برای رسیدگی به مسائل پیچیده حقوقی است. او افراد و جوامع به حاشیه راندهشده در مناطق مختلف جغرافیایی از جمله مالاوی، دارفور، مصر، میانمار و آذربایجان را نمایندگی کرده است.[15] به علاوه، کلونی به عنوان مشاور در شورای سازمان ملل متحد در مورد استفاده از پهپادهای نظامی حضور داشت و آنجا به مسائل مرتبط با استفاده از این فناوری در فعالیتهای مبارزه با تروریسم پرداخت.
یکی از دستاوردهای برجسته امل، کار به عنوان مشاور کوفی عنان – دبیرکل سابق سازمان ملل – در کمیسیون ویژه سازمان ملل متحد برای حل بحران سوریه بود. این در این دوره کاری خود باعث کمک به حل یکی از چالشهای مهم جهانی در سالهای اخیر شد. علاوه بر این، در سال ۲۰۱۳ او در تحقیقی درباره استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین در عملیات ضدتروریستی شرکت کرد و از حمایت از حقوق بشر در چارچوب اقدامات امنیتی دفاع کرد.
همچنین کلونی به مسائل مرتبط با حقوق زنان و مبارزه با خشونت مبتنی بر جنسیت نیز توجه داشته است. یک مثال در این زمینه پرونده خدیجه اسماعیلوا است؛ یک خبرنگار تحقیقی که به طور ناعادلانه در آذربایجان زندانی شده بود[17] و کلونی در دفاع از او معتقد بود بازداشت و اتهامات وی توجیهی ندارد.[18] این تنها یک نمونه از کار امل کلونی در زمینه آزادی بیان است. او در سالهای پس از ازدواجش، از تخصص حقوقی و شهرتش در زمینه پروندههای مهم استفاده کرده است. او در یک مورد، در بخشی از سخنرانی خود در انجمن خبرنگاران سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۸، درباره تحت پیگرد قرارگرفتن خبرنگاران در سراسر دنیا هشدار داد.[19]
امل همواره توجه ویژهای به زنانی داشته است که قربانی جرائم بزرگ، از جمله قتل عام و خشونت جنسی، شدهاند. از جمله او در یک پرونده حقوق بشری برجسته حضور داشته که طی آن یک عضو گروه داعش به ارتکاب جرم قتل عام علیه ایزدیها محکوم شد؛ اقلیتی مذهبی در عراق، ترکیه، سوریه و بخشهایی از ایران.[20] نمایندگی او از قربانیان ایزدی در یک پرونده همدستی یک شرکت – که به همکاری با تروریسم متهم بود – در جنایات علیه بشریت، نیز نمود دیگری از توجه او به این گروهها است.[21] کلونی درباره کارش با نادیا مراد، فعال ایزدی، چنین گفته است:
«نادیا اولین زن ایزدی است که به طور علنی درباره اتفاقاتی که برای او و هزاران زن و دختر دیگر اتفاق افتاده بود صحبت کرده است. او به جای اینکه بگذارد داعش ساکتش کند، هر روز دنیا را در جریان آنچه اتفاق افتاده است قرار داد و همه چیز را گفت و جهان را چنان شرمسار کرد که به اقدامکردن افتاد. او به رهبران تاکید کرد که یا به ایزدیها پناه بدهند یا کمک کنند تا سرزمین آنها برای بازگشتشان ایمن شود. او از رؤسای کشورهای عربی خواسته است که تلاش بیشتری برای ترویج یک اسلام تعدیلشده انجام دهند. او و من ضمن لابیگری به دولتها و سازمان ملل یک پیام دادهایم: داعش باید محاکمه شود زیرا بازماندگان سزاوار عدالت هستند.» [22]
بخشی از فعالیتهای کلونی شامل مقابله با سرکوب و نقض آزادی مطبوعات است. در این راستا او سابقه حضور در صحنههای مهم بینالمللی از جمله رویداد آزادی مطبوعات در سازمان ملل متحد را دارد. به علاوه او برای جلب توجه به پرونده «آنگ سان سوچی» به عنوان مدافع حقوق بشر تلاش کرد و از آن برای آزادی فعالان مدنی «کیائو سوئه او» (Kyaw Soe Oo) و «وا لون» (Wa Lone) استفاده کرد.[23] کلونی همچنین از آوریل ۲۰۱۹ تا سپتامبر ۲۰۲۰ نماینده ویژه بریتانیا برای آزادی رسانه بود.[24] در سال 2021 امل مشاور ویژه دادستان دیوان کیفری بینالمللی درباره دارفور شد. او به عنوان رئیس، گروه کاری حقوقی ويژهای را در زمینه پاسخگویی به جرمهای انجامشده در اوکراین رهبری کرد؛ گروهی که توسط دولت اوکراین بر اساس درخواست قربانیان جرائمی که روسیه در این کشور مرتکب شده بود، تشکیل شده بود. همچنین، او عضو یک کارگروه برای جبران خسارتهای وارده به اوکراین است؛ گروهی از متخصصان بینالمللی حقوق که توسط رئیس جمهور زلنسکی منصوب شدهاند تا در مورد مکانیسمهای جبران خسارت به بازماندگان جنگ مشاوره دهند.
در سپتامبر ۲۰۲۱، امل کلونی به عنوان مشاور ویژه دادستان دیوان کیفری بینالمللی (ICC) برای منطقه دارفور در سودان منصوب شد. دادستانان این پرونده میگویند نیروهای دولتی و شبهنظامیان مورد حمایت خارطوم مرتکب جنایاتی از جمله قتل عام شدهاند. امل نماینده حقوقی ۱۲۶ بازمانده جرمهای انجامشده در دارفور بوده است. شرکت او در یک پرونده دادرسی علیه یکی از رهبران شبهنظامیان جنجوید (که توسط دولت سودان حمایت میشدند) شاهد دیگری از تعهد مستمر او به عدالت و پاسخگوکردن مجرمان است.[25] در توضیح اهمیت این پرونده، امل میگوید:
«من به عنوان مشاور ویژه دادستان دیوان کیفری بینالمللی در مورد دارفور فعالیت میکنم و یکی از پروندههایی که در دیوان در حال بررسی است، پرونده رئیس جمهور سابق سودان، عمر البشیر است. اگر در این پرونده موفق شویم، این پیام مهمی است؛ [چرا که] یک رئیس جمهور است که به لاهه برده خواهد شد و در دادگاه محاکمه میشود و روبروی اتهامهای خود قرار خواهد گرفت. این چیزی است که بازماندگان [جنایات] میخواهند و سزاوار آن هستند. برای اعتبار دادگاه نیز مهم است که چنین موفقیتی داشته باشد.» [26]
امل کلونی به عنوان استاد مهمان در دانشکده حقوق کلمبیا، به همراه پروفسور سارا کلیولند، مشغول به تدریس درس حقوق بشر است.[28] علاوه بر این، او به عنوان یکی از بنیانگذاران بنیاد کلونی برای عدالت،[29] نقش مهمی در شکلدادن به چشمانداز و ماموریت این بنیاد داشته است. این بنیاد در پاسخ به چالشهای جهانی، به طور فعال عدالت، حقوق بشر و پاسخگوکردن [ناقضان حقوق بشر] را دنبال می کند. «برگزاری عدالت برای زنان»، برنامه شاخص این سازمان، نشاندهنده تعهد او به مبارزه با بیعدالتیهای مبتنی بر جنسیت، اصلاح قوانین تبعیضآمیز و افزایش پاسخگویی در مورد سوءاستفاده جنسیتی از طریق دادخواهی استراتژیک است. حساب اکس (توئیتر سابق) بنیاد کلونی به رویدادهای سال ۱۴۰۱ (۲۰۲۲) در ایران پاسخ داد و از دولتهایی که به حقوق بشر اعتقاد دارند، درخواست کرد تا از هر ابزاری که در اختیار دارند برای حمایت از معترضان در ایران و اطمینان از پاسخگویی عاملان خشونت استفاده کنند. [30]
بینشها و انگیزهها
رویکرد امل کلونی به کارش منعکسکننده اصولی است که حرفه حقوقی، وکالت و تلاشهای بشردوستانه او را شکل میدهد. ارزشهای حاکم بر کار او که در اظهارات خودش یا کسانی که از نزدیک با او کار کردهاند مشاهده و بازتاب داده شده است، بینشی عمیق را ارائه میدهد که دلیل اقدامات او را بهتر درک کنیم. برای مثال دیدگاه خاص حرفهای امل ناشی از همدلی او با موکلانش و درک عمیق پسزمینههای آنهاست. موکلان امل مانند ماریا رسا، روزنامهنگار و زندانی سیاسی سابق، گفتهاند که او علاوه بر داشتن دانش حقوقی و شجاعت کاری، همدلی بالایی با داستان قربانیان از خود نشان میدهد.[31] این همدلی از مرزهای حرفهای فراتر میرود و در نتیجه یک ارتباط شخصی عمیق بین امل و موکلانش ایجاد میشود. برخلاف توصیههای مرسوم مبنی بر اینکه افراد حرفهای در کار وکالت باید از موکلان خود از نظر شخصی فاصله بگیرند، او از درگیرشدن احساسی با پروندهها ابایی ندارد. برعکس، امل به خاطر اعتقاد پرشور به آرمانهای موکلانش شناخته میشود و عملا کار قانونی خود را به ماموریتهایی شخصی تبدیل میکند.[32]
یکی دیگر از جنبههای مهم رویکرد او توجه به جزئیات است. کلونی با بررسی کامل اسناد، برجستهکردن نکات مهم و یادداشتهای دقیق، اطمینان حاصل میکند که با آمادگی و آگاهی کامل وارد نبردهای حقوقی میشود؛ چراکه میداند یک استراتژی موفق مستلزم درک عمیق تفاوتهای ظریف هر پرونده است.
کلونی با درک قدرت چهره مشهوری که به دست آورده به شکلی استراتژیک از توان دیدهشدن خود در [رسانهها] برای برجستهکردن موارد مهم در اذهان عمومی استفاده میکند. او دقیقا میداند جلب توجه و تمرکز به نکات مهم و حساس در پروندهها تا چه حد میتواند اثرگذار باشد. امل یک بار گفته است که نمیتواند رفتار رسانهها را کنترل کند اما میخواهد دستاوردهایش به جای او حرف بزنند.
امل همچنین چشمانداز در حال تحول نگرشها و برداشتهای عمومی، بهویژه در مورد برابری جنسیتی و حقوق زنان را به رسمیت میشناسد. او معتقد است همبستگی زنان در طول سالها قویتر شده است و حالا زنان بیشتری از یکدیگر حمایت و یکدیگر را توانمند میکنند. این تغییر در نگرشهای عمومی، بهویژه در میان زنان، منجر به همبستگی و تمایل بیشتر برای نشاندادن بیعدالتیها و حمایت از تغییر شده است.[34]
کلونی بر روزنامهنگاری مسئولانه و دقت بالا تاکید دارد. او میداند که عدم توافق در مورد حقایق اساسی میتواند مانع بحثها و پاسخهای معنادار به بحرانهای بینالمللی شود. تعهد او به حقایق و روزنامهنگاری مسئولانه، پشتوانه حمایت او از گفتوگوی آگاهانه و سازنده است. دیدگاههای کلونی همچنین به بحرانهای بینالمللی و اینکه چگونه کشورهای دموکراتیک میتوانند جهانی عادلانهتر ایجاد کنند، مربوط میشود.[35] به گفته وی، قوانین بریتانیا باید برای جلوگیری از ورود جنایتکاران جنگی روسیه و عاملان نسلکشی، اصلاح شود تا آنان نتوانند بدون ترس از پیگرد قانونی وارد این کشور شوند.[36]
زمینه و محیط کار
فضای پیرامون کار و حرفه امل کلونی چالشبرانگیز و بالقوه خطرناک است. تجربه کاری او شامل رسیدگی به پروندهها در برخی از سختترین و ظالمانهترین نقاط دنیاست که در آنها رهبرانی مستبد دارای سلطه هستند و فعالیتی از جنس حمایت از حقوق بشر میتواند زندگی افراد را تهدید کند. او اغلب با فعالان زن برای بهچالشکشیدن ساختارهای قدرت سرکوبگر همکاری و از تخصص قانونی خود برای توانمندسازی آنها استفاده میکند.[37]
کار امل حمایت از افرادی است که ممکن است در موقعیتهای بسیار وخیمی گرفتار باشند. روزنامهنگارانی که به دلیل گزارشهای خود زندانی میشوند، نمونههایی از این موارد هستند. او به عنوان بخشی از تلاشهایش برای آزادی آنها، ذکاوت حقوقی خود را با درکی از چشمانداز سیاسی، عملگرایی و حمایت عمومی موثر ترکیب میکند. او اغلب با افراد و نهادهایی مواجه میشود که قدرت و بقای آنها در عمل در گرو نقض حقوق بشر است و البته این کار بدون خطر نیست. [39] به توصیف خودش، دنیایی که کلونی با آن روبرو میشود دنیایی است که در آن مجرمان آزاد میمانند در حالی که بیگناهان در زندان هستند، و ناقضان حقوق بشر آزادانه پرسه میزنند در حالی که کسانی که از تخلفات گزارش میدهند زندانی میشوند. او هنگام جستوجوی عدالت در محیطی که در آن افراد و نهادهای قدرتمند در برابر پاسخگویی مقاومت میکنند، با چالشهای بزرگی روبرو میشود.
امل موارد بسیار خطرناک و دشواری را بر عهده گرفته است. مانند پرونده ایزدیها که با هدف رسیدگی به سوءاستفاده جنسی سیستماتیک و بردهداری زنان توسط داعش انجام شده است. او خواستار عدالت برای کسانی است که در زمره آسیبپذیرترین و تحتستمترین افراد جامعههای خود هستند.
در برابر این خطرات، امل منبعی از حمایت و دلگرمی در زندگی شخصی خود پیدا کرده است. از دید او ازدواج با جرج کلونی برایش یک همراه فوقالعاده به ارمغان آورده است. او میگوید همسرش و او به هم الهام میبخشند، از یکدیگر حمایت میکنند و خانه آنها پر از عشق و خنده است؛ مسئلهای که پایه محکمی برای کار چالشبرانگیز و تاثیرگذار او فراهم می کند.[40]
جمعبندی
سابقه چشمگیر حرفهای امل کلونی و تعهد تزلزلناپذیر او به حقوق بشر، عدالت و وکالت، او را به چهرهای برجسته در صحنه جهانی تبدیل کرده است. کار او شامل رویارویی با رژیمهای مستبد، قدرتهای سرکوبگر و نقض حقوق بشر در برخی از چالشبرانگیزترین محیطهای جهان است. به همین دلیل است که او را میتوان نوری از امید برای کسانی نامید که به دنبال عدالت و پاسخگویی هستند. علاوه بر این، کار او شامل توانمندسازی، افزایش آگاهی عمومی و اقدامات بشردوستانه است.
امل در کار خود یک حرفهای به تمام معنا است. کار او حمایت مداوم از زنان در محیطهای سرکوبگر و همچنین اقلیتهای قومی و دیگر جوامع به حاشیه راندهشده است. روشهای او برای توانمندسازی زنان بهویژه با شرایط ایران مرتبط است؛ جایی که زنان نقش مهمی در دفاع از حقوق خود و بهچالشکشیدن ساختارهای قدرت سرکوبگر ایفا کردهاند. یکی از جنبههای حیاتی کار امل، حمایت از روزنامهنگاران زندانی است؛ امری که با مبارزات روزنامهنگاران ایرانی که به دلیل گزارشدهی بازداشت میشوند، همسو است. روزنامهنگارانی مانند نیلوفر حامدی و الهه محمدی، که پس از اعتراضات به مرگ مهسا امینی به دلیل انتشار خبر مرگ او بازداشت شدند. امل به طور خاص گفته است که از شجاعت زنان و دختران ایرانی که برای آزادی خود میجنگیدند و مردانی که از آنها حمایت میکردند حیرتزده است.
بررسی اقدامات امل همچنین اهمیت وجود یک شبکه پشتیبانی قوی برای مدافعان حقوق بشر را نشان میدهد. امل این شبکه را علاوه بر فعالیت حرفهای خود از طریق زندگی شخصیاش، بهویژه ازدواج با جرج کلونی، به دست آورده است. همانطور که او تاکید میکند، دستیابی به عدالت مستلزم فداکاری و درک این است که آن را نمیتوان بهسادگی به طور تصادفی به دست آورد. به گفته خود او «به جای دستشستن از [ایده] عدالت بینالمللی ما باید برای آن ایستادگی کنیم. چراکه عدالت امری حتمی نیست. چیزی نیست که خودش اتفاق بیفتد.»[41] همراستا با مبارزه مداوم برای حقوق بشر در ایران، افرادی مانند امل کلونی همچنان منبع الهام کسانی هستند که به دنبال رسیدگی به نقض حقوق بشر و ایجاد تغییرات مثبت در جهان هستند.
پانویسها
[1] Amal Clooney Appointed Special Adviser to ICC Prosecutor, The Independent, Independent Digital News and Media, 17 Sept. 2021.
[2] Human Rights Lawyer Amal Clooney, Wife of George Clooney, Reportedly Pregnant with Twins, 9NEWS, 9 Feb. 2017.
[3] Amal and George Clooney Are the Ultimate Power Couple, Mirror, 2023.
[4] Amal Clooney: The education of the world’s most famous lawyer, Study International, 10 Feb 2023.
[5] Druze in Lebanon, Minority Rights Group International.
[6] Amal Alamuddin: George Clooney’s Betrothed a Star Among Druze Community, NBC NEWS, 2014.
[7] Amal Clooney Is a Barrister Who Specializes in International Law and Human Rights, Doughty Street Chambers, Accessed 21 Oct. 2023.
[8] Ibid.
[9] International Court of Justice.
[10] Amal Clooney, The lagal 500, Accessed 21 Oct. 2023.
[11] Amal Clooney Fights for Human Rights on an International Scale, International Women’s Day, Accessed 21 Oct. 2023.
[12] Ibid.
[13] Amal Clooney, Lawyer, Activist and Author, The Business of Fashion, Accessed 21 Oct. 2023.
[14] International Criminal Court.
[15] Amal Clooney Won’t Back Down, Maria Ressa, The Times, 2 Mar. 2022.
[16] Amal Clooney Begins Next Big Human Rights Case, The Times, 28 Jan. 2015.
[17] Clooney: I Will Fight for Jailed Azerbaijani Journalist ‘until She’s Free’, RadioFreeEurope/RadioLiberty, RFE/RL, 15 Mar. 2016.
[18] Amal Clooney, Woment, 11 May 2021.
[19] We Must Protect Journalists Shedding Light on Injustice, Not Attack Them, Amal Clooney, The Times, 28 Feb. 2018.
[20] Yazīdī, Encyclopædia Britannica, inc., Mar. 12, 2024.
[21] Amal Clooney Won’t Back Down, Maria Ressa, The Times, 2 Mar. 2022.
[22] We Must Protect Journalists Shedding Light on Injustice, Not Attack Them, Amal Clooney, The Times, 28 Feb. 2018.
[23] Amal Clooney: Pardon Reuters Reporters Jailed in Myanmar, Foster Klug, AP, 28 Sept. 2018.
[24] Amal Clooney, UK Governemnt, Accessed 21 Oct. 2023.
[25] Amal Clooney Appointed Special Adviser to ICC Prosecutor, The Independent, Independent Digital News and Media, 17 Sept. 2021.
[26] Amal Clooney Won’t Back Down, Maria Ressa, The Times, 2 Mar. 2022.
[27] Amal Clooney Client Nadia Murad Shares Her Powerful Story in a New Interview, Morgan Evans, The Bazaar, 17 Mar. 2017.
[28] Amal Clooney Is a Barrister Who Specializes in International Law and Human Rights, Doughty Street Chambers, Accessed 21 Oct. 2023.
[29] Amal Clooney’s Work, Explained by International Human Rights Lawyers, Vanity Fair, 29 Mar. 2017.
[30] “We are asking governments that believe in human rights to use every tool at their disposal to support the protesters in #Iran and ensure that those responsible for violence and repression are held to account”, Clooney Foundation [@ClooneyFDN], X (Twitter). 21 October 2022.
[31] Amal Clooney, UK Governemnt, Accessed 21 Oct. 2023.
[32] Amal Clooney Won’t Back Down, Maria Ressa, The Times, 2 Mar. 2022.
[33] ZAHARA WARRIOR – AMAL CLOONEY, Zahara Warior, The Zahara, 19 Apr. 2017.
[34] Amal Clooney Won’t Back Down, Maria Ressa, The Times, 2 Mar. 2022.
[35] We Must Protect Journalists Shedding Light on Injustice, Not Attack Them, Amal Clooney, The Times, 28 Feb. 2018.
[36] Amal Clooney Appointed Special Adviser to ICC Prosecutor, The Independent, Independent Digital News and Media, 17 Sept. 2021.
[37] Amal Clooney Won’t Back Down, Maria Ressa, The Times, 2 Mar. 2022.
[38] Amal Clooney Named Sudan Adviser to ICC Prosecutor, ARAB News. Accessed 21 Oct. 2023.
[39] Ibid.
[40] Amal Clooney Won’t Back Down, Maria Ressa, The Times, 2 Mar. 2022.
[41] Amal Clooney at Cartier Women’s Initiative Awards: ‘Justice Must Be Waged, Because Justice Is Not Inevitable, Zara Zhuang, Grazia Singapore, 12 May 2023.