بینش و انگیزه
«هرگاه میتوانید، به عنوان یک آزادیبخش عمل کنید. آزادی، کرامت، ثروت – این سه با هم بالاترین خوشبختی برای بشریت است. اگر شما هر سه اینها را به مردم خود اعطا کنید، عشق آنها برای شما هرگز نمیمیرد.»[1]
در سال ۵۵۰ پیش از میلاد، کوروش، شاه انشان، با شکست پادشاه ماد امپراتوری هخامنشیان را بنیان نهاد. قلمرو این امپراتوری تحت فرمانروایی کوروش– ۵۳۰ تا ۵۵۰ پیش از میلاد- از بالکان تا آسیای مرکزی را در بر میگرفت.[2] طبق رکوردهای جهانی گینس، امپراتوری هخامنشیان، بزرگترین امپراتوری در طول تاریخ از نظر درصد جمعیت بوده است که حدود ۵۹ میلیون نفر از ۱۱۲ میلیون جمعیت جهان در آن زمان، یعنی ۴۴درصد جمعیت جهان در این امپراتوری زندگی میکردند.[3] به علاوه متکثرترین امپراتوری جهان بود و اقوام، قبایل، زبانها و فرهنگها و ادیان مختلف را در بر میگرفت. تسامح و رواداری از بارزترین مشخصههای این امپراتوری بود.[4]
از مهمترین وقایعی که در دوران امپراتوری کوروش به وقوع پیوست، لشکرکشی کوروش به سمت بابل در سال ۵۳۹ پیش از میلاد و شکست بُختُالنَصر، پادشاه بابل بود. با شکست بابل در مقابل کوروش بزرگ، بابل تحت حکومت هخامنشیان قرار میگیرد. علاوه بر موقعیت استراتژیک بابل که به کوروش امکان کنترل مسیرهای تجاری را میداد،[5] این واقعه از حیث اقدامات کوروش پس از فتح بابل بسیار حائز اهمیت است. کوروش پس از فتح بابل منشوری صادر کرد که بیانگر عقاید وی در خصوص حقوق ملتها و اقوامی بود که تحت سلطنت وی قرار داشتند. این اقدامات سبب ماندگاری نام کوروش در طول تاریخ تا به امروز شده است. منشور کورش، علاوه بر شرح فتح بابل و شکست بختالنصر، بیانگر آزادی ادای وظایف مذهبی و زندگی بر طبق عقاید و ایمان ملل و اقوام مختلف است. همچنین طبق منشور، آنهایی که به عنوان اسیر جنگی به بابل منتقل شده بودند، اجازه پیدا میکنند که به سرزمین خودشان برگردند. یکی از این اقوام یهودیان است که حتی به آنها کمک مالی و سیاسی هم داده میشود تا به سرزمین خود بازگردند و معبد اورشلیم را بازسازی نمایند.[6] منشور کوروش از این حیث یک سند حقوقی بسیار مهم است و نشانگر اهمیت آزادی مذهبی و تسامح و مدارای مذهبی است.[7]
ریچارد فرای، ایرانشناس برجسته آمریکایی، در مورد کوروش مینویسد: «تصویر کوروش در طول تاریخ فراتر از یک مرد بزرگ که یک امپراتوری را بنیان نهاد، ثبت و حفظ شده است. کوروش تبدیل به مظهر صفات والایی گردید که از یک فرمانروا در دوران باستان انتظار میرفت، و دارای ویژگیهایی قهرمانانه به عنوان فاتحی بردبار، بزرگوار و شجاع و متهور بود. شخصیت وی یونانیان و اسکندر بزرگ را تحت تأثیر قرار داد و از آنجا که حکایت وی توسط رومیها منتقل شد، حتی امروزه بر طرز تفکر ما تأثیرگذار دانسته میشود.»[8]
اهداف و مقاصد
شیوه فرمانروایی کوروش آشکارا با پادشاهان سابق متفاوت بود چون نظام سیاسی تازه ای را بنیان نهاده بود و اخلاق متناسب با آن را هم باید ارائه می کرد. کوروش تسامح و احترام به عقاید و سنتها و آداب و رسوم دیگر اقوام را سیاست خود قرار داد. این خصوصیات برای وی احترام و تجلیل مردم تحت فرمانرواییش را به ارمغان آورد و یکپارچگی حکومت جهانی او را تضمین کرد. کوروش در فتح بابل خود را به عنوان یک آزادیبخش و جانشین مشروع پادشاهی معرفی کرد و نه یک فاتح جنگی. وی سعی نکرد مردم تحت فرمانروایی خود را مجبور به تغییر دین و عقایدشان کند. در واقع با اجازه به یهودیان به ترک بابل و بازگشت به سرزمینشان و کمک به آنها در بازسازی معبد اورشلیم کوروش در پی برقراری ثبات سیاسی و نظم و صلح در امپراتوری گسترده و متکثر خود بود.[9] بهترین سندی که بر این امر صحه میگذارد و وی را به عنوان «بازآورنده نظم و پیامآور صلح در جهان»[10] نشان میدهد، منشور کوروش است:
«سپاهیان گستردهام با آرامش درون بابل گام برمیداشتند. نگذاشتم کسی در همه ]سومر[ و اَکد هراسآفرین باشد. در پیِ امنیت ]شهرِ[ بابل و همه جایگاههای مقدسش بودم. برای مردم بابل ]…[ که بر خلاف خوا]ست خدایان[ یوغی بر آنها نهاده بود که شایستهشان نبود، خستگیهایشان را تسکین دادم (و) از بندها رهایشان کردم.»[11]
در متون تاریخی یهودی و بابلی از کوروش با عنوان اصلاحگر و نجاتبخش در سرزمینهایی یاد میشود که در آنها افراد ناصالح در رأس امور قرار داشتند و موجبات ناخرسندی مردم و خدایان را فراهم کرده بوند. مهمتر از همه این که کوروش بزرگ نگرش و رویکرد متفاوتی به رواداری مذهبی به منطقه آورد.[12] در این راستا کمبوجیه و داریوش بزرگ نیز اقدامات کوروش را الگو قرار داند و به ساتراپنشینها (ولایات) اجازه داند که قوانین و ارزشهای مذهبی و فرهنگی خود را حفظ کنند. این امر در ثبات و موفقیت سیاسی امپراتوری هخامنشیان بسیار حائز اهمیت بود. بسیاری بر این باورند که سیاستهای کوروش متأثر از آموزههای مذهب زرتشت بود.[13]
در هر حال، نمیتوان این نکته را نادیده گرفت که ملاحظات سیاسی در این میان نقش مهمی داشته است. کنترل قلمروی گسترده پادشاهی کوروش و جلوگیری از وقوع شورش علیه امپراتوری، مستلزم پیروی از یک استراتژی ایدئولوژیک جهت فراهمکردن شرایط همکاری با نخبگان محلی بود. درواقع این امر یکی از دلایلی است که کوروش از سیاست حفظ سنتهای محلی در راستای اهداف خود در بلند مدت استفاده نمود و خود را به عنوان حافظ معابد و اماکن مقدس معرفی کرد.[14] اثر عملی چنین اقداماتی در درجه اول خشنودسازی روحانیون و نخبگان محلی بود که با کمک آنها کوروش میتوانست آنها را وارد ساختار سلطنتی جدید کند و به قدرت خود در منطقه با حمایت آنها استحکام بخشد.[15] به علاوه این که تاریخدانان بر این عقیدهاند که از دیگر اهداف کوروش در فرمان به بازگشت یهودیان به سرزمین خود این بوده که با استقرار آنها در سرزمین یهودا از آنها به عنوان سدی میان قلمروی خود و مصریها استفاده کند.[16]
رهبری
کوروش، فرزند کمبوجیه اول، در سال ۵۵۸ پیش از میلاد به پادشاهی انشان – یک ایالت ایلامی مهم در ایران باستان و در ناحیه غربی استان فارس امروزی – رسید و مانند پدر خود به حکومت مادها در ایران وفادار بود. در سال ۵۵۳ پیش از میلاد، کوروش برای رهایی از سلطه مادها و با همکاری برخی از نجبای ماد که از سیاستهای آستیاگ، آخرین پادشاه ماد، ناراضی بودند، علیه او قیام کرد.[17] جنگ میان پارسها و مادها سرانجام در سال ۵۵۰ پیش از میلاد به پایان رسید و کوروش بر تخت پادشاهی ایران تکیه زد.[18] با فتح لیدیه – پادشاهی باستانی در غرب آناتولی و در ترکیه امروزی – و بعد هم بابل، امپراتوری هخامنشیان به پادشاهی بزرگی تبدیل شد که بخش عظیمی از آسیای امروزی تحت حکومت آن قرار داشت.
کوروش در منشور، پادشاهی خود را پادشاهی شاد معرفی میکند: «منم کوروش، شاه جهان، شاه بزرگ، شاه نیرومند، شاه شهر انشان، نوه کوروش، شاه بزرگ، شاه شهر انشان، نواده چیش پیش، شاه بزرگ، شاه شهر انشان، دودمان جاودانه پادشاهی، که خدایان بِل و نَبو فرمانراییش را دوست میدارند (و) پاد]شا[هی او را با دلی شاد یاد میکنند.»[19]
به علاوه، کوروش در کتاب مقدس یهودیان به جایگاه بینظیری دست یافته است و از او با عنوان برگزیده و «مسیح خداوند» یاد شده است: «و درباره كورش ميگويد كه او شبان من است و تمامی مسرت مرا به اتمام خواهد رسانيد و درباره اورشليم میگويد بنا خواهد شد و درباره هيكل كه بنياد تو نهاده خواهد گشت. خداوند به مسيح خويش يعنی به كورش كه: دست راست او را گرفتم تا به حضور وی امتها را مغلوب سازم و كمرهای پادشاهان را بگشايم تا درها را به حضور وی مفتوح نمايم و دروازهها ديگر بسته نشود چنين ميگويد.»[20]
برخی از علما و محققین اسلامی نیز مانند ابوالکلام آزاد، علامه طباطبایی و مرتضی مطهری معتقدند که «ذوالقرنین» در سوره کهف در قرآن، اشاره به کوروش کبیر دارد.[21] هرچند، این مسئله مورد اختلاف است. قرآن در سوره کهف از ذوالقرنین به عنوان حاکمی عادل و برگزیده نام میبرد: «ما او را در زمین تمکن و قدرت بخشیدیم و از هر چیزی رشتهای به دست او دادیم. او هم رشتهای را پی گرفت.»[22]
کوروش در کتابهای تاریخی نیز جایگاه برجستهای را به خود اختصاص داده است. هرودوت، تاریخنگار بزرگ یونانی در کتاب خود مینویسد که ایرانیان کوروش را «پدر» مینامیدند، چرا که او حاکمی مشفق و مهربان بود و همواره برای مردمش امور نیک را تدبیر میکرد.[23] گزنفون، تاریخدان و سرباز یونانی نیز در قرن چهارم پیش از میلاد کتاب «کوروشنامه» را در وصف زندگی و عقاید کوروش بزرگ به عنوان یک حاکم ایدهآل و بردبار به رشته تحریر در آورد. وی در ستایش کوروش میگوید: «رفتارش با ملل مغلوب پدرانه بود و حتی در گوشههای دوردست امپراتوریاش…عموم رعایا در فراخی و نعمت به سر میبردند و اوامرش را مانند دستورات پدر مهربانی اطاعت میکردند. در روزگار کدام پادشاهی غیر از کوروش سراغ داریم که حتی پس از مرگ کسانی که بنیاد پادشاهیشان به دست او برچیده شده است، وی را پدر و ولی نعمت خویش بخوانند! در واقع باید اذعان کرد که کوروش فقط یک فاتح چیرهدست نبود بلکه رهبری خردمند و واقعبین و برای ملت خویش پدری مهربان و گرانمایه بود.»[24] در واقع، سیاست «تسامح و رواداری بر مبنای احترام به حقوق افراد، گروههای قومی، مذاهب دیگر و نظامهای پادشاهی باستانی» برای مردمی که به سیاستهای سخت و خشن پادشاهان آشوری و بابل عادت داشتند، در حکم یک معجزه بود.[25]
فضای مدنی
در متون تاریخی از بُختُالنَصر، فرمانروای پیشین بابل به عنوان پادشاهی ستمگر یاد میشود که به خدایان و برگزاری مراسم و آیینهای مذهبی توجهی نشان نمیداد[26] و در منشور کوروش آمده که این اقدامات وی موجب خشم خدای بابل گردیده بود: «او در ]آيين ها دست برد و[ ……………. درون پرستشگاه ها برقرار ]کرد[. در دلش به ترس از مردوک -شاه خدايان- پايان ]داد[. هر روز به شهرش (= شهر مردوک) بدی روا ميداشت ] …………. همه مردما]نش (= مردمان مردوک) را با يوغی رهانشدنی به نابودی کشاند. اِنليل خدايان (= مردوک)، از شِکوِه ايشان بسيار خشمگين شد.»[27] کوروش خود را برگزیده و منتخب مردوک، خدای بابل، برای نجات شهر میدانست. «شاهی دادگر را جست وجو کرد که دلخواهش باشد. او کوروش، شاه (شهر) انشان را به دستانش گرفت، و او را به نام خواند، (و) شهرياری او را بر همگان به آوای بلند بَرخواند.»[28]
بُختُالنَصر در سال ۵۹۷ پیش از میلاد با حمله به سرزمین یهودیه و تصرف اورشلیم، شاه یهودا و خانواده وی را به همراه فرماندهان و مقامات مملكتی به اسارت به بابل برد. با شورش پادشاهی که منصوب بُختُالنَصر در یهودیه بود، در سال ۵۸۶ پیش از میلاد، بُختُالنَصر مجدد به اورشلیم حمله کرد.[29] حکایت این حمله در عهد عتیق بدین صورت آمده است: «و خانه خداوند و خانه پادشاه را سوزانيد و همه خانههای اورشليم و هر خانه بزرگ را به آتش سوزانيد. و تمامي لشكر كلدانيان كه همراه رئيس جلادان بودند، حصارهای اورشليم را به هر طرف منهدم ساختند. و نبوزرادان، رئيسجلادان، بقيه قوم را كه در شهر باقي مانده بودند و خارجين را كه به طرف پادشاه بابل شده بودند و بقيه جمعيت را به اسيری برد. اما رئيس جلادان بعضی از مسكينان زمين را برای باغبانی و فلاحی واگذاشت.»[30] از این واقعه از «به اسارت بردن یهودیان به بابل» یاد میشود.
یهودیان در طول اسارت خود در بابل به عنوان اسیر رنج بسیار کشیدند. آنها غالباً و بهویژه در ابتدای سکونتشان در بابل مورد آزار و اذیت مقامات حکومتی و همچنین مردم عادی قرار میگرفتند.[31] با این وجود، هویت مذهبی و روح ملی خود را با این امید که روزی به سرزمین خود بازگردند، حفظ کردند.[32] کوروش در سال ۵۳۹ پیش از میلاد به سوی بابل لشکرکشی کرد و با شکست بُختُالنَصر، بابل را تحت حکومت خود قرار داد. یهودیان بابل از وی به عنوان آزادیبخش استقبال کردند.[33] کوروش به طور رسمی آزادی یهودیان از اسارت در بابل را اعلام کرد و به آنها اجازه داد که به سرزمین خود بازگردند.[34] طبق کتاب عزرا، جمعاً حدود پنجاه هزار نفر از یهودیان به سرزمین یهودا بازگشتند.[35] کوروش همچنین اجازه بازسازی معبد اورشلیم را به یهودیان داد و از خزانه برای این امر مقرری تعیین نمود.[36] همچنین دستور داد که اشیاء قیمتی یهودیان که بختالنصر از اورشلیم آورده بود، به یهودیان پس داده شود.[37]
فرمان کوروش در کتاب عزرا به این ترتیب آمده است: «كورش پادشاه فارس چنين میفرمايد: يهوه خدای آسمانها جميع ممالك زمين را به من داده و مرا امر فرموده است كه خانهای برای وی در اورشليم كه در يهودا است بنا نمايم. پس كيست از شما از تمامی قوم او كه خدايش با وی باشد؟ او به اورشليم كه در يهودا است، برود و خانه يهوه را كه خدای اسرائيل و خدای حقيقی است، در اورشليم بنا نمايد. و هر كه باقی مانده باشد، در هر مكانی از مكانهايی كه در آنها غريب میباشد، اهل آن مكان او را به نقره و طلا و اموال و چهارپايان علاوه بر هدايای تبرعی به جهت خانه خدا كه در اورشليم است اعانت نمايند.»[38]
البته همه یهودیان بابل تصمیم به بازگشت نگرفتند و بسیاری از آنها به این دلیل که در بابل ریشه و تعلق شخصی و تجاری پیدا کرده بودند، تصمیم گرفتند آنجا بمانند. اما تحت حکومت کوروش از آزادی مذهبی و انجام آیینهای دینی خود بهرهمند بودند.[39] سیاست رواداری مذهبی کوروش تنها متوجه یهودیان در قلمروی وی نبود، اگرچه به دلیل انعکاس گسترده رفتار وی با یهودیان پس از فتح بابل در متون تاریخی و مذهبی یهودیان، این موضوع در طول تاریخ توجه بیشتری به خود جلب کرده است. در منشور کوروش از پیروان دین خاصی سخن به میان نمیآورد و آزادی و رواداری مذهبی به طور عام و در خصوص همه مردم ذکر میشود. به علاوه، شیوه اداره و پادشاهی کوروش به صورت غیرمتمرکز و مبتنی بر اعطای آزادی به واحدهای اداری در سراسر قلمروی پادشاهی خود بود. قلمروی پادشاهی هخامنشیان به ایالتهای مختلف با عنوان ساتراپی تقسیم میشد که هرکدام از این ساتراپیها خود به واحدهای کوچکتر تقسیم میشدند و تحت نظارت یک حاکم محلی قرار داشتند. این واحدها از استقلال و خودمختاری در امور گوناگون از جمله امور مذهبی برخوردار بودند.[40]
پیام و مخاطب
کوروش همانطور که نظام سیاسی تازه ای بر پا کرد که قبلا نمونه نداشت از بسیاری جهات رفتاری و فرهنگی نیز حامل پیامی جدید برای مردم تحت سلطنت خود بود. از کوروش در رفتار با مردم بابل و یهودیان به عنوان فرمانروایی نیکخواه یاد میشود.[41] سیاست تسامح و مدارای مذهبی کوروش که منجر به بازگشت اسیران به سرزمین خود و بازسازی معابد شد، در منشور کوروش به ثبت رسیده است. اگرچه منشور صراحتاً از یهودیان نامی نمیبرد، در کتب تواریخ و کتاب عزرا ذکر شده که یهودیان جزء افرادی بودند که به دست کوروش آزاد شدند. قلمرو تحت حکومت کوروش یک قلمرو وسیع و متکثر و چندقومی بود و کوروش بر این باور بود که سیاستمداری معقول ایجاب میدارد که به ملل مختلف اجازه پرستش خدایان و انجام آداب و رسوم مذهبی و فرهنگی خود داده شود.[42] آزادیهای مذهبی در موفقیت سیاسی کوروش دارای نقش و اهمیت برجستهای بود.[43]
شرح اقدامات کوروش در این خصوص علاوه بر عهد عتیق در منشور ثبت شده است: «اَکد، سرزمین اِشنونَه، شهر زَمبَن، شهر مِتورنو، دِر، تا مرز گوتی، جایگاه]های مقدس آنسو[ی دجله که از دیرباز محرابهایشان ویران شده بود، خدایانی را که درون آنها ساکن بودند، به جایگاههایشان بازگرداندم و (آنان را) در جایگاههای ابدی خودشان نهادم. همه مردمان آنان (=آن خدایان) را گرد آوردم و به سکونتگاههایشان بازگرداندم و خدایانِ سرزمین سومر و اَکد را که نبونئید –در میان خشم سرور خدایان- به بابل آورده بود، به فرمان مردوک، سرور بزرگ، به سلامت به جایگاههایشان بازگرداندم، جایگاهی که دلشادشان میسازد.»[44]
در واقع، منشور کوروش دارای سه پیام مهم است: برابری نژادی، زبانی، و مذهبی برای مردم تحت حکومت، اجازه به بردهها و اسیران در بابل برای بازگشت به سرزمین خود، و بازگرداندن خدایان به جایگاهشان و بازسازی معابد ویرانشده.[45] در نتیجه، علاوه بر این که به یهودیان اجازه داده شد تا به سرزمین خود بازگردند و معبد خود را بازسازی نمایند، معابد بابل نیز بازسازی شد و خدایان به جایگاه خود باز گدانده شدند و خدایان دروغین که از نظر کاهنان توهینآمیز تلقی میشدند، از بین رفتند.[46]
فعالیتهای فراگستر
صدور منشور کوروش بازتاب رسم دیرینهای است که در میانرودان وجود داشت. پیرو این رسم، پادشاهان سلطنت خود را با اعلام اصلاحات آغاز میکردند.[47] در این میان میتوان از اصلاحات اوروکاژینا فرمانروای لاگاش در حدود ۲۳۵۰ سال قبل از میلاد و نیز کد اورنامو و حمورابی نام برد. منشور در سال ۱۸۷۹ میلادی در یک حفاری باستانشناسی در بابل عراق پیدا شد و از آن زمان در موزه بریتانیا در لندن نگهداری میشود.[48] از این منشور عمدتاً به عنوان اولین سند حقوق بشر یاد میشود.[49]منشور کوروش به شش زبان رسمی سازمان ملل متحد ترجمه شده است[50] و یکی کپی از آن که توسط رژیم پهلوی به سازمان ملل هدیه داده شده بود، اکنون در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک وجود دارد.[51]
سیاست تسامح، عدالت و آزادی مذهبی توسط کوروش هم در زمان وی و هم در قرنهای بعد بر افراد زیادی تأثیر گذارد. رهبران بزرگی همچون اسکندر و توماس جفرسون و بنجامین فرانکلین با خواندن «کوروش نامه» از کوروش الهام گرفتند.[52] کمبوجیه، فرزند کوروش، نیز پس از به قدرت رسیدن، راه پدر خود را در احترام به خدایان محلی به ویژه پس از فتح مصر ادامه داد. به همین ترتیب داریوش بزرگ نیز از مذهب به عنوان یک ابزار سیاسی برای تحکیم قدرت امپراتوری خود استفاده نمود. وی به خدایان ساتراپیها احترام میگذاشت گرچه خود را پیرو اهورامزدا میدانست.[53] لوحههای ایلامیزبان که در پرسپولیس کشف شده حاکی از این است که داریوش به پیروان مذاهب مختلف در قلمروی خود اجازه داد که به پرستش خدایان اجدادی خود بپردازند و حتی از خزانه خود برای تسهیل این امر مقرری مشخص نمود.[54] بازسازی معبد اورشلیم نیز در زمان داریوش و با حمایت مالی وی در سال ششم پادشاهی او به پایان رسید.[55]
در عصر جدید هم کورش الهام بخش بوده است. هنگامی که جفرسون، سومین رئیس جمهور آمریکا، و دیگر بنیانگذاران ایالات متحده، افکار مترقیانه کوروش بزرگ را پذیرفتند، هنوز سالها تا کشف منشور کوروش باقی بود. جفرسون صاحب دو نسخه از کتاب «کوروشنامه» بود و این کتاب آنچنان بر وی تأثیر نهاده بود که در نامهای خطاب به نوهاش به وی توصیه کرد که آن را بخواند.[56] این امر اهمیت کوروش و عقاید و باورهای وی را در نظر نویسندگان قانون اساسی آمریکا نشان میدهد. بنا به گفته جان کرتیس، سرپرست نمایشگاه موزه بریتانیا، «استوانه کوروش و اشیاء مرتبط با آن درحکم سرآغاز تازه ای برای خاورمیانه باستان به شمار می رود.» در واقع، «فکر آزادی دین برای بنیانگذاران ایالات متحده، سرزمینی که ابتدا به صورت مستعمره اروپاییان گریخته از آزار مذهبی درآمد، جذابیت داشت.»[57]
امروزه نیز از کوروش کبیر به عنوان یکی از رهبران برجسته در طول تاریخ نام برده میشود. در سال ۱۹۹۲ ، کوروش در رتبهبندی مؤثرترین چهرههای تاریخ، نوشته شده توسط مایکل هارت، اخترفیزیکدان و نویسنده یهودی آمریکایی، رتبه ۸۷ را به خود اختصاص داد.[58] شیرین عبادی در سخنرانی خود هنگام گرفتن جایزه صلح نوبل در ۱۰ دسامبر ۲۰۰۳ بیان داشت: «من یک ایرانی هستم، از نسل کوروش کبیر. امپراتوری که در اوج قدرت در ۲۵۰۰ سال قبل اعلام کرد که “بر مردم حکومت نخواهد کرد اگر او را نخواهند.” و او وعده داد هیچ کسی را مجبور نخواهد ساخت تا مذهب و عقیده خود را تغییر دهد. او آزادی را برای همه تضمین کرد. اعلامیه کوروش کبیر یکی از با ارزش ترین اسنادی است که به عنوان تاریخ حقوق بشر باید مطالعه شود.»[59]
learn more
Wikipedia
Babylonian Captivity. Wikipedia. EN.
Babylonian Captivity. Wikipedia. FA.
Cyrus the Great. Wikipedia. EN.
Cyrus the Great. Wikipedia. FA.
Articles & Documents
«ترجمه متن استوانه کوروش بزرگ»، ترجمه دکتر شاهرخ رزمجو، موزه بریتانیا، پاراگراف 26-24. http://www.britishmuseum.org/pdf/cyrus-cylinder_translation-persian.pdf
دریایی، تورج، «کوروش بزرگ پادشاه باستانی ایران»، ترجمه آذردخت جلیلیان، وبسایت تورج دریایی، صص 22 و 24. http://www.tourajdaryaee.com/wp-content/uploads/Daryaee-Cyrus-Persian.pdf
“The Cyrus Cylinder: Placing Law Over a Barrel.” HARRIS & GREENWELL. http://www.harris-greenwell.com/uploads/HGS/Cyruscylinder.pdf
“The Cyrus Cylinder”. FEZANA Journal. 4 July 2013. http://cyruscylinder2013.com/wp-content/uploads/2013/08/FEZANA_Journal_2013_Summer.pdf
Netzer, Amnon. “Some Notes on the Characterization of Cyrus the Great in Jewish and Judeo-Persian Writings”. The Circle of Ancient Iranian Studies. http://www.cais-soas.com/CAIS/PDF/cyrus_charecterization_judeo-persian.pdf
Van Der Spek, R. J. “Cyrus the Great, Exiles and Foreign Gods: A Comparison of Assyrian and Persian Policies on Subject Nations”. Published in Wouter Henkelman, Charles Jones, Michael Kozuh and Christopher Woods (eds.), Extraction and Control: Studies in Honor of Matthew W. Stolper. Oriental Institute Publications. Chicago: Oriental Institute of the University of Chicago. 2014. http://dare.ubvu.vu.nl/bitstream/handle/1871/50835/Stolper_FS_22_VdSpek_Cyrus.pdf?sequence=1
News & Analysis
«اسرائیل: آشنایی با «حضرت کوروش منجی یهودیان»»، ایرانوایر، 29 سپتامبر 2013. http://iranwire.com/blogs/6264/2867/
«چرا کوروش کبير ذوالقرنين است؟»، عصر ایران، 25 فروردین 1390. http://bit.ly/1wBpTmF
«سرگذشت یهودیان ایران – نمایشگاهی در تل آویو»، دویچه وله فارسی، 20 ژانویه 2011. http://dw.de/p/QtJX
ترهون، لیا، «جفرسن و دموکراسی ایالات متحده از فرمانروای ایران باستان تأثیر پذیرفتند»، IIP Digital ، وزارت امورخارجه ایالات متحده، 13 مارس 2013. http://iipdigital.usembassy.gov/st/persian/article/2013/03/20130313144082.html#axzz3Q2c9FZIE
“Cyrus Cylinder.” British Museum Website. http://www.britishmuseum.org/explore/highlights/highlight_objects/me/c/cyrus_cylinder.aspx
“Cyrus the Great”. New World Encyclopedia. http://www.newworldencyclopedia.org/entry/Cyrus_the_Great#cite_note-15
“The British Museum lends the Cyrus Cylinder to the National Museum of Iran.” British Museum Website. 10 Sep. 2010. http://www.britishmuseum.org/about_us/news_and_press/statements/cyrus_cylinder.aspx
“Babylonian Exile”. Encyclopædia Britannica. 25 Nov. 2014. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/47693/Babylonian-Exile
“Cyrus Cylinder: How a Persian Monarch Inspired Jefferson”. BBC News. 11 Mar. 2013. http://www.bbc.com/news/world-us-canada-21747567
“CYRUS iii. Cyrus II The Great”. Encyclopædia Iranica. 10 Nov. 2011. http://www.iranicaonline.org/articles/cyrus-iii
“History of Iran: Cyrus The Great”, Iran Chamber Society. http://www.iranchamber.com/history/cyrus/cyrus.php
Chiacu, Doina. “Cyrus Cylinder, Ancient Decree of Religious Freedom, Starts U.S. Tour”. Reuters. 7 Mar. 2013. http://www.reuters.com/article/2013/03/07/us-usa-cyrus-idUSBRE9260Y820130307
Ebadi. Shirin. “Nobel Lecture”. Nobelpriz.org. 10 Dec. 2003. http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/2003/ebadi-lecture-e.html
Eduljee, K. E. “Cyrus the Great Liberator”. Heritage Institute. http://www.heritageinstitute.com/zoroastrianism/achaemenian/cyrus.htm
Ferguson, Barbara G.B. “The Cyrus Cylinder—Often Referred to as The “First Bill of Human Rights”.” Washington Report on Middle East Affairs. May 2013. http://www.wrmea.org/2013-may/the-cyrus-cylinder%E2%80%94often-referred-to-as-the-first-bill-of-human-rights.html
Frye, Richard N. “Cyrus II | Biography – King of Persia”. Encyclopedia Britannica. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/148758/Cyrus-II
Ghasemi, Shapour. “History of Iran: The Cyrus the Great Cylinder”. Iran Chamber Society. http://www.iranchamber.com/history/cyrus/cyrus_charter.php
Hassani, Behzad. “Human Rights and Rise of the Achaemenid Empire: Forgotten Lessons from a Forgotten Era”. The Circle of Ancient Iranian Studies. June 2007. http://www.cais-soas.com/CAIS/History/hakhamaneshian/human_rights.htm
Horne, Charles F. “History of Iran: The Kurash Prism Cyrus the Great; The decree of return for the Jews, 539 BCE”. Iran Chamber Society. http://www.iranchamber.com/history/cyrus/cyrus_decree_jews.php
Largest empire by percentage of world population. Guinness World Records. http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/largest-empire-by-percentage-of-world-population
Price, Roger. “What if Cyrus had not freed the Jews?”. Jewish Journal. 24 Sep. 2013. http://www.jewishjournal.com/judaismandscience/item/what_if_cyrus_had_not_freed_the_jews
Stephan, Annelisa. “Why the Cyrus Cylinder Matters Today”. The Getty Iris. 3 Oct. 2013. http://blogs.getty.edu/iris/why-the-cyrus-cylinder-matters-today
The First Global Statement of The Inherent Dignity and Equality of All, United Nations, 10 Dec. 2008. http://www.un.org/en/events/humanrightsday/2008/history.shtml
Books
عهد عتیق، کتاب اشعیا، مرکز پژوهشهای مسیحی. http://www.farsicrc.com/index.php?option=com_content&view=category&id=153&Itemid=170
عهد عتیق، کتاب دوم پادشاهان، مرکز پژوهشهای مسیحی. http://www.farsicrc.com/index.php?option=com_content&view=category&id=142&Itemid=159
عهد عتیق، کتاب عزرا، مرکز پژوهشهای مسیحی. http://www.farsicrc.com/index.php?option=com_content&view=category&id=145&Itemid=162
قرآن، ترجمه مهدی محییالدین الهی قمشهای، سوره کهف.
گزنفون، کوروش نامه، ترجمه رضا مشایخی، تریبون زمانه. https://www.tribunezamaneh.com/archives/24942
هرودوت، تاریخ هردوت، ترجمه غ. وحید مازندرانی، تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، 1362.
Abbott, Jacob. Cyrus the Great. New York: Harper & Brothers, 1900. Print.
Aharoni, Yohanan. The Land of the Bible: A Historical Geography. Philadelphia: Westminster, 1979. Print.
Boardman, John. The Cambridge Ancient History, Volume 10: Persia, Greece and the Western Mediterranean, C. 525 to 479 B.C. Cambridge: Cambridge UP, 1988. Print.
Boyce, Mary. Zoroastrians, Their Religious Beliefs and Practices. London: Routledge & Kegan Paul, 1979. Print.
Briant, Pierre. From Cyrus to Alexander: A History of the Persian Empire. Winona Lake, IN: Eisenbrauns, 2002. Print.
Dandamaev, M. A. A Political History of the Achaemenid Empire. Leiden: E.J. Brill, 1989. Print.
Farrokh, Kaveh. Shadows in the Desert: Ancient Persia at War. Oxford, U.K.: Osprey, 2007. Print.
Finkel, Irving. The Cyrus Cylinder: The King of Persia’s Proclamation from Ancient Babylon. London: I. B. Taurus, 2013. Print.
Forbes, Steve, and John Prevas. Power Ambition Glory: The Stunning Parallels between Great Leaders of the Ancient World and Today — and the Lessons You Can Learn. New York: Crown Business, 2009. Print.
Herodotus. The History of Herodotus. Trans. G. C. Macaulay. McLean, VA: IndyPublish.com, 2002. Print.
Pasachoff, Naomi E., and Robert J. Littman. A Concise History of the Jewish People. Lanham, MD: Rowman & Littlefield, 2005. Print.
Slatyer, William. Life/death Rhythms of Ancient Empires – Climatic Cycles Influence Rule of Dynasties: A Predictable Pattern of Religion, War, Prosperity and Debt. PartridgeIndia, 2014. Print.
The Captivity of the Jews: And Their Return from Babylon. London: Religious Tract Society, 1840. Print.
Xenophon, and Larry Hedrick. Xenophon’s Cyrus the Great: The Arts of Leadership and War. New York: Truman Talley /Saint Martin’s, 2006. Print.
Multimedia
«اهمیت و نقش آزادیهای مذهبی در موفقیت سیاسی کوروش کبیر»، بی بی سی فارسی، 27 اوت 2013. http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2013/08/130827_l93_cyrus_book
«نیل مک گرگور: 2600 سال تاریخ در یک شی»، تد، ژوئیه 2011، http://www.ted.com/talks/neil_macgregor_2600_years_of_history_in_one_object?language=fa
[1] Xenophon, and Larry Hedrick. Xenophon’s Cyrus the Great: The Arts of Leadership and War. New York: Truman Talley /Saint Martin’s, 2006. 119. Print.
[2] Ferguson, Barbara G.B. “The Cyrus Cylinder—Often Referred to as The “First Bill of Human Rights”.” Washington Report on Middle East Affairs. May 2013. http://www.wrmea.org/2013-may/the-cyrus-cylinder%E2%80%94often-referred-to-as-the-first-bill-of-human-rights.html
[3] Largest empire by percentage of world population. Guinness World Records. http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/largest-empire-by-percentage-of-world-population
[4] Barbara G.B. Ferguson. Ibid.
[5] Forbes, Steve, and John Prevas. Power Ambition Glory: The Stunning Parallels between Great Leaders of the Ancient World and Today — and the Lessons You Can Learn. New York: Crown Business, 2009. 34. Print.
[6] «اسرائیل: آشنایی با «حضرت کوروش منجی یهودیان»»، ایرانوایر، 29 سپتامبر 2013. http://iranwire.com/blogs/6264/2867/
[7] “The Cyrus Cylinder: Placing Law Over a Barrel.” HARRIS & GREENWELL. http://www.harris-greenwell.com/uploads/HGS/Cyruscylinder.pdf
[8] Frye, Richard N. “Cyrus II | Biography – King of Persia.” Encyclopedia Britannica. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/148758/Cyrus-II
[9] “History of Iran: Cyrus The Great”. Iran Chamber Society. http://www.iranchamber.com/history/cyrus/cyrus.php
[10] دریایی، تورج، «کوروش بزرگ پادشاه باستانی ایران»، ترجمه آذردخت جلیلیان، وبسایت تورج دریایی، صص 22 و 24. http://www.tourajdaryaee.com/wp-content/uploads/Daryaee-Cyrus-Persian.pdf
[11] «ترجمه متن استوانه کوروش بزرگ»، ترجمه دکتر شاهرخ رزمجو، موزه بریتانیا، پاراگراف 26-24. http://www.britishmuseum.org/pdf/cyrus-cylinder_translation-persian.pdf
[12] دریایی، پیشین، صص 21 و 22.
[13] Hassani, Behzad. “Human Rights and Rise of the Achaemenid Empire: Forgotten Lessons from a Forgotten Era”. The Circle of Ancient Iranian Studies. June 2007. http://www.cais-soas.com/CAIS/History/hakhamaneshian/human_rights.htm
[14] Briant, Pierre. From Cyrus to Alexander: A History of the Persian Empire. Winona Lake, IN: Eisenbrauns, 2002. 79. Print.
[15] تورج دریایی، پیشین، ص 24.
[16] Abbott, Jacob. Cyrus the Great. New York: Harper & Brothers, 1900. 222. Print.
[17] ر.ک. هرودوت، تاریخ هردوت، ترجمه غ. وحید مازندرانی، تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، 1362، صص 103-97.
[18] Dandamaev, M. A. A Political History of the Achaemenid Empire. Leiden: E.J. Brill, 1989. Print.
[19] «ترجمه متن استوانه کوروش بزرگ»، پیشین، پاراگراف 22-20.
[20] عهد عتیق، کتاب اشعیا، مرکز پژوهشهای مسیحی، 45:1 – 44:28. http://www.farsicrc.com/index.php?option=com_content&view=category&id=153&Itemid=170
[21] «چرا کوروش کبير ذوالقرنين است؟»، عصر ایران، 25 فروردین 1390. http://bit.ly/1wBpTmF
[22] قرآن، ترجمه مهدی محییالدین الهی قمشهای، سوره کهف، آیات 84 و 85.
[23] Herodotus. The History of Herodotus. Trans. G. C. Macaulay. McLean, VA: IndyPublish.com, 2002. 3.89. Print.
[24] گزنفون، کوروش نامه، ترجمه رضا مشایخی، تریبون زمانه. https://www.tribunezamaneh.com/archives/24942
[25] Boardman, John. The Cambridge Ancient History, Volume 10 : Persia, Greece and the Western Mediterranean, C. 525 to 479 B.C. Cambridge: Cambridge UP, 1988. 42. Print.
[26] تورج دریایی، پیشین، ص 22.
[27] «ترجمه متن استوانه کوروش بزرگ»، پیشین، پاراگراف 9-7.
[28] همان، پاراگراف 12.
[29] Pasachoff, Naomi E., and Robert J. Littman. A Concise History of the Jewish People. Lanham, MD: Rowman & Littlefield, 2005. 43. Print.
[30] عهد عتیق، کتاب دوم پادشاهان، مرکز پژوهشهای مسیحی، 12-9: 25. http://www.farsicrc.com/index.php?option=com_content&view=category&id=142&Itemid=159
[31] The Captivity of the Jews: And Their Return from Babylon. London: Religious Tract Society, 1840. 74. Print.
[32] “Babylonian Exile”. Encyclopædia Britannica. 25 November 2014. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/47693/Babylonian-Exile
[33] “History of Iran: Cyrus The Great”, op. cit.
[34] Farrokh, Kaveh. Shadows in the Desert: Ancient Persia at War. Oxford, U.K.: Osprey, 2007. 45. Print.
[35] عهد عتیق، کتاب عزرا، مرکز پژوهشهای مسیحی، 65 – 64: 2. http://www.farsicrc.com/index.php?option=com_content&view=category&id=145&Itemid=162
[36] Farrokh. op. cit. 45.
[37] کتاب عزرا، پیشین، 1:7.
[38] همان، 4-2: 1.
[39] Farrokh. op. cit. 45.
[40] Aharoni, Yohanan. The Land of the Bible: A Historical Geography. Philadelphia: Westminster, 1979. 411. Print.
[41] دریایی، پیشین، ص 22.
[42] Stephan, Annelisa. “Why the Cyrus Cylinder Matters Today”. The Getty Iris. 3 Oct. 2013. http://blogs.getty.edu/iris/why-the-cyrus-cylinder-matters-today/
[43] «اهمیت و نقش آزادیهای مذهبی در موفقیت سیاسی کوروش کبیر»، بی بی سی فارسی، 27 اوت 2013. http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2013/08/130827_l93_cyrus_book
[44] «ترجمه متن استوانه کوروش بزرگ»، پیشین، پاراگراف 34-31.
[45] Farrokh. op. cit. 44.
[46] Ibid.
[47] “Cyrus Cylinder”. British Museum Website. http://www.britishmuseum.org/explore/highlights/highlight_objects/me/c/cyrus_cylinder.aspx
[48] “The British Museum lends the Cyrus Cylinder to the National Museum of Iran”. British Museum Website. 10 Sep. 2010. 2015. http://www.britishmuseum.org/about_us/news_and_press/statements/cyrus_cylinder.aspx
[49] The First Global Statement of The Inherent Dignity and Equality of All, United Nations, 10 Dec. 2008. http://www.un.org/en/events/humanrightsday/2008/history.shtml
[50] Ghasemi, Shapour. “History of Iran: The Cyrus the Great Cylinder”. Iran Chamber Society. http://www.iranchamber.com/history/cyrus/cyrus_charter.php
[51] Finkel, Irving. The Cyrus Cylinder: The King of Persia’s Proclamation from Ancient Babylon. London: I. B. Taurus, 2013. 82. Print.; “The Cyrus Cylinder”. FEZANA Journal. 4 July 2013. 62. Internet. http://cyruscylinder2013.com/wp-content/uploads/2013/08/FEZANA_Journal_2013_Summer.pdf
[52] Chiacu, Doina. “Cyrus Cylinder, Ancient Decree of Religious Freedom, Starts U.S. Tour”. Reuters. 7 Mar. 2013. http://www.reuters.com/article/2013/03/07/us-usa-cyrus-idUSBRE9260Y820130307
[53] Slatyer, William. Life/death Rhythms of Ancient Empires – Climatic Cycles Influence Rule of Dynasties: A Predictable Pattern of Religion, War, Prosperity and Debt. PartridgeIndia, 2014. 75. Print.
[54] Boyce, Mary. Zoroastrians, Their Religious Beliefs and Practices. London: Routledge & Kegan Paul, 1979. 56. Print.
[55] کتاب عزرا، پیشین، 15-6:1.
[56] ترهون، لیا، «جفرسن و دموکراسی ایالات متحده از فرمانروای ایران باستان تأثیر پذیرفتند»، IIP Digital ، وزارت امورخارجه ایالات متحده، 13 مارس 2013. http://iipdigital.usembassy.gov/st/persian/article/2013/03/20130313144082.html#axzz3Q2c9FZIE
[57] همان.
[58] “Cyrus the Great”. New World Encyclopedia. http://www.newworldencyclopedia.org/entry/Cyrus_the_Great
[59] Ebadi. Shirin. “Nobel Lecture”. Nobelpriz.org. 10 Dec. 2003. http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/2003/ebadi-lecture-e.html