پادکست این برنامه را از اینجا بشنوید.
جریان خون در بدن ما به وسیله قلب که یک منبع ثابت از خون را فراهم می‌کند پمپاژ می‌شود و توسط رگ‌های خونی به‌کل بدن ارسال می‌شود. این پروسه در واقع انتقال اکسیژن و نیتروژن به کلیه سلول‌های بدن و حذف مواد زائد حاصل از متابولیسم است. گردش خون یک ضرورت برای حفظ سلامتیِ متابولیسم بدن، تنظیم «پی اچ» خون (حفظ تعادل میزان اسیدی و یا قلیایی بودن خون)، فشار اسمزی، ثبات درجه حرارت بدن، حفاظت بدن در مقابل مضرات میکروبی و مکانیکی است.
مشکلات از زمانی شروع می‌شود که گردش خون به‌طور کامل در بدن جریان نداشته باشد و منحصر به قسمت‌های خاصی شود که اولین علائم آن در پاها و انگشتان ظاهر می‌شود.
اگر شما همیشه از سردی انگشتان دست و پاهای‌تان رنج می‌برید و یا گاهی در قسمت‌های خاصی مانند پاها و انگشتان‌تان احساس بی‌حسی می‌کنید و حتی گاهی اوقات در پاها و بازوهای‌تان احساس گرفتگی و سوزن سوزن شدن می‌کنید مهم است که بدانید این‌ها فقط تعدادی از علائم شایعِ خوب نبودن گردش خون در بدن است. نشانه‌های مهم دیگر کم شدن حافظه، ریزش مو، سرگیجه، خستگی و سردرد و غیره است.
عوامل متعددی بر گردش خون اثر می‌گذارند؛ یکی از آن‌ها بالا رفتن سن است. با بالا رفتن سن رگ‌های خونی خاصیت ارتجاعی‌شان کم، و کوتاه می‌شوند. قلب برای پمپاژ خون از طریق سرخ‌رگ‌ها به‌کل بدن، نیاز به فشار بیشتری دارد که این باعث کاهش جریان خون در بدن و افزایش فشارخون می‌شود.
یکی دیگر از علل شایع آن اضافه وزن است که به‌صورت ورم در قسمت پایین پاها ظاهر می‌شود. سیگار کشیدن، ورزش نکردن، خوردن تنقلات که به افزایش وزن کمک می‌کنند، ساعت‌ها نشستن بدون استراحت کافی همگی باعث بدی گردش خون در بدن می‌شوند.
راهکارهایی ساده و طبیعی برای بهبود گردش خون بدن
در اینجا توصیه‌هایی وجود دارد که شما می‌توانید به‌طور طبیعی جریان خون و گردش خون‌تان را بهبود ببخشید.
۱- ورزش
با ورزش در هر سنی می‌توانید گردش خون‌تان را افزایش دهید. پیدا کردن فعالیتی که به آن علاقه‌مندید و عادت به انجام دادن آن باعث بهتر شدن گردش خون می‌گردد. شما می‌توانید پیاده‌روی کنید، بدوید، دوچرخه‌سواری کنید و یا هر ورزشی که دوست دارید انجام دهید.
۲- ماساژ
ماساژ نیز مانند ورزش باعث افزایش گردش خون و تحریک جریان خون در قسمتی که ماساژ می‌دهید می‌شود. در بسیاری از موارد شما در قسمت‌های اصلی بدن‌تان احساس گرفتگی و یا کوفتگی می‌کنید و حتی ممکن است دچار التهاب شوید، با ماساژ دادن آن ناحیه می‌توانید سمومی را که در اثر فعالیت طبیعی بدن جمع شده است آزاد کنید و باعث بهبود گردش خون در آن ناحیه شوید. برای ماساژ دادن می‌توانید از روغن‌هایی با عطرمایه رزماری، درخت سرو، زنجبیل و نعناع استفاده کنید.
۳- حرکات کششی
در هرروز از کشش قسمت‌هایی از بدن‌تان و یا انجام سه تا پنج دقیقه ورزش کششی کوتاه مطمئن شوید. این نکته برای افرادی که پشت میزنشین هستند و عادت به راه رفتن ندارند بسیار مهم است. می‌توانید دست‌ها و بازوهای‌تان را بچرخانید، انگشتان‌تان را لمس کنید یا یک پیاده‌روی کوتاه داشته باشید. این مهم است که مدت مدیدی در یک وضعیت ثابت نمانید و استراحت منظم هم داشته باشید.
۴- بالا گرفتن پاها
بالا قرار دادن پاها باعث بهتر شدن گردش خون و ریلکس شدن همزمان آن‌ها می‌شود و استراحت مناسبی برای بعد از سرپا ماندن به مدت طولانی است.
۵- تغذیه سالم
تغذیه سالم داشته باشید. میوه، سبزی‌ها، غلات تصفیه نشده، پروتئین بدون چربی و روغن‌های سالم (روغن ماهی، روغن‌زیتون، آجیل و دانه‌های روغنی) بخورید. از مصرف غذاهای فرآوری شده، خوراکی‌های سرشار از نمک و روغن و غذاهای سرشار از روغن‌های اشباع‌شده پرهیز کنید.
۶- آب بیشتری بنوشید و از مصرف کافئین و الکل بکاهید
نوشیدن آب کافی یک ضرورت مهم برای عملکرد ارگان‌های بدن در طول روز است. زمانی که به‌اندازه کافی آب می‌خورید اکسیژن موجود در خون افزایش می‌یابد و منجر به افزایش گردش خون و بهبود کلی بدن می‌شود. توصیه می‌شود ۸ تا ۱۲ لیوان آب در طول روز بنوشید که به کاهش مصرف کافئین و الکل کمک شایانی می‌کند.
۷- استرس‌تان را کنترل کنید
با گذشت زمان استرس نقش منفی بر روی گردش خون دارد. زمانی که استرس داریم جریان گردش خون برعکس از سمت پوست به سمت قلب برای تسکین عضلات آن برمی‌گردد. برای از بین بردن استرس راه‌هایی مانند ورزش منظم، گوش کردن به موسیقی، تمرین تنفس، مدیتیشن و یا روان‌درمانی را انجام دهید.
۸- درمان سرد و گرم
از کیسه آب گرم به مدت ۳۰ ثانیه بر روی قسمتی از بدن‌تان که احساس ناراحتی می‌کند استفاده کنید، سپس همان نقطه را سردکنید. حتی می‌توانید ابتدا یک کاسه آب گرم و سپس یک کاسه آب سرد در آن ناحیه بریزید.
۹- سیگار را ترک کنید
سیگار نه‌تنها بر روی سلامتی شما تاثیر منفی دارد بلکه نیکوتین باعث کندی گردش خون می‌شود.
۱۰- آب‌درمانی
حمام و یا دوش آب گرم بگیرید. می‌توانید برای احساس آرامش بیشتر به مدت ۲۰ یا ۳۰ دقیقه نمک سولفات منیزیم به آب گرم‌تان اضافه کنید. آب گرم کمک می‌کند تا گرفتگی عضلات‌تان باز شود و گردش خون افزایش پیدا کند و همواره اکسیژن بیشتری در سرتاسر بدن‌تان جریان یابد. با استنشاق بخار آب می‌توانید مجراهای بینی‌تان را برای تنفس بهتر باز کنید. این کار کمک می‌کند تا بهتر نفس بکشید و جریان اکسیژن و گردش خون‌تان بهبود بیابد.
به یاد داشته باشید گردش خون درست، بر روی کل بدن و ذهن‌تان تاثیر مثبت دارد، بنابراین هم‌اکنون با تغذیه صحیح و ورزش به سمت یک زندگی سالم حرکت کنید.
با تشکر از توجه و همراهی‌تان، از شما دعوت می‌کنم از طریق پادکست توانا پیگیر برنامه‌های «ورزش، تغذیه، و سلامتی» باشید.
منبع:
-“How to Improve Blood Circulation Naturally”,healthyandnaturalworld. (Accessed on 23 January 2014)