یکشنبه ۲۰ مرداد ۱۳۹۸ در جریان یک تجمع اعتراضی در مشهد در خراسان رضوی، چهره‌هایی از امضاکنندگان نامه‌های ۱۴ امضایی بازداشت شدند.
«فاطمه سپهری، هاشم خواستار، محمد نوری‌زاد، حوریه فرج زاده، محمدحسین سپهری، جواد لعل‌محمدی» و چند نفر دیگر از جمله کسانی بودند که در جریان اعتراض به حکم سنگین زندان برای «کمال جعفری یزدی» – از افراد متعلق به ۱۴ امضایی‌ها – مقابل دادگاه انقلاب مشهد تجمع کردند و بازداشت شدند.
همه بازداشت‌شدگان از جمله افرادی بودند که یا در خرداد ۹۸ نامه ۱۴ نفره درخواست استعفای خامنه‌ای و گذار از جمهوری‌اسلامی را امضا کرده بودند (شرحی از این نامه و امضاکنندگان را در اینجا بخوانید) و یا اینکه بعدها در قالب ۱۴ فعال زن در مرداد ۹۸ از آن نامه حمایت کردند. خود شخص کمال جعفرییزدی، که یک جانباز جنگ ایران و عراق است، نیز از جمله ۱۴ نفر امضاکننده آن نامه بود.
نامه سرگشاده ۱۴ فعال زن
نرگس منصوری و فاطمه سپهری نیز از جمله ۱۴ زنی بودند که ۲۰ مرداد بازداشت شدند و همانطور که ذکر شد در ۱۴ مرداد ۹۸ نامه‌ای سرگشاده منتشر کردند و با بیان اینکه حکومت جمهوری‌اسلامی، «نظام ضد زن» است، اعلام کردند که علیه این نظام ضد زن به پا خاسته‌اند و «گذار کامل از نظام جمهوری اسلامی و تدوین قانون اساسی جدید» از جمله خواست‌های آنان است.
در نامه آنان – که شرح این نامه را در اینجا بخوانید – آمده بود: «با اعتقاد به تساوی حقوق زن و مرد در تمامی عرصه‌ها مبتنی بر اعلامیه جهانی حقوق بشر، خواستار حکومتی سکولار دموکرات با حفظ تمامیت ارضی ایران عزیز هستیم که بتواند تضمین کننده حقوق زنان جامعه باشد.
ما ۱۴ تن از کنشگران مدنی و فعالین حوزه حقوق زنان مصمم هستیم با شیوه‌ای مدنی و بدون خشونت، مبارزه خود را همچون پیش‌قراولان آزادی وطن با گفتن “نه به جمهوری اسلامی” تا رسیدن به خواسته‌های کامل خود ادامه دهیم. خواسته‌های ما یک مطالبه ملی و حقوق بشری‌ست که با پیوستن شما هموطنان به ما و حمایت از خواسته‌های ما می‌تواند به جنبشی فراگیر و سراسری تبدیل شود.»
۱۴ فعال زن اعلام کردند که علیه نظام ضد زن جمهوری اسلامی به پا خاسته‌اند
دو نکته مهم در نامه سرگشاده ۱۴ فعال زن
نخست آنکه در کنشی کم‌سابقه یا شاید بی‌سابقه، ۱۴ فعال زن داخل کشور علی‌رغم همه خطرات امنیتی، صراحتا به جمهوری‌اسلامی «نه» گفتند و یک‌صدا گفتند که بر آن هستند که ولایت مطلقه فقیه از قانون اساسی حذف شود. آنان آپارتاید جنسیتی در ایران را ناشی از سیستم ولایت مطلقه فقیه دانستند.
دوم آنکه، در میان این زنان گرایش‌های مختلف سیاسی و حتی عقیدتی وجود دارد؛ یکی سابقه روزنامه‌نگاری و فعالیت صنفی دارد، یکی معلم بازنشسته است، یکی شاعر و نویسنده است، یکی همچون فاطمه سپهری، همسر شهید است، یکی وکیل دادگستری است و جالب‌تر آنکه در تصاویری که از آنان منتشر شده است، یکی حجاب بر سر دارد، یکی حجاب ندارد، یکی چادری است، یکی به روسری اکتفا می‌کند؛ گویی آنان تصمیم داشته‌اند در قالب تعداد اسامی محدود و معدود، نمایی از تفاوت و تنوع در عقیده و باور و مذهب و سبک پوشش را نشان دهند و بگویند با وجود همه این تفاوت‌ها، در «نه» گفتن به جمهوری‌اسلامی اشتراک نظر دارند.
نامه حمایتی ۱۴ فعال زن خارج از کشور
نامه ۱۴ فعال زن داخل ایران که شور زیادی در فضای سیاسی ایران برانگیخت، حمایت‌های زیادی در پی داشت چنانکه ۱۴ فعال زن برجسته در خارج از کشور، از این نامه صراحتا حمایت کردند. نام‌هایی چون «آذر نفیسی، رویا حکاکیان، مسیح علی‌نژاد، نازنین افشین‌جم، نازنین بنیادی» و چند تن دیگر از برجسته‌ترین زنان فعال مدنی و سیاسی در خارج از کشور. این زنان، زنان امضاکننده نامه ۱۴ مرداد را «خواهران خوب» خودشان خواندند و تاکید کردند که سعی خواهند کرد صدای آنان در جهان باشند.
در بخشی از نامه حمایتی آنان چنین آمده است: «ما در مبارزه‌مان علیه تبعیض جنسیتیِ نظام زن‌ستیز و سرکوبگر جمهوری اسلامی با هم هستیم و کنار هم ایستاده‌ایم. ما زنان ایرانی خارج از کشور، امتداد رنج شما زنان داخل ایران در هجرت و تبعید هستیم. می‌دانیم که نظام‌های تمامیت‌خواه، چگونه با جدا کردن اقشار مختلف جامعه و فعالان داخل و خارج، تداوم خود را تضمین می‌کنند. پس همه‌ی ما باید تا آنجا که می‌توانیم میان بخش‌های مختلف و اقشار گوناگون پل بزنیم. برای عبور از نظام فقاهتی و شکست جمهوری اسلامی و برقراری یک حکومت سکولار دموکراتیک، باید گفتوگو کنیم تا به فهم مشترک دست یابیم».
«من نفر پانزدهم هستم»
اگرچه جمهوری‌اسلامی در حال تلاش است با بازداشت و تهدید پیاپی امضاکنندگان نامه‌های ۱۴ امضایی آنان را از تبعات فعالیت تیمی و تشکیلاتی خود بهراساند ولی به نظر نمی‌رسد این موج سر باز ایستادن داشته باشد، چنانکه «رضا حقیقت‌نژاد» – روزنامه‌نگار مقیم چک – در تحلیلی که بر این جریان نوشته است، چنین می‌گوید: «شاهد شکل‌گیری رویکرد تازه‌ای در حلقه فعالان سیاسی و مدنی داخل ایران هستیم که ضمن آگاهی از هزینه‌های این فعالیت‌ها، در حال شکل‌دهی یک شبکه از مطالبات مسالمت‌جویانه هستند».
او در عین حال به این افراد و اعضای این شبکه توصیه‌هایی دارد و تاکید می‌کند اعضای این شبکه این شانس را دارند که از سوی اقشاری چون معلمان، قربانیان حقوق بشر، کارگران و… حمایت شوند ولی برای تبدیل‌شدن به یک نماد یا جنبش «نیازمند برنامه‌ریزی دقیق‌تر برای حضور رسانه‌ای و بهره‌گیری از پتانسیل شبکه‌های اجتماعی و همچنین درک و پذیرفته‌شدن از سوی سایر لایه‌های مخالف حکومت» هستند.
در حمایت از چهارده امضاکننده، طرحی از رضا ریش
مسئله‌ای که حقیقت‌نژاد به درستی به آن اشاره می‌کند، اتفاقا به نظر می‌رسد از سوی برخی از چهره‌های این دو نامه ۱۴ امضایی جدی گرفته شده است؛ چه اگر نبود بهره‌گیری از پتانسیل شبکه‌های اجتماعی، هشتگ «من نفر پانزدهم هستم» در توییتر فارسی تبدیل به هشتگی مشهور نمی‌شد و همچنین جمعی از برجسته‌ترین زنان فعال خارج از کشور – که در بین آنان نویسنده مشهوری همچون آذر نفیسی و ستاره سینمایی همچون نازنین بنیادی – به حمایت از ۱۴ امضایی‌ها برنمی‌خاستند.