اسماعیل نجار در سال ۱۳۳۹ در شهر سرخه در استان سمنان به دنیا آمد. اولین سمت او، در کمیته سوخت استانداری سمنان بود که مسئولیت آن کمیته را برعهده گرفته بود. با ورود به جهاد سازندگی و شروع جنگ ایران و عراق، به کردستان رفت و در روابط عمومی استانداری این استان مشغول شد. فرمانداری مریوان پست بعدی او بود که در دولت هاشمی رفسنجانی این سمت را به عهده داشت. در دولت خاتمی به وزارت نفت رفت و در یکی از مدیریت‌های میانی این وزارت مشغول شد.
با آغاز بکار دولت اول محمود احمدی نژاد، به سمت استاندار کردستان برگزیده شد. بیش از چهار سال در این پست مشغول بود. در این پست بود که مورد تمجید خامنه‌ای نیز قرار گرفت. خامنه‌ای در سفر اردیبهشت ۸۸ به کردستان، او را «خدوم و باکفایت» توصیف کرد.
در دولت دوم احمدی‌نژاد به کرمان رفت و در سمت استاندار آنجا مشغول شد. در آنجا بود که آن اظهار نظر تاریخی را بیان کرد. در دی ماه ۸۹ و پس از زلزله شهرستان ریگان در استان کرمان در جلسه ستاد بحران استانداری کرمان گفت: «مردم منطقه زلزله زده از ایمان و اعتقاد بسیار بالایی برخوردار بودند به عنوان مثال در بازرسی های ما یک منزلی مشاهده شد که سه دیوار آن در اثر زلزله فرو ریخته و یک دیوار که عکس دکتر احمدی نژاد بر آن نصب شده بود خود مردم با اعتقاد راسخ و محکم خود اذعان داشتند که رییس جمهور محبوب و دلسوز ما خدمات فراوانی برای مردم به ویژه روستاییان انجام داده و می دهد و اعتقاد آنها بر این بود که لطف و نظر خداوند بوده که این دیوار فرو نریخته است».
اسماعیل نجار در کنار پورمحمدی، وزیر کشور دولت احمدی نژاد
انتصاب به ریاست سازمان مدیریت کشور
پس از روی کارآمدن دولت حسن روحانی، در سال ۹۲، نام اسماعیل نجار در زمستان همان سال به عنوان استاندار احتمالی خراسان رضوی مطرح شد. اما او استاندار خراسان رضوی نشد و در عوض در سال ۹۳ به ریاست سازمان مدیریت بحران کشور برگزیده شد.
سازمان مدیریت بحران کشور یکی از سازمان‌های زیرمجموعه وزارت کشور است و وظیفه‌اش اینگونه تعریف شده است: «آمادگی و پیشگیری از بحران‌ها، مدیریت آنها و ارائه کمک‌های اولیه به آسیب‌دیدگان و ساماندهی و بازسازی مناطق آسیب‌دیده با استفاده از همه امکانات و لوازم وزارتخانه‌ها، موسسات و شرکتهای دولتی و عمومی و خصوصی، بانک‌ها و بیمه‌ها، نیروهای نظامی و انتظامی». این سازمان در دولت محمود احمدی نژاد در سال ۱۳۸۷ تاسیس شد.
سازمان مدیریت بحران به طور کلی مدیران غریبی داشته است. نخستین رییس این سازمان، «حسین باقری» بوده است. او در سال ۸۹ از امضای تفاهمنامه با حوزه علمیه برای کاهش بلایای طبیعی خبر داده بود و گفته بود: «در مرحله اول با حوزه‌های علمیه قم، مشهد، اصفهان و شیراز تفاهمنامه همکاری امضا کردیم تا از حوزه‌های علمیه برای به کارگیری نقش معنویت در کاهش بلایای طبیعی استفاده شود».
«سیل‌زدگان ایلام خوشحال هستند»!
اسماعیل نجار نیز که سابقه جملات حیرت انگیز در پست‌های قبلی خود را داشت، در بهمن ۹۵ و پس از سیل ایلام، در مقام ریاست سازمان مدیریت بحران، به در گفتگو با خبرگزاری‌ها گفت: «سیل زدگانِ ایلام خوشحالند چون سیل درختان و شهرها را شسته و علوفه بیشتری در مراتع رشد خواهد کرد». این اظهارات چنان عجیب بود که حتی صداوسیمای جمهوری اسلامی را نیز به واکنش واداشت و گزارشگران این سازمان، از آن اظهارات گزارشی انتقادی پخش کردند.
پس از سیلاب – تقریبا – سراسری در نوروز ۹۸ در سطح کشور و عملکرد ضعیف دولت و بالتبع، سازمان مدیریت بحران، بار دیگر ریاست سازمان مدیریت بحران در مرکز توجهات قرار گرفت و این ویدئو مجددا در فضای مجازی پخش شد که انتقادات فراوانی را به دنبال داشت. اسماعیل نجار نیز در واکنش به پخش مجدد این ویدئو و حجم انتقادات گفت: «باز تلویزیون آن ویدئو را پخش کرده است؟ این مصاحبه برای حدود ۴ سال قبل و سیل لرستان و ایلام است. از آن کم لطفی های رسانه ملی. از دل یک مصاحبه ۹۰ دقیقه ای چند کلمه را تقطیع شده کنار هم ردیف کرده بودند و پخش کردند و حالا هر از گاهی این بداخلاقی‌ها بر اساس همان ویدئوی تولید شده در شبکه‌های اجتماعی بازنشر می‌شود».
دو نکته دیگر درباره آقای اسماعیل نجار!
اسماعیل نجار یکی آن است که او از معدود مدیران ارشد دولت است که در عین حال اینکه هشت سال در دولت محمود احمدی نژاد، دارای سمت استانداری در دو استان مهم کشور بوده است، اما در دولت حسن روحانی نیز در سمت معاونت وزارت کشور (ریاست سازمان مدیریت بحران) فعالیت می‌کند. برخی از خبرگزاری‌ها این را ناشی از نسبت فامیلی او با حسن روحانی می‌دانند: «نزدیکترین نسبت نجار با خاندان حسن روحانی نسبت برادر وی با رئیس جمهور است که در واقع حسن نجار شوهر خواهر حسن روحانی است».
اسماعیل نجار با حسن روحانی، نسبت فامیلی دارد
اما درباره رشته تحصیلی اسماعیل نجار، اطلاعاتی در دست نیست. تنها در وبسایت سازمانی «مجمع استانداران جمهوری اسلامی ایران» – که نجار ریاست آن را از سال ۹۵ برعهده دارد – ذکر شده است که او دارای مدرک «کارشناسی ارشد» است. در چه رشته‌ای؟ این وبسایت در این باره سخنی نمی‌گوید. در وبسایت سازمان مدیریت بحران و در بخش مربوط به او نیز اطلاعاتی در این باره وجود ندارد. در ویکی‌پدیای مربوط به او نیز صرفا ذکر شده است که اسماعیل نجار دارای مدرک کارشناسی ارشد است (اینجا نیز درباره رشته تحصیلی سخنی گفته نشده است) و پایان‌نامه تحصیلی‌اش در مقطع کارشناسی ارشد نیز چنین عنوانی داشته است: «نقش محراب در تمدن اسلامی»!
میزان بودجه حیرت‌آور سازمان مدیریت بحران!
اما نکته مهم دیگر درباره سازمان مدیریت بحران، که در روزهای اخیر و پس از سیلاب‌های گسترده در بسیاری از نقاط کشور، برجسته شده است، میزان بودجه این سازمان در قیاس با بودجه نهادهای مذهبی است. بودجه این نهاد مهم که کشور حادثه‌خیزی چون ایران، اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند به قدری در قیاس با نهادهای مذهبی کم است، که گاهی باور آن نیز سخت به نظر می‌رسد. کافی‌ست کارویژه این سازمان را دوباره مرور کنیم: «آمادگی و پیشگیری از بحران‌ها، مدیریت آنها و ارائه کمک‌های اولیه به آسیب‌دیدگان و ساماندهی و بازسازی مناطق آسیب‌دیده با استفاده از همه امکانات و لوازم وزارتخانه‌ها، موسسات و شرکتهای دولتی و عمومی و خصوصی، بانک‌ها و بیمه‌ها، نیروهای نظامی و انتظامی».
حال برای چنین سازمانی با چنین وظیفه وسیع و دشواری در بودجه سال ۹۸ چه میزان بودجه تعریف شده است؟ ۱۲ میلیارد و ۷۵۰ میلیون تومان! برای اینکه بتوانیم درک درستی از این رقم و میزان تناسب آن با وظایف این سازمان بدست آوریم، کافی‌ست آن را با بودجه نهاد «مرکز خدمات حوزه‌های علمیه قم» مقایسه کنیم که میزان بودجه آن ۱۰۲۹ میلیارد تومان است؛ یعنی ۸۰ برابر بودجه سازمان مدیریت بحران کشور! و البته نهادهای مذهبی دیگری نیز هستند که بودجه‌هایشان به مراتب بیشتر از بودجه سازمان مدیریت بحران است؛ به عنوان مثال بودجه «موسسه پژوهشی و فرهنگی انقلاب اسلامی» که وظیفه آن «حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای»ست، ۲۵ میلیارد تومان است که دو برابر بودجه سازمان مدیریت بحران کشور است.
میزان بسیار کم بودجه سازمان مدیریت بحران – علی رغم وظیفه سخت و سنگین آن – به اندازه‌ای در چشم می‌زند که حتی وبسایت اصولگرای «مشرق نیوز» در سال ۹۷ و وقتی بودجه این سازمان، ۱۰ میلیارد و ۷۵۰ میلیون تومان تنظیم شده بود، به مقایسه بودجه این سازمان با «مرکز بررسی‌های راهبردی ریاست جمهوری» – به ریاست حسام الدین آشنا – پرداخت و نوشت: «در لایحه بودجه سال ۱۳۹۷، اعتبارات جاری و عمرانی سازمان مدیریت بحران ۱۰ میلیارد و ۷۶۵ میلیون تومان تعیین شده است. این در حالی است که دولت در لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ برای مرکز بررسی‌های راهبردی ریاست جمهوری به ریاست حسام‌الدین آشنا ۱۲ میلیارد و ۴۳۸ میلیون تومان بودجه در نظر گرفته است. به عبارت دیگر، بودجه مرکز بررسی‌های راهبردی ریاست جمهوری که صرفا نشست‌ها و همایش‌هایی درباره اعتدال و سایر نظریات سیاسی و فرهنگی دولت حسن روحانی را برگزار می‌کند، از بودجه سازمان مدیریت بحران با آن همه وظایف و مسئولیت‌های اساسی، بیشتر است».
تصویری از بودجه سال ۹۷ سازمان مدیریت بحران کشور
واقعیت این است که به نظر می‌رسد وقتی رییس سازمان مدیریت بحران، شخصی باشد که بر اساس گفته‌های خود چنین نگاه فشل، غیرتخصصی و حیرت‌آوری نسبت به حوادثی چون سیل داشته باشد (چنانکه در بالا به اظهارات ایشان در مورد ایلام اشاره شد)، نباید جای چندان تعجب باشد که میزان بودجه این سازمان نیز چنین بی‌مقدار بسته شود. درواقع، شکی نیست که مدیران یک سازمان یا نهاد می‌توانند با چانه‌زنی و گوشزد وظایف خود به نهادهای مربوطه، دلایل لازم برای افزایش بودجه را ارائه دهند و خواستار تخصیص بیشتر شوند.
البته شکی نیست که سیاست‌گذاری‌های کلان نظام جمهوری اسلامی اساسا بر بی‌توجهی و یا کم‌توجهی به حوزه‌های مردمی و زندگی روزانه و میزان رفاه مردم، قرار گرفته است، اما فراموش نکنیم که قوام چنین نگاهی، اتفاقا بسته به وجود مدیرانی همچون اسماعیل نجار است که از قضا در راس سازمانی همچون سازمان مدیریت بحران قرار گرفته است؛ نمونه عالی مدیران ولایی!