«اسیدپاشی عین قتل است، باور کنید زندگی فردی که مورد اسیدپاشی قرار میگیرد، کاملاً نابود میشود، اسید تا سالها پوست و عضلات را میخورد و تا آخر عمر باید درمان ادامه داشته باشد. نمیتوان برای این جنایت مجازات کمی در نظر گرفت».
این سخن مرضیه ابراهیمی، از قربانیان مشهور اسیدپاشی در ایران است. او از جمله چند زن جوانیست که در سال ۹۴ در جریان یک اسیدپاشی سریالی در اصفهان، قربانی آن جریان شدند. عاملان آن اسیدپاشی هیچگاه مشخص نشدند ولی بسیاری بر این باور هستند که اسیدپاشی سریالی در اصفهان ریشه در نیروهای حزباللهی این شهر دارد.
به هرحال اسیدپاشی در ایران مسئله مهمی شده است و از آنجا که این جنایت عملا زندگی یک فرد را نابود می کند، مجلس نیز مدتهاست که تصمیم دارد مجازات آن را و عاملان اسید پاشی را افزایش دهد.
این طرح در ابتدا از سال ۹۶ کلید خورد اما نوبت رسیدیگی به آن در صحن علنی در بهار ۹۸ رسید و مجلس شورای اسلامی تصویب کرد که در مواردی که اسیدپاشی به قصد ارعاب و ایجاد ناامنی در جامعه باشد، این اقدام افساد فی الارض است و مجازات اعدام خواهد داشت و همچنین قطع دست و پا و یا تبعید نیز می تواند برای آن اجرا شود که می توان امیدوار بود موجب کاهش اسیدپاشی در سطح کشور شود.
طرح تشدید مجازات اسیدپاشی با ۱۶۱ رأی موافق، ۹ رأی مخالف و ۹ رأی ممتنع از مجموع ۲۴۵ نماینده حاضر تصویب شد. طیبه سیاووشی پیشنهاد کرد خرید و فروش اسید نیز محدود شود که این پیشنهاد رای نیاورد.
یحیی کمالیپور نایب رییس کمیسیون قضایی مجلس درباره تشدید مجازات اسیدپاشی گفت: «در سال های گذشته شاهد افزایش اسید پاشی در کشور بودیم، با این وجود مجازاتی که برای این جرم در قانون تعیین شده است متناسب با شدت جرم نبود و نمی توانست مانع تکرار اسید پاشی در آینده شود.حتی مجازات اعدام برای سطحی از جرم اسید پاشی نیز در نظر گرفته شده است و این شرایط می تواند به اصل بازدارندگی امر اسید پاشی کمک کند».
در این مصوبه مجلس همچنین مصوب شد از خزانه دولت به قربانیان اسیدپاشی دیه پرداخت شود و هزینههای درمانی فرد آسیبدیده نیز تقبل شود؛ البته این در صورتیست که فرد مجرم ناشناس بماند یا ناتوانی مالی داشته باشد.
نکته مهم دیگر در این طرح این است که بر طبق آن، افراد مجرم و اسیدپاش نمی توانند از آزادی مشروط یا عفو و مسائلی از این دست استفاده کنند و بلکه باید کل دوره زندان را در حبس بگذرانند؛ مگر اینکه خانواده فرد آسیبدیده گذشت کند.
به گفته مقامات در ایران سالانه نزدیک به ۷۰ قربانی اسیدپاشی در کشور وجود دارد که اکثرا هم زن هستند.به گفته رییس انجمن حمایت از قربانیان اسید پاشی بیشتر قربانیان اسیدپاشی یعنی ۶۰ درصد از قربانیان، زنان هستند که نه تنها سر و صورتشان سوخته و تا آخر عمرشان عذاب می کشند و حتی خیلی وقت ها به فکر خودکشی می افتند.
مرضیه ابراهیمی از جمله قربانیان اسیدپاشی سریالی در اصفهان بود
دو نقد به این مصوبه
یکی از مشکلات این طرح نیز این است که اساسا ضابطهای برای خرید و فروش اسید ایجاد نکرده است و همچنان اسید به راحتی میتواند خرید و فروش شود.
کمال فروتن رییس انجمن حمایت از قربانیان اسیدپاشی ایران در گفتگویی ضمن انتقاد از خرید و فروش راحت اسید در ایران گفت:«اسید نباید مثل آب خوردن در دسترس باشد، اما در حال حاضر اینطور است و هر فردی میتواند نسبت به خرید و تهیه اسید اقدام کند. درخواست ما این است که قوانینی در این خصوص هم از سوی مجلس تدوین و تصویب شود تا اسید به راحتی در دسترس همگان نباشد و خریداران و مصرف کنندگان اسید قابل ردیابی و شناسایی باشند. همانطور که در مورد اسلحه چنین قوانینی وجود دارد باید قوانین سختگیرانهای در مورد اسید هم وجود داشته باشد».
این طرح در حالی تصویب میشود و در حالی تشدید مجازات همچون اعدام و قطعدستوپا را به عنوان مجازات گنجانده است که برخی قربانیان اسیدپاشی گفتهاند که خواستهشان اعدام نیست و از جمله مرضیه ابراهیمی، یکی از قربانیان اسیدپاشی در اصفهان گفته بود خواستار آن است که چرخه خشونت متوقف شود نه اینکه مجازات اعدام به این مسئله ملحق شود.
ابراهیمی گفت: «من شخصا نه قصاص میخواهم نه اعدام بلکه حبس ابد میخواهم. قرار نیست این چرخه خشونت ادامه داشته باشد. این افراد هم از حبس ابد بیشتر میترسند».
اکنون پرسشی که در اینجا خودنمایی میکند و میتوان آن را پرسید این است که اساسا مجازات اعدام و نیز چیزی همچون قطع دست و پا چقدر به کاهش اسیدپاشی در ایران کمک میکند؟ در بحث از مواد مخدر سالهای سال اعدام شد و بر اساس آن، ایران یکی از بالاترین نرخ اعدامها را داشت و دارد. اما آیا به کاهش جرایم مواد مخدر کمک کرد؟ آیا نمیتوان گفت که طرحی شکستخورده در این زمینه نیز در حال اجراییشدن است؟
تردید نیست که باید قوانین بازدارنده برای ایجاد هراس در میان مجرمان وجود داشته باشد اما پرسش این است که چقدر این ایجاد هراس میتواند در یک دوره بلند مدت به کاهش این پدیده خانمانسوز کمک کند؟ اینجاست که به نظر میرسد ایجاد محدودیت برای خرید و فروش اسید بسیار ضروریتر است تا ایجاد مجازات اعدام که به قول مرضیه ابراهیمی خیلی از مجرمان از مجازاتی همچون حبس ابد، بیش از اعدام میهراسند و احتمالا بازدارندگی خاصی ندارد.