ممنوعیت مشروبات الکلی در ایران دگربار حادثه‌ای فاجعه‌بار آفرید. طی اسفند ۹۷ و فروردین ۹۸، در استان آذربایجان شرقی و خصوصا شهرستان اهر، نزدیک به ۲۵۰ نفر بر اثر مسمومیت با الکل، بستری شدند و از این میان طی این مدت تاکنون (۱۰ فروردین ۹۸)، ۱۰ نفر جان خود را از دست دادند.
«حجت پورفتحی» – معاون درمانی دانشگاه علوم پزشکی تبریز، در این باره با ارائه آمار دقیق گفت: «از تاریخ چهارم تا ۲۸ اسفند ماه، ۷۹ نفر مراجعه کننده بر اثر مسمومیت با مشروبات الکلی داشتیم که از این تعداد پنج نفر فوت کردند، از تاریخ ۲۸ اسفندماه تا چهارم فروردین نیز از تعداد ۵۵ نفر مراجعه کننده چهار فوتی داشتیم. از تاریخ پنجم فروردین ماه به بعد نیز یک نفر بر اثر مسمومیت با مشروبات الکلی فوت شده‌است».
ممنوعیت فروش و مصرف مشروبات الکلی در ایران، و متعاقب آن، تهیه مشروبات دست‌ساز الکلی بارها در ایران فجایعی چنین آفریده است. اگرچه «محمدرضا قدیرزاده»، مدیرکل وقت حوزه ریاست سازمان پزشکی قانونی در سال ۹۵ اشاره کرد که هیچ عدد و رقم رسمی از میزان مصرف مشروبات الکلی در ایران وجود ندارد اما درباره مرگ و میر ثبت‌شده ناشی از مصرف مشروبات الکلی چنین گفت: « سال ۸۹، ۱۴۵ مورد، سال ۹۰، ۹۳ مورد، سال ۹۱، ۱۳۶ مورد، سال ۹۲، ۱۳۵ مورد و سال ۹۳، ۸۱ مورد مرگ و میر ناشی از مصرف الکل ارجاعی به پزشکی قانونی در کشور داشته‌ایم».
به گفته او از آنجا که در ایران به دلیل ممنوعیت مشروبات الکلی، و دست‌ساز بودن آن، غلظت الکل در مشروبات مشخص نیست، این خود میزان خطر ناشی از مصرف آن را بالا می‌برد. درحالیکه در کشورهای خارجی به دلیل «پایین و مشخص بودن غلظت الکل»، خطر کم است.
دکتر «محمدصادق شیرازی» به معضلی دیگر در راستای درمان آسیب‌های ناشی از مصرف الکل اشاره می‌کند. به گفته او ترس از مجازات، شرایط درمان مسائل مربوط به الکل را پیچیده کرده است و هستند افرادی که حاضر نیستند به درمانگاه و بیمارستان مراجعه کنند. به گفته او وقتی سیاست‌گذاری‌ها بر اساس «مقابله» چیده می‌شود، نتایجی چنین نیز در پی دارد.
به گفته کارشناسان، ترس از مجازات مانع از کاهش آسیب ناشی از مصرف الکل می‌شود
این پژوهشگر و درمانگر اعتیاد در توضیح بیشتر می‌گوید: «این افراد به خاطر منع شرعی که در مورد مصرف مشروبات الکلی وجود دارد و ترسی که از مجازات دارند حاضر نیستند برای درمان یا کاهش آسیب اقدام کنند. حتی وقتی با مشروبات الکلی مسموم می‌شوند هم تا زمانی که واقعا احساس خطر نکنند به مراکز درمانی مراجعه نمی‌کنند. البته تجربه نشان داده است که برخی حتی بعد از مسمومیت شدید هم به بیمارستان مراجعه نمی‌کنند…چندین نفر در خانه جانشان را از دست داده بودند. عده‌ای هم بعد از مراجعه به بیمارستان، قبل از پایان درمان کامل، از بیمارستان فرار کردند».
تبعات مصرف الکل در ایران آن اندازه جدی است که در اوائل دهه ۹۰، در وزارت کشور «کمیته ملی پیشگیری و مبارزه با مشروبات الکلی» راه اندازی شد که از نام آن پیداست رهی به دهی نخواهد برد. چنانکه در اهداف سندی که این کمیته تنظیم کرد این نگاه «مقابله محور» با مصرف مشروب پیداست: «کاهش بار مصرف الکل، نهادینه سازی سهم و نقش سازمان ها و دستگاه های دولتی و سازمان های مردم نهاد در کاهش بار مصرف الکل، آگاه سازی جامعه از علل ریشه ای و عوامل گرایش و پیامدهای مصرف الکل، ارتقاء بهره مندی از خدمات درمان و کاهش آسیب و بازتوانی مصرف الکل و مهار و کنترل مصرف و هم چنین کاهش دسترسی به الکل و افزایش هزینه جرایم مرتبط با الکل».
در واقع تا وقتی مصرف الکل در ایران به رسمیت شناخته نشود و به عنوان نوشیدنی مطلوب برخی از شهروندان مورد شناسایی قرار نگیرد، این فجایع همچنان در راه خواهند بود. چنانکه در بالا دیدیم که در سالیان متمادی، هر ساله ده‌ها نفر بر اثر مصرف مشروبات ناسالم الکلی جان خود را از دست دادند. جان ایرانیان مهم‌تر است یا اصرار غیرعادلانه و نامتمدنانه بر ممنوعیت فروش و مصرف مشروبات الکلی؟