آلنوش طریان، هجدهم آبان ماه ۱۲۹۹ در خانواده‌ای ارمنی، تحصیل‌کرده و اهل فرهنگ در تهران به دنیا آمد. پدرش، آرتو طریان، دانش‌آموخته نمایش و بازیگری از مسکو بود. مادر آلنوش، وارتو طریان نیز فارغ‌التحصیل رشته ادبیات و هنر سخنوری از کشور سوئیس بود. وارتو طریان با نام هنری «لالا» همچنین هنرپیشه و کارگردان تئاتر نیز بود. او نخستین زن ایرانی بود که نمایش‌نامه‌ای را کارگردانی کرده است. مادر آلنوش، در سال ۱۲۷۵ شمسی در شهر تبریز به دنیا آمد. او برای ادامه تحصیل به سوئیس رفت و پس از بازگشت با آرتو طریان ازدواج کرد. مادر و پدر آلنوش در نمایش‌های متعددی با یکدیگر روی صحنه رفتند و بیش از بیست و پنج سال در این عرصه به فعالیت پرداختند. مادر آلنوش در نمایش‌نامه‌های فارسی بسیاری نقش‌آفرینی کرد و بارها از سوی مجلات «ایران»، «اتحاد»، «ستاره ایران»، «ایران آزاد»، «قانون» و «مرکز دو فرانس» پاریس مورد تمجید قرار گرفت.
آلنوش در چنین خانواده‌ای بالید و رشد کرد. او تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه ارامنه گذراند و دوره دبیرستان را در دبیرستان «انوشیروان دادگر» زرتشتیان سپری کرد. آلنوش درباره تحصیل در این مدرسه می‌گوید: «در آن زمان، در مدارس ارمنیان تنها تا کلاس نهم تدریس می‌شد و من، پس از اتمام دوره ۹ ساله در مدرسه ارمنیان، برای تکمیل تحصیلات به مدت دو سال به مدرسه انوشیروان دادگر، که متعلق به زرتشتیان بود، رفتم. دلیل انتخاب این مدرسه هم نزدیک‌بودن آن به منزل ما بود.»
پدر و مادر آلنوش، بازیگر و کارگردان تئاتر بودند
آلنوش طریان در سال ۱۳۲۶ لیسانس خود را از دانشگاه تهران دریافت کرد و در همان‌جا به عنوان متصدی عملیات آزمایشگاهی دانشکده علوم استخدام شد. طریان سپس برای ادامه تحصیل به دانشگاه سوربن رفت و در سال ۱۳۳۵ از این دانشگاه مدرک دکترا گرفت. او پیش از سفر برای دریافت بورس تحصیلی اقدام کرده بود که استادش، دکتر محمود حسابی، به دلیل زن‌بودن او با این درخواست مخالفت می‌کند و طریان مجبور می‌شود با هزینه شخصی برای تحصیل به فرانسه سفر کند. «در دوران تحصيل هميشه نمرات بالا داشتم و مورد توجه معلمان و اساتيد بودم. زمانی كه ليسانس گرفتم از استاد خود برای گرفتن بورس كمک خواستم اما وی به دليل اين‌كه زن بودم با بورسم موافقت نكرد و به من گفت تا الان هم زيادی درس خواندم. پدرم گفت من می‌توانم هزينه تحصيل تو را در فرانسه تقبل كنم و بورس را برای افرادی بگذار كه واقعا احتياج دارند. با هزينه شخصی به فرانسه رفتم و دكترای خود را از دانشگاه سوربن گرفتم و سپس با وجود پيشنهاد كرسی استادی در دانشگاه سوربن به كشورم بازگشتم.»
او با وجود پیشنهاد کرسی استادی در دانشگاه سوربن به ایران بازگشت
دکتر طریان درباره دلیل انتخاب رشته فیزیک می‌گوید: «وقتی شما درسی را با معلمی خوب شروع می‌کنید مجذوب آن درس می‌شوید و من هم مجذوب فیزیک شدم چون معلمان بسیار خوبی در این درس داشتم. به پدرم گفتم که می‌خواهم کاری کنم که از عهده هر کسی بر نیاید. از بچگی دیده و شنیده بودم که چه‌طور مردم مثلا می‌گویند: دخترها نمی‌توانند ریاضی بخوانند یا فلان‌کار را انجام دهند و این همیشه باعث آزردگی من می‌شد و می‌خواستم ثابت کنم که دختر یا پسربودن فرقی ندارد و اگر انسان استعداد و پشتکار کافی داشته باشد، از عهده هر کاری بر می‌آید و ثابت هم کردم.»
آلنوش طریان به قصد خدمت به کشورش به موقعیت‌های فراوان خود در اروپا پشت پا می‌زند و به ایران برمی‌گردد: «من علاقه داشتم به كشورم، ايران، خدمت كنم. وگرنه در همان فرانسه در حالی كه هنوز فارغ‌التحصيل نشده بودم، از من دعوت به كار كردند و در جواب استاد فرانسوی‌ام كه می‌خواست من را استخدام كند گفتم كه من بايد برگردم به كشورم و فقط برای بهتر خدمت‌كردن به كشورم برای تحصيل به فرانسه آمدم. بعد از برگشتن به ايران، خيلی‌ها به من می‌گفتند كه حماقت كردی، اما چون وظيفه خودم می‌دانستم كه برگردم، برگشتم و از برگشتنم به ايران پشيمان نيستم زيرا كه توانستم دانشجويان خوبی تحويل جامعه بدهم و اين مسئله باعث دلخوشی من است.»
او ثابت کرد که جنسیت ربطی به توانایی انجام کاری ندارد
دکتر طریان درباره یکی از بهترین خاطرات دوران تحصیلش در فرانسه را همکاری با دختر «ماری کوری»، فیزیکدان و شیمیدان لهستانی می‌داند. ماری کوری نخستین زنی بود که برنده جایزه نوبل شد: «یکی از بهترین خاطرات من در طی تحصیل در فرانسه آشنایی کوتاه‌مدت من با ایرن کوری، دختر ماری کوری، دانشمند معروف، بود. ماری کوری از دوران بچگی همواره بزرگ‌ترین الگوی من در زندگی بوده است. کارکردن در آزمایشگاه، کنار دختر وی، حتی برای مدتی کوتاه، افتخار بسیار بزرگی برای من محسوب می‌شد.»
در سال ۱۳۳۸ برای شرکت در بورسیه دولتی آلمان غربی در مطالعه رصدخانه خورشیدی انتخاب شد
او در سال ۱۳۳۸ برای شرکت در بورسیه دولتی آلمان غربی در مطالعه رصدخانه خورشیدی انتخاب شد و پس از چهار ماه مطالعه در آن‌جا بار دیگر به ایران بازگشت و نقش عمده‌ای را ،در سال ۱۳۴۵، در برپایی نخستین رصدخانه فیزیک خورشیدی در ایران ایفا کرد. او در سال ۱۳۴۳ به استادی دانشگاه تهران رسید و اولین کسی بود که درس فیزیک ستاره‌ها یا همان «اخترفیزیک» را در ایران تاسیس کرد. «پیش از آن‌که فیزیک ستارگان را در دانشگاه تدریس کنم این درس وارد دانشگاه‌های ایران نشده بود و تنها علم نجوم تدریس می‌شد؛ آن هم نه در رشته فیزیک بلکه ریاضی. زمانی که از من برای تدریس در دانشگاه دعوت کردند، از آن‌جا که دستیار دکتر روشن بودم، در ابتدا ترمودینامیک تدریس می‌کردم اما پس از مدتی قرار شد برای اولین بار در ایران و به صورت مستقل درس فیزیک ستاره‌ها را برای دانشجویان رشته فیزیک تدریس کنم.»
اولین کسی بود که درس فیزیک ستاره‌ها یا اخترفیزیک را در ایران تاسیس کرد
طریان به زبان‌های فارسی، ارمنی و فرانسوی تسلط کامل داشت و با ترکی و انگلیسی نیز آشنا بود. آلنوش طریان در سال ۱۳۵۸ به درخواست خودش از دانشگاه بازنشسته شد. در سال ۱۳۸۹ مراسم جشن تولد نودمین سالروز تولد خانم دکتر آلنوش طریان، نخستین بانوی فیزیکدان ایران، مادر ستاره‌شناسی، موسس نخستین رصدخانه و تلسکوپ خورشیدی و اولین استاد زن در دانشگاه‌های ایران، در محل باشگاه آرارات تهران و با یاری انجمن بانوان ارامنه ایران و موسسه ترجمه و تحقیق هور برگزار شد. آلنوش طریان هیچگاه ازدواج نکرد و فرزندی نداشت. او خانه و دارایی خود را وقف کرد و در پایان عمر در خانه سالمندان زندگی می‌کرد.
خانه و دارایی خود را وقف کرد و در پایان عمر در خانه سالمندان زندگی می‌کرد
دکتر آلنوش طریان در پانزدهم اسفند ماه ۱۳۸۹، در سن نود سالگی به دلیل کهولت سن در تهران درگذشت.