دولت حسن روحانی هفته قبل در تیرماه ۱۳۹۸ دو تصمیم در حوزه گردشگری گرفت که اگرچه تصمیماتی پیرامون گسترش توریسم در کشور بود اما در عینحال نشان از آن داشت که پرستیژ ایران در این حوزه چه اندازه زیر پرسش رفته است و عملا ایران تبدیل به کشوری بیمنزلت در این حوزه شده است. در شرایطی که ایران یکی از جمله کشورهاییست که به صورت طبیعی قابلیت جذب گردشگران به صورت گسترده دارد و این نوع سیاستهای جمهوریاسلامی و بیکفایتی مفرط این نظام است که ایران را در این زمینه نیز فلج کرده است.
تصمیم نخست به تصویب ورود بدون ویزای گردشگران چینی به کشور بازمیگشت. این درحالیست که در عرف بینالمللی، کشورها به صورت متقابل، ورود اتباع خود به کشورهای دیگر را تسهیل میکنند. اینکه ایران به صورت یکطرفه ورود چینیها به ایران را بدون ویزا میکند بدون اینکه چین چنین تصمیمی درباره اتباع ایران بگیرد خود نشان از جایگاه ضعیف ایران دارد. نکتهای که در سخنان معاون سازمان گردشگری و میراثفرهنگی پیداست. او اذعان میکند ایران دوست داشت چین نیز چنین تصمیمی درباره ایرانیان بگیرد اما آنان چنین نکردند.
«ولی تیموری» درباره این تصمیم گفته است: «ایران با برخی از کشورها به صورت دوطرفه لغو روادید است؛ یعنی گردشگران بدون ویزا وارد کشور شده و ایرانیها هم بدون روادید به آن کشور سفر میکنند، از جمله ترکیه یا لبنان… دستهای دیگر از شهروندان برخی کشورها مانند جمهوری آذربایجان میتوانند بدون ویزا وارد ایران شوند، اما ایرانیها باید برای ورود به این کشور ویزا بگیرند. پیش از این ایران در نظر داشت تا بتواند به صورت دوطرفه این ویزا را لغو کند، اما درحالحاضر چین چنین برنامهای را برای ایرانیها ندارد».
گردشگران چینی برای ورود به ایران دیگر نیازی به ویزا ندارند
تصمیم دوم نیز به این برمیگشت که دولت روحانی تصمیم گرفت مهر ورود و خروج به پاسپورت گردشگرانی که به ایران سفر میکنند، نزند. ایران از منظر قدرتمندترین دولت دنیا – ایالاتمتحده – به عنوان بزرگترین دولت حامی تروریسم شناخته میشود و طبعا سفر به ایران برای اتباع اروپایی و حتی غییراروپایی هزینههای خاص خود را در پی دارد. خصوصا که این دست مسائل با توجه به قانون اخیر ممنوعیت سفر ایرانیان به ایالاتمتحده، حداقل از لحاظ روانی تشدید شده است.
اما این نیز باز بیانگر ارزش نازل ایران در مناسبات جهانیست. چرا ایران باید به چنین جایگاه نازلی برسد که گردشگر خارجی حاضر باشد تنها در صورتی به آن سفر کند، که در پاسپورت او مهر ورود و خروج به ایران ننشیند؟ آیا چنین وضعیتی از ارج ایران نمیکاهد؟ به بیان عریانتر، مسافران باید «دزدکی» به ایران سفر کنند تا مبادا دیگران متوجه شوند و برایش «بد» بشود! طبیعیست که این وضعیت، یک وضعیت «عادی» و «طبیعی» برای ایران نیست. ایران نشان داده است که میتواند در این حوزه از سرآمدان باشد.
این نکته حتی مورد تایید سران جمهوریاسلامی نیز بوده است. «اکبر هاشمی رفسنجانی» – که در سال ۹۵ درگذشت – در سال ۱۳۹۲ گفته بود: «خودم با ماشین همه کشورهای اروپایی را گشته و رانندگی کردهام. از این کشور به آن کشور که میخواستم بروم فقط پاسپورتم را نشان میدادم. اما حالا ایران به جایی رسیده که مردم میترسند همسر خودشان را با خود به سفر خارجی ببرند چون به آنها بیاحترامی میشود».