طی اعتراضات آبان ۱۳۹۸ که یک هفته کشور را در شوک فرو برد و حتی در یک اقدام بیسابقه به قطعی اینترنت کشور برای یک هفته انجامید، صدها نفر کشته شدند و هزاران نفر مجروح و بازداشت شدند. بنا به اعلام رسمی سازمان عفو بینالملل، «دستکم»، ۱۵۰ نفر در طی این چند روز کشته شدند و بنا به بررسی رادیو فردا باز هم «دستکم»، ۴۸۰۰ نفر در ۱۶ استان بازداشت شدند.
در این میان هنرمندانی بودند که با اعتراضات مردمی ابراز همدلی و با مردم رنجدیده ابراز همدردی کردند. البته بارز است که صرفا به بررسی موضع چندین هنرمند پرداخته میشود و قطعا هنرمندان دیگری هم بودند که حمایت کردند.
۱- سعید محمدی، خواننده: «سعید محمدی» از خوانندگان خارج از کشور است که در جریان اعتراضات آبان ۹۸ واکنش جالبتوجهی نشان داد. او اعتراضات آبان ۹۸ را «یک انقلاب جدید» دانست و ترانه «بپاخیز» را مجددا برای این اعتراضات تنظیم کرد. او که به گفته خود، خواندن ملی – میهنی را با «فریدون فرخزاد» آغاز کرد و در کارنامهاش تاکنون ۱۴ ترانه ملی – میهنی نوشته است. گفتگویی با او درباره این ترانه و موضعش در قبال اعتراضات ۹۸ را در اینجا میتوانید بشنوید.
۲- داریوش اقبالی، خواننده: داریوش که خیلیها او را به ترانههای اعتراضیاش میشناسند در واکنش به اعتراضات آبان ۹۸ در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «پایههای ظلم و ستم هیچگاه استوار نیستند. این روزها، پایههای سُست حکومت اسلامی در زیر پای مردم در خیابانهای ایران به لرزش درآمدهاند. در این روزهای حساس، به یاد هموطنان معترض و مبارزم هستم. شما که در تاریکی و سکوت خبری در پی حقوق انسانی و بدیهی خود هستید: آینده روشن از آن شماست… داریوش».
۳- ابراهیم حامدی، خواننده: ابی هم در صفحه اینستاگرام خود واکنشهای جالبتوجهی نشان داد و جدا از پیام تصویری که ضبط کرد و در صفحه اینستاگرام خود قرار داد، در یک پست اینستاگرامی نیز خطاب به مقامات جمهوری اسلامی گفت: «روی شیطان را سفید کردهاید». پست اینستاگرامی او بدین شرح است: «سران مرفه نظام يكى بعد از ديگرى نطق و خطابه ميكنند، از گرانيها طرفدارى کرده و مردم معترض را دسته هاي كوچكي مى نامند و ادعا ميكنند كه اكثريت ملت ايران در آرامش كامل هستند و هيچ كس به گروه هاى اغتشاش طلب نپوسته است.معترضين را اغتشاش طلب و خیل انبوه مردم را ناچيز ميخوانند. به چه دليل اينترنت هفتاد ميليون ايرانى را قطع كرده أيد؟! پس چرا ايرانيان خارج از ايران ساعتهاست که ارتباطشان با فاميل و آشنایانشان داخل كشور قطع است؟! چرا نميگذاريد اين مردم آرام از شهرهاي آرام ايران خودشان آرامش و شادیشان را به جهان نشان دهند؟! از چه ميترسيد. واقعاً روي شيطان را سفيد كردهايد».
ابی با لباس سیاه پیامی تصویری و همدلانه خطاب به ملت ایران ضبط کرد
۴- «شاهین نجفی» – خواننده معترض ایرانی – که در آلمان سکونت دارد یکی دیگر از هنرمندان شناختهشدهای بود که به تندی به حکومت جمهوری اسلامی بابت سرکوب معترضان تاخت و شخص خامنهای را «سفاک» و «پلید» خواند. او در اینستاگرام خود در تاریخ ۱۷ نوامبر نوشت: «خامنهای با تایید تصمیم سران سه قوه و سرکوب معترضان، یک بار دیگر فساد و سفاکی و پلیدی خود را اثبات کرد». او همچنین در پستی دیگر در اینستاگرام خود، جمهوری اسلامی را «مهمترین عامل تخریب و در نهایت فروپاشی» دانست که با خشم گستردهتر مردمی روبرو خواهد شد.
۵- سام اصغری مدل ایرانی-آمریکایی: سام اصغری که یک مدل مشهور ایرانی – آمریکایی و پارتنر بریتنی اسپیرز، خواننده آمریکایی است در ویدئویی اینستاگرامی به زبانهای انگلیسی و فارسی از اعتراضات سراسری آبان ۹۸ در ایران حمایت کرد و با اشاره به اینکه در ایران به دنیا آمده است و بزرگ شده است خطاب به مردم ایران گفت وضعیت سخت آنان را درک میکند گرچه نمیتواند خود را جای آنان بگذارد. او همچنین از آمریکاییها خواست به وضعیت ایرانیان توجه کنند تا صدای آنان شنیده شود.
۶- پرویز صیاد، سینماگر: پرویز صیاد از جمله سینماگران بسیار برجسته ایرانیست که کسی هنرمندی او در نقش ماندگار «صمد» را از یاد نخواهد برد. او در برنامه «سمت نو» در تلویزیون «من و تو» باز اثری ماندگار از خود آفرید و در توصیهای توامان به پدر و مادرها و جوانان، بغض به گلو نشاند و مخاطبان را نیز متاثر کرد.
او در سخن خود خطاب به جوانان بر حفظ جان و امنیت تاکید کرد و گفت: «مهمترین وظیفه و مسئولیت شما اینه که به فکر باشید که حتما سالم به خانه برگردید. فراموش نکنید که چشمهای نگران پدر و مادر به دره که کی بر میگردید» و در سخنی خطاب به پدران و مادران گفت: «نگرانی و احساسات شما قابل درکه. اما فراموش نکنید که این جوانان هستند که مملکتی را که من و شما خراب کردیم، باید دوباره درست کنند. پس بهشان عشق بدهید و حمایتشان کنید؛ ولی مانعشان نشوید که آیندهشان را بسازند».
لیلا فروهر و کوروس از جمله هنرمندان مشهور و محبوبی بودند که در تجمع روز یکشنبه در در لسآنجلس در سوم آذر ۱۳۹۸ شرکت کردند و تصاویری از جانباختگان آبان ۱۳۹۸ در دست داشتند. «مرتضی برجسته» دیگر خواننده مشهور ساکن لسآنجلس نیز در اینستاگرام خود پستهای انتقادی و آهنگهای اعتراضی معتددی نوشت و آپلود کرد.
لیلا فروهر و کوروس در گردهمایی اعتراضی در لسآنجلس
پرستو صالحی – بازیگر سینما و تلویزیون – نیز در پست اینستاگرامی خود پس از وصلشدن اینترنت نوشت: « به من هشدار، اخطار و اولتیماتوم دادن که سیاهنمایی نکنم». او در ادامه نوشت: «ما مطالبهگریم، حق و حقوقمونو میخوایم، معتقدیم به اصل آزادی بیان بدور از خشونت و کشتار». خانم صالحی سابقه نوشتن پستهای انتقادی دارد و قبلا نیز تذکر گرفته بود.
جدای از هنرمندان حوزه موسیقی و سینما که مشهوریت بیشتری دارند، در حوزه نویسندگی نیز هنرمندان قابلتوجهی از داخل ایران در گفتگوهایی با «رادیو فردا» اعتراض خود به وضعیت کنونی را بیان کردند. به عنوان نمونه انوشه منادی کارگردان، نویسنده و رماننویس که در مازندران زندگی میکند، در روزهای اعتراضات آبان ۹۸ در گفتگو با رادیو فردا گفت: «این حرکتی است که اجباراً جلو میرود، چه بخواهیم چه نخواهیم…سایه فقر هر لحظه در لایهلایههای جامعه ملموستر میشود و دیگر قشر متوسط هم توان خرید مایحتاج روزانه ندارد…مردم دارند خیابان را کشف میکنند. مردم دارند یاد میگیرند به خیابان بیایند و به طریق مسالمتآمیز مطالباتشان را طرح کنند».
جهانگیر هدایت که برادرزاده صادق هدایت -داستاننویس برجسته ایرانی- و مدیر بنیاد صادق هدایت است و به تحقیق و داستاننویسی و نشر آثار عمویش صادق هدایت مشغول است، و در تهران زندگی میکند نیز گفتگویی با رادیو فردا در جریان اعتراضات آبان ۹۸ به این نکته اشاره کرد که مردم ایران واقعا در مضیقه و سختی هستند. او در توضیح بیشتر گفت: «به طور کلی یک جو عصبی و ناراحتکنندهای مردم را فرا گرفته و این را خیلی راحت میشود در رفتار و گفتار و حتی چهرهشان دید…اصولاً ایرانیان مردمی نیستند که خواستههای نامعقول داشته باشند».
«حافظ موسوی» – شاعر برجسته معاصر – نیز در گفتگویی این جنبش را «تودهای و مردمی» دانست و آن را تجلی «انفجار خشم مردم» معرفی کرد. به گفته او این اعتراضات: «جلوه کمتری در پایتخت دارد، اما در شهرستانها بیشتر است، انفجار خشم مردمی است که مطالباتشان سالهای سال نادیده گرفته است». او خطاب به مسئولان حکومتی گفت «وقتی خود شما مملکت را به حد انفجار میرسانید، مسبب شمایید. سرکوب و خشونت ظاهراً به شکل افسارگسیخته و مهارناپذیری درآمده است.