Search

English

لغت‌نامه کدخدا، ۳۸: تمدد و مستبد و تکنسین و سیمون دوبووار و توتالیتاریانیسم

تمدد چه باشد؟ تمدد به معنای کشیده‌شدن و درازینگی باشد (فرهنگ آنندراج، ذیل واژه قطار). کشیده‌شدن، درازشدن. طولانی‌شدن. ولو شدن به صورت دراز. به ولو شدن به صورت گرد یا مثلث تمدد نمی‌گویند. تمدد اعصاب: درازکشیدن در یک دوره طولانی و به چیزی فکرنکردن. کاری که اکثر مردم ایران در اکثر اوقات انجام میدهند و ناراحتند اگر این استراحت متوقف شود. اسم جدید: ریلکس‌کردن. اسم غیرمحترمانه ریلکس‌کردن: گشادگی مناطق تحتانی. مشکل منطقی: انسان زمانی باید ریلکس کند که از کاری خسته شده باشد، نه این‌که بعد از بیدارشدن از هشت ساعت خواب سه ساعت ریلکس کند. ریلکس‌کردن یکی از کارهایی است که هر ایرانی روزی هجده ساعت قبل از خواب انجام می‌دهد. و اکنون که دانستی ریلکس چیست باید بدانی مستبد چیست و چطور ریلکس می‌کند.

مستبد چه باشد؟ خودسر. آتش به اختیار. کسی که خودش را زیادی دوست دارد و مردم را هم مجبور می‌کند او را زیادی دوست داشته باشند. خودرأی. در برخی فرهنگ‌ها آمده است که مستبد کسی است که برای کاری تا آخر ایستادگی می‌کند، وایستادم که وایستادم، به تو چه که وایستادم، اصلا به کفش پای چپم که وایستادم. نوعی سیستم سیاسی که در آن یک نفر تصمیم می‌گیرد و بقیه آن را اجرا می‌کنند. سلطان: کسی که سلطه می‌ورزد. حاکمی که زور می‌گوید. مستبدها چند نوع هستند؛ اول: هر روز یک تصمیم می‌گیرند و به هیچ کس هم مربوط نیست (خمینی)، دوم: هر سال یک تصمیم می‌گیرند و بقیه باید بپذیرند که تصمیم جدید عین تصمیم قدیمی است، حتی اگر نباشد (مجاهدین خلق)، سوم: هیچ وقت تصمیم نمی‌گیرند و همه را وادار به اجرای آن می‌کنند (خامنه‌ای)، تصمیم جمعی می‌گیرند و چون بقیه با تصمیم او مخالفند همه مخالفان را می‌کشند (استالین). افراد مستبد با هر نوع اهل علم و تکنسین مخالفند و اکنون لازم آمد بدانی تکنسین چیست و چه می‌کند؟

تکنسین چه باشد؟ یکی از عوامل فنی دشمن که به طور غیرقانونی از مرزها وارد کشور شده و از طریق تلفن و تلویزیون و برق قصد دارد در نظام نفوذ کند و زیانهای جبران‌پذیری به فرهنگ انقلاب بزند و در جهت جایگزینی تکنوکراتهای بیناموس به جای نیروهای متعهد غیور است. نوعی دشمن اسلام که از طریق آسفالت خیابان‌ها، ساختن ماشین، ساختن تلفن، ساختن چراغ گاز سعی می‌کند اسلام را کاملا از میان ببرد. افراد مشابه: مهندس، نویسنده، ورزشکار، زنان به طور کلی، خارجی‌ها، طرفداران محیط زیست و کسانی که آشغال را توی سطل می‌ریزند. سیمون دوبووار یکی از زنانی بود که آشغال را توی سطل می‌ریخت و اکنون باید بدانی سیمون دوبووار که بود؟

سیمون دوبووار چه باشد؟ سیمون دوبووار یک فقره فمینیست فرانسوی بود، که با ژان پل سارتر زندگی می‌کرد و کارهای دیگری هم می‌کرد. وی معتقد بود زنان قبل از این‌که زن باشند، انسان هستند و به خاطر همین بسیاری از مردان فرانسوی از او بدشان می‌آمد. او تعداد زیادی کتاب نوشته که اغلب طرفدارانش در ایران وقت ندارند کتاب‌های او را بخوانند و به جای آن اشعار مریم حیدرزاده و کتاب‌های حسین پناهی را می‌خوانند. سیمون دوبووار یک خواهر کوچک‌تر از خودش داشت که اِما دوبووار نام داشت ولی این‌قدر این دو با هم دعوا داشتند که اِما فامیلی‌اش را عوض کرد و گذاشت بوواری، که کتاب مادام بوواری را در مورد او و بی‌ناموسی‌هایش نوشتند. سیمون دوبووار در طول زندگی بارها با سارتر درگیر شد، ولی هیچ گاه از او جدا نشد؛ چون آن‌ها برای جداشدن باید اول ازدواج می‌کردند، بنابراین تا آخر عمر در کنار هم زندگی کردند. آن‌ها همیشه معتقد بودند که فقط در یک نظام توتالیتر مردم به دیگران حق می‌دهند در مسائل خصوصی هم دخالت کنند. و اکنون باید بدانی توتالیتاریسم چیست و اصلا به چه دردی می‌خورد.

توتالیتاریانیسم چه باشد؟ البته اختلاف بین علما بر سر این‌که بالاخره بگوییم توتالیتاریسم یا توتالیتاریانیسم هنوز وجود دارد، ولی خیلی فرقی نمی‌کند. توتالیتاریسم (یا آن یکی) یک سیستم سیاسی است که به غذاخوردن، رابطه جنسی، لباس پوشیدن، انتخاب شغل، بچه‌دارشدن یا نشدن، داشتن سلیقه، نوع فکر و چیزهای دیگر افراد جامعه کار دارد و جز تعدادی که مجبورند کارهایی برای زنده‌ماندن بکنند، بقیه همه عضو پلیس مخفی هستند. جمهوری اسلامی ایران یک نظام توتالیتاریستی نیست؛ چون نظام توتالیتاریستی به نظمی نیاز دارد که علمای اعلام اصلا آن نظم را نمی‌توانند بپذیرند. ولی همه تلاشش را می‌کند که مردم در خیابان جوری زندگی کنند که دولت می‌خواهد. یک نظام سیاسی که در آن پلیس مخفی تعیین‌کننده اصلی اقتصاد، سیاست، فرهنگ، روابط اجتماعی، خانواده و سیاست خارجی است و مدیران اداری زیر نظر جاسوسان اطلاعاتی فعالیت میکنند (ر.ک: ۱۹۸۴، جرج اورول). نوعی دیکتاتوری پیشرفته که علاوه بر رفتار آدمها، نیت و مقاصد آن‌ها را هم کنترل میکند. حکومتی که در آن آرمانها و اصول دولتی را به زور به مردم فرو میکنند. آرمانگرایی پلیسی با اعمال شاقه. تعیین نوع شورت و جوراب مردم یکی از کارهای مهم حکومت توتالیتر است. این مدل حکومت‌ها حتی در نحوه کمک‌رسانی مردمی به سیل‌زدگان هم دخالت می‌کنند؛ اگرچه خودشان تمایلی به کمک‌کردن ندارند ولی دوست دارند آن‌طور که دلشان می‌خواهد کار جلو برود. مثل آنچه در پلدختر پیش آمد. اکنون باید بدانی که پلدختر چیست و قبل سیل چه بوده و بعد سیل چه شده.

 

کدخدای علی‌آباد، جناح اقلیت

انتشارات بیشتر ...