Search

English

محمد خزائلی؛ بنیان‌گذار انجمن حمایت از نابینایان

او را بنیان‌گذار انجمن حمایت از نابینایان می‌دانند که برای نابینایان گام‌های بزرگ و ارزشمندی برداشته است. محمد خزائلی در سال ۱۲۹۲ خورشیدی در کرهرود اراک دیده به جهان گشود اما فقط هجده ماه داشت که بر اثر ابتلا به بیماری آبله دید خود را از دست داد و برای همیشه نابینا شد. محمد تحصیلات مقدماتی خود را در مکتب‌خانه‌ شیخ حسین مدنی گذراند و نزد او قرآن آموخت چرا که در آن زمان برای آموزش نابینایان مدرسه خاصی وجود نداشت. پس از این تحصیلات خود را در مدرسه‌ «صمصامیه» اراک ادامه داد. از آن‌جا که نابینا بود در دادان امتحان با مشکل روبه‌رو شد از این‌رو به مدت دو سال با شکیبا رئیس فرهنگ وقت مکاتبه کرد تا سرانجام موفق شد در امتحانات متفرقه ششم متوسطه در رشته ادبی شرکت کند و با یاری منشی امتحانات کتبی را بگذراند و رتبه اول را از آن خود کند و این‌گونه بود که این شیوه امتحان برای همه نابینایان مرسوم شد. محمد همزمان با ادامه تحصیلات متوسط در حضور فردی به نام ژوزف به فراگیری زبان فرانسه پرداخت. محمد خزائلی در سال ۱۳۲۱ خورشیدی به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و در دبیرستان‌های اراک به تدریس پرداخت. زمانی که علی‌اصغر حکمت، وزیر فرهنگ وقت به اراک آمد، خزائلی در حضور او به شاگردان هندسه تدریس کرد که باعث شد که از طرف وزیر مدال درجه اول علمی به او اعطا شود.

دکتر محمد خزائلی

او را بنیان‌گذار انجمن حمایت از نابینایان و اولین مدرسه شبانه می‌دانند

 پس از این او به تهران آمد و در دانشکده الهیات به تحصیل پرداخت. او در سال ۱۳۲۴ لیسانس گرفت و شاگرد اول نیز بود که بار دیگر موفق به دریافت مدال علمی شد. خزائلی در سال ۱۳۲۵ خورشیدی از دانشکده حقوق و در سال ۱۳۲۹از دانشکده ادبیات لیسانس گرفت. او کسب دانش را متوقف نکرد و در سال ۱۳۳۲ در رشته ادبیات فارسی و در سال ۱۳۳۶ در رشته حقوق قضایی دکترا گرفت. در این زمان خزائلی به زبان‌های عربی، فرانسه و انگلیسی تسلط و با زبان آلمانی نیز آشنایی داشت. او پیش از این و در سال ۱۳۱۱ آموزشگاه خزائلی را در اراک بنیان گذاشته بود و بعدها آموزشگاه‌های متعددی را در تهران نیز دایر کرد. او را بنیان‌گذار اولین مدرسه شبانه در ایران می‌دانند. او در همه این مدت از آموزش نابینایان غافل نبود. خزائلی اولین کسی است که «انجمن هدایت و حمایت نابینایان ایران» را بنیان گذاشت و پس از آن به تاسیس «آموزشگاه نابینایان بزرگ‌سال» همت گماشت. او در سال ۱۳۴۸ خورشیدی مجله «روشن‌دل» را برای اطلاع‌رسانی درباره اخبار نابینایان ایران و جهان بنا نهاد. خزائلی در ۱۲ سالگی حافظ کل قرآن بود و از قضا رساله دکترای ادبیات خود را نیز به «اعلام قرآن» اختصاص داد. رساله دکترای حقوق خزائلی کتابی است با نام «مسئولیت مدنی کارفرما، ناشی از عمل کارگر». خزائلی در در گلستان و بوستان سعدی نیز تحقیقات ارزشمندی دارد که حاصل آن تالیف دو جلد کتاب با نام‌های «شرح گلستان» و «شرح بوستان» است.

دکتر محمد خزائلی

رساله دکترای حقوق او کتابی است با نام «مسئولیت مدنی کارفرما، ناشی از عمل کارگر»

خزائلی در عمر پربرکت خود آثار فراوانی را نوشته است که از آن جمله می‌توان به «احکام قرآن»، «فقه» (۶ جلد)، «فلسفه اسلام»، «شرح گلستان»، «شرح بوستان»، «گل‌های ادب» (۴ جلد)، «خودآموز حکمت مشاء» که ترجمه‌ کتاب «مقاصد الفلاسفه» امام محمد غزالی است، «المنتخب فی ادب العرب»، «نهج الادب» در صرف و نحو عربی (۶ جلد)،  «الاسلوب الحدود» در مکالمه عربی (۲ جلد)، «منطق و مختصری از فلسفه شرق»، «منطق نظری»، «منطق عملی»، «تاریخ مختصر فلسفه و زیبایی‌شناسی»، «مختصر روانشناسی»، داستان‌های «دایانا و ونوس»، «بدیع و قافیه» با همکاری دکتر حسن سادات ناصری، «مختارات» با همکاری دکتر محمد خوانساری، «دستور زبان جاویدان» با همکاری سید ضیاءالدین میرمیران، «اسلوب الحدیث» با همکاری سید عبدالباقی و ترجمه کتاب‌های «معالم القریه فی الحکام الحسبه»، «تهافت الفلاسفه» غزالی، «مفتاح العلوم» خوارزمی و همچنین تدوین «فرهنگ اصطلاحات روانشناسی و فلسفی» اشاره کرد. خزائلی در یکی از کلاس‌های درس خود عاشق یکی از شاگردان خود به نام صدیقه عظیمی عراقی شد. با همه علاقه‌ای که این دو نفر به یک‌دیگر داشتند اما خانواده دختر با این ازدواج مخالفت کردند اما پس از گذشت چند سال این دو در سال ۱۳۱۸ خورشیدی با یکدیگر ازدواج کردند که حاصل این ازدواج چهار پسر و چهار دختر بوده است. دکتر خزائلی در ۲۲ خردادماه سال ۱۳۵۳ پس از یک هفته اغما درگذشت و در بهشت‌زهرا به خاک سپرده شد.

انتشارات بیشتر ...