«پیش از هر چیز، ما مردم … باید عمیقا ایمان بیاوریم به قدرت خود. به قدرتی که مرعوب مجیزگویان نمی‌شود، از خشم ارباب نمی‌ترسد و زندگی بهتری را جستجو می‌کند. روزی که نه گفتن به مسئولان بی‌مسئولیت را یاد بگیریم، … روزی که متوجه شویم حمایت کورکورانه از یک حزب یا سیاستمدار بدون نظارت و پاسخ خواستن از او، چیزی جز هدایت خود و او به سوی فساد نیست، می‌توانیم امیدوار باشیم روزهای بهتری را تجربه کنیم.» این بخشی از یادداشت «در باب اهمیتِ سواری‌ندادن»، نوشته محمد مساعد – روزنامه‌نگار و خبرنگار اقتصادی – است که به گزارش‌های تحقیقی‌اش درباره مفاسد اقتصادی در ایران، شناخته می‌شود.
محمد مساعد سال ۱۳۶۹ در گرگان به دنیا آمد. به دلیل این‌که پدرش معلم بود، سال‌های کودکی‌اش در محل خدمت پدر در زنجان گذشت و بعدها همراه خانواده به زادگاه پدر در یکی از روستاهای صومعه‌سرا در استان گیلان بازگشت. در دوران دبیرستان به نوشتن داستان‌های کوتاه می‌پرداخت و در همین دوران اولین داستانش در مجله گلستانه و هفته‌نامه اطلاعات چاپ شد. بزرگ‌تر که شد مدتی در باطری‌سازی کار کرد، کافی‌نت داشت و کشاورزی هم می‌کرد. سال ۱۳۹۳ در رشته کامپیوتر از دانشگاه گیلان فارغ‌التحصیل شد و برای تکمیل تحصیلات در دوره کارشناسی ارشد به تهران آمد و در دانشگاه علوم تحقیقات تهران، مطالعات اجتماعی خواند.
نقش ویژه‌ای در پوشش اعتراضات کارگران نیشکر هفت‌تپه داشت
مساعد روزنامه‌نگاری را سال ۱۳۸۷ با هفته‌نامه چلچراغ آغاز کرد و از سال ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۳ دبیر تحریریه روزنامه محلی فرهیختگان رشت بود. پس از چندی فعالیت در روزنامه‌ها و مجلات مختلفی چون همشهری، اعتماد، قانون، گلستانه و شهروند، به عنوان خبرنگار اقتصادی در روزنامه شرق آغاز به کار کرد. او نقش ویژه‌ای در پوشش اعتراضات کارگران شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه در سال‌های ۹۶ تا ۹۸ داشت و گزارش‌های تحقیقی متعددی پیرامون پرونده‌های مفاسد اقتصادی منتشر کرد و در واقع به افشاگری در این حوزه پرداخت.
از جمله گزارش‌های مهم او می‌توان به این موارد اشاره کرد: هپکو؛ داستان یک خصوصی‌سازی سیاه، خصوصی‌سوزی‌های پانزده‌ساله، ۱۳۰ میلیون دلار «فساد گلاسه‌ای»، لاستیک‌فروش‌هایی که به بهشت می‌روند، لیست محرمانه ۴۰ میلیارد دلاری، و ۳۳ میلیون یورو، دست این ۶ نفر.
مساعد برای انتشار این گزارش‌ها، در سال ۱۳۹۷ جایزه امین‌الضرب، معتبرترین جایزه خبرنگاران اقتصادی در ایران، را در بخش گزارش‌های خبری-تحلیلی دریافت کرد. البته بخش زیادی از این جایزه نقدی را صرف کمک به کودکان محروم ایلامی کرد.
مساعد در گزارش‌ها و توییت‌هایش درباره فساد اقتصادی در ایران می‌نویسد
روزنامه‌نگاری که به دیگران باج نمی‌دهد
گزارش‌های مساعد درباره مفاسد اقتصادی بی‌پروا ست و مراعات اصلاح‌طلب و اصولگرا را نمی‌کند. به همین دلیل بود که او تیرماه ۱۳۹۸ مجبور به استعفا از کار در روزنامه شرق شد. البته روزنامه همدلی در مطلبی با عنوان «همه قربانیان یک افشاگری» گفت که دلیل استعفای داوطلبانه این روزنامه‌نگار، فشارهای اطرافیان محمد شریعتمداری – وزیر کار دولت تدبیر و امید – بوده است.
مساعد در حساب توییتری‌اش، که بیش از ۳۸هزار دنبال‌کننده دارد، نیز به صراحت نظرات انتقادی خود را بیان و گزارش‌هایش را منتشر می‌کند. او که مستقیم سراغ فساد در هر جایی می‌رود باور دارد که مفاسد اقتصادی حکومتی و رانت‌خواری «مسئله اصلی اقتصاد ایران است، نه تحریم‌های اقتصادی». همه این تلاش‌ها فاصله او را از روزنامه‌نگاران مجیزگوی قدرت نشان می‌دهد.
مساعد در پرداختن به مفاسد اقتصادی مراعات اصلاح‌طلب و اصولگرا را نمی‌کند
شاید این توییت او، به‌خوبی مرام و باورش را نشان دهد: «این شوریدن گاهی تنها یعنی نه گفتن به کسب این نفع شخصی. یعنی درک عمیق نابرابری‌ها و ظلمی که به برادرت، خواهرت، پدرت، همسایه‌ات، یکی از ۸۰میلیون همو‌طنت که نمی‌شناسی و هرگز نخواهی شناخت می‌شود. ظلم به همه آن‌ها که بیرون این محدوده برای هزار تومان دست و پا می‌زنند.»
مساعد که در سال‌های ۹۶ تا ۹۷ در روزآروز، پادکست ایستگاه بازار را تهیه می‌کرد، پس از پایان همکاری‌اش با روزنامه شرق در توییتر نوشت که دنبال شغلی غیر از روزنامه‌نگاری می‌گردد.
بازداشت پس از تظاهرات سراسری آبان ۱۳۹۸
آبان ۱۳۹۸ گران‌شدن بنزین به آغاز تظاهراتی سراسری در بیش از ۱۰۰ شهر ایران منجر شد؛ علیه ۴۰سال دیکتاتوری و فساد سیاسی و اقتصادی. مساعد در یادداشتی با عنوان «وقتی همه خواب بودیم» علاوه بر این‌که نحوه افزایش قیمت بنزین را خلاف «ظواهر معمول و نمایشی» خواند، گفت که «دولت قصد ندارد ردیف بودجه‌های خواص را حذف یا دیگر هزینه‌های خود را عاقلانه کند» پس برای کسب درآمد سراغ افزایش نرخ سوخت رفته است.
مساعد فساد اقتصادی و رانت‌خواری را عامل اصلی وضعیت امروز ایران می‌داند
همچنین شنبه ۲۵ آبان از سکوت رسانه‌ها در قبال گران‌شدن قیمت بنزین و تظاهرات مردمی انتقاد کرد و با انتشار عکسی از صفحه اول روزنامه‌های سراسری کشور نوشت: «سهم تیتر و مطالب انتقادی درباره افزایش قیمت بنزین در صفحه اول ۲۵ روزنامه سراسری کشور میزان بازتاب صدای بخش بزرگی از جامعه در رسانه‌هایی که همگی یارانه کاغذ، سهمیه آگهی دولتی، طرح ترافیک و ده‌ها حمایت مستقیم و غیرمستقیم دیگر از جیب مردم می‌گیرند گویای بسیاری چیزها ست… .»
تظاهرات سراسری به‌شدت رو به گسترش بود که حکومت، سرکوب به هر شکلی را چاره کار دانست. پس اینترنت جهانی را قطع کرد تا صدای ایران به بیرون درز نکند. به گفته سازمان عفو بین‌الملل «متخصصان دیجیتال می‌گویند تا به حال هیچ چیز از نظر پیچیدگی تدارکاتی با قطع اینترنت در ایران برابری نمی‌کند.»
اذ
توییت مساعد که در روزهای قطعی اینترنت برای لحظاتی توانست به اینترنت وصل شود
در همین روزهای قطعی اینترنت، مساعد توانست برای لحظاتی با فیلترشکن به اینترنت وصل شود و توییت کرد: «تق تق! سلام جهان آزاد… من ۴۲ پروکسی استفاده کردم تا این را بنویسم. میلیون‌ها ایرانی اینترنت ندارند. صدای ما را می‌شنوید؟»
سه روز بعد، اول آذر ۱۳۹۸ بود که خبر آمد این روزنامه‌نگار توسط ماموران اطلاعات سپاه در خانه‌اش در تهران بازداشت شده است. او به زندان ضیابر صومعه‌سرا منتقل شد و پس از آن پرونده‌اش به تهران ارجاع داده شد. پس از آن بود که حساب توییتری‌اش برای حفظ امنیت دوستان و مخاطبانش به صورت معلق (ساسپند) در آمد.
شهریار شمس مستوفی، دبیر انجمن صنفی روزنامه‌نگاران تهران، روز جمعه ۱۵ آذر، با اعلام خبر انتقال محمد مساعد به زندان اوین، به ایرنا گفت: «مشخص شده است که پرونده آقای مساعد به دادسرای فرهنگ و رسانه نرفته و در دادسرای جرایم اینترنتی بررسی خواهد شد.» او پس از دو هفته بازداشت در ۱۶ آذر ۹۸ با قید وثیقه آزاد شد.
۱۶ آذر ۹۸ با قید وثیقه آزاد شد
روز یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۹ مصادف با سوم مه۲۰۲۰ محمد مساعد یکی از برندگان جایزه آزادی بیان ۲۰۲۰ دویچه‌وله شد. جایزه آزادی بیان دویچه‌وله به خبرنگارانی اهدا شد که با انتشار اسناد و افشاگری‌های خود قدمی برای مبارزه با بیماری کرونا برداشتند.
یکی از برندگان جایزه آزادی بیان ۲۰۲۰ دویچه‌وله شد