نسل جوانتر بسیاری از مفاخر خود و خدمتگزاران هنر و فرهنگ ایران را نمیشناسد. رضا مقتدر یکی از آنها است. مهندس رضا مقتدر طراح اصلی مجتمع دانشگاهی شیراز، دانشکده کشاورزی، مرکز اداری و مجموعه ورزشی دانشگاه تبریز، دانشکده کشاورزی، دانشکده علوم و مدرسه پرستاری دانشگاه اهواز و همچنین دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران بود. هتل کاروانسرای آبادان، هتل انترناسیونال تبریز، میهمانسرای شیراز و سینما آریانا در همین شهر نیز از دیگر آثار معماری اوست. طرح معماری مرکز تکنولوژی هستهای اصفهان را نیز وی تهیه کرد.
او از دوران دبیرستان به نقاشی مدرن علاقهمند بود
رضا مقتدر در سال ۱۳۱۰ در تهران دیده به جهان گشود. او از دوران دبیرستان به نقاشی مدرن علاقهمند بود. او از دبیرستان البرز در سال ۱۳۲۸ دیپلم متوسطه گرفت و پس از آن برای ادامه تحصیل به پاریس رفت و در رشته معماری به تحصیل پرداخت. او ابتدا قصد داشت تا نقاشی بخواند اما به معماری روی آورد. او با بهترین معماران فرانسوی درس خواند. پروژه تز رضا مقتدر مدرسه نابینایان بود که جایزه اول آموزش و پرورش آن سال فرانسه را از آن خود کرد. او در سال ۱۳۳۵ به ایران بازگشت. او در ابتدا برای یک شرکت فرانسوی کار میکرد و پس از آن با «آندریف» و «پاپازیان» شرکتی تاسیس کرد که تنها دو سال دوام آورد و سرانجام در سال ۱۳۴۶ «شرکت مدام» را با دانا و محمدی و چند کارمند دیگر تاسیس کرد. در فاصله زمانی بین سالهای ۱۹۵۶ تا ۱۹۶۷ رضا مقتدر موفق شد جوایز بسیاری کسب کند که اولین آنها جایزه وزارت آموزش عالی فرانسه است که نصیب دانشآموختگان ممتاز معماری میشود.
از جوایز دیگری که میتوان به آنها اشاره کرد جایزه نخست غرفه نمایشگاه شرکت ملی نفت ایران (۱۹۶۰)، جایزه نخست طرح شهرسازی مجموعه مسکونی بانک سپه در تهرانپارس (۱۹۶۲)، جایزه نخست و مدال طلای عکاسی معماری از «سنتو» (۱۹۶۶) و جایزه نخست «معماری ایرانی» از وزارت آبادانی و مسكن (۱۹۶۷) را افزود. «فعالیتهای بنیادی مقتدر در عرصه معماری و شهرسازی نیز از همین سالهاست كه آغاز میشود. فعالیتهایی كه با همكاران دفاتر «مقتدر – آندرف» و یا «مدام» رقم میخورد. طرح جامع شهر تبریز با همکاری مهندس «میشل اکوشار»، کوی دانشجویان باغ ارم دانشگاه شیراز و تاسیسات مربوط به آن با ظرفیت هزار دانشجو، مجتمع دانشكده كشاورزی و دانشكده دامپزشكی دانشگاه شیراز در اراضی «باجگاه» و در ۱۵كیلومتری شیراز، كتابخانه دانشكده پزشكي دانشگاه شیراز، طرح جامع مجتمع «كامپوز» دانشگاه شیراز با همکاری مهندسان مشاور «مک میلن»، طرح و اجرای ساختمانهای كتابخانه مركزی، دانشكدههای ادبیات وعلوم انسانی و خوابگاه چهار هزار دانشجویی دانشگاه شیراز، دانشكده كشاورزی و مركز اداری و دانشجویان و مجموعه ورزشی دانشگاه تبریز، دانشكده كشاورزی و دانشكده علوم و مدرسه پرستاری دانشگاه اهواز و دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران فقط توضیحی گذرا از طرح ها و اجراهایی است كه مهندس مقتدر تا سال ۱۹۷۶ در آنها حضور مشخص و مسلمی مییابد.»
دو کتاب یکی درباره قنات و دیگر کتابی با عنوان باغ ایرانی نوشت
مهندس رضا مقتدر در سال ۱۳۶۰ به فرانسه میرود و تا پایان عمر در آنجا ساکن میشود اما او در پاریس نیز فعالیتهای معماری خود را ادامه میدهد. در زمان انقلاب مقتدر همه تلاشش را کرد تا در ایران بماند. شرکت «مدام» دویست کارمند داشت. او به پاریس مهاجرت کرد. او با میشل اکوشار در پاریس کار کرد. آنها پیش از این با یکدیگر «طرح جامع شهر تبریز» را تهیه کرده بودند. پس از مدتی مقتدر ترجیح داد به تنهایی کار کند. او دو کتاب یکی درباره قنات و دیگر کتابی با عنوان باغ ایرانی نوشت
«باغ ایرانی که در تاریخ سه هزار ساله خود بسیار الهامبخش بوده و تاثیر زیادی نه تنها بر هنر و ادبیات ایران بلکه در طراحی باغها در خارج از ایران داشته است، تاثیر زیادی بر روی او گذاشت. در سال ۲۰۰۳ میلادی او کتابی به زبان انگلیسی با همکاری مهدی خوانساری و مینوش یاوری به نام «باغ ایرانی» در واشنگتن چاپ شد. در این کتاب که به تصاویر زیادی از باغ ایرانی مزین است، به تفصیل از باغهای سههزار سال پیش سخن رفته است که به صورت باغهای شکار از آنها استفاده میشد، تا باغهای گل و بلبل که حتی در دل کویر ایران ایجاد شده و تجسمی از بهشت بر روی زمین ارائه میکرده است.»
«همکاری با مهندس میشل اکوشار در طرح توسعه موزه كويت (۱۹۸۲)، همكاري با مهندسان مشاور « AT.A.A » در طرح بازسازی باغ های تاریخی كاخ «بلويس» در شهر «بلوا» فرانسه و طرح مجموعه جهانگردی «ازمير» تركيه (۱۹۸۶-۱۹۸۴)، تاسيس دفتر معماري ۲A-۲M با مهندس «اس.مونير» (S.MONNIER) و همكاران در پاريس (۱۹۸۸)، تهيه طرح «آپادانا» به سفارش موسسه IRCEF در «فلوريدا» آمريكا (۱۹۸۸)، تهيه طرح تيپ يك رشته هتل در آسياي مركزي براي گروه فرانسوي ACCOR (۱۹۹۰) و تهيه طرح و نظارت بر ساختمان استوديوهاي هنري و مسكوني و بازسازي ساختمان هاي اداري براي چند شركت فرانسوي در پاريس (۱۹۹۰ ـ ۱۹۹۵)، اهم فعاليتهاي مهندس مقتدر در عرصه معماري و شهرسازي و در خارج از ايران و در سالهای بين ۱۳۶۰ تا ۱۳۷۴ محسوب میشود.»
داریوش شایگان دوست نزدیک رضا مقتدر
داریوش شایگان دوست نزدیک رضا مقتدر در توصیف ویژگیهای این معمار برجسته سخنانی از «اشتفان تسوایک» را نقل میکند که درباره شاعر بزرگ آلمانی ریلکه گفته است و مقتدر را مصداق گویای این سخنان میداند: «پس از هر مصاحبت کموبیش طولانی با او، انسان برای ساعتها، و چه بسا روزها، از هر نوع ابتذال مصون میماند.» (مجله بخارا، شماره ۱۰۶) داریوش شایگان فضایل اخلاقی و منش جوانمردی مقتدر را استثنایی میداند. شایگان در توصیف مقتدر میگوید: «اگر بخواهیم شرافت، سعه صدر، و مناعت طبع را یکجا در انسانی متبلور کنیم، آنگاه میتوان به جرئت گفت که مقتدر تجسم زنده و تمام عیار کلیه این صفات ممتاز بود، بی کم و کاست. توضع و فروتنیاش زبانزد خاص و عام بود، نه کسی را میرنجاند، نه به کسی حسد میورزید، نه بیهوده لب به شکایت میگشود و در برابر عیوب دیگران غمض عین، شیوه بیهمتایش بود. تبسم شفافش، آینه صیقلیافتهای را میماند که صفای دل را بیهیچ کدورت متجلی میساخت. در معیت او، خود را انسانی بهتر و والاتر مییافتی.» (مجله بخارا، شماره ۱۰۶) مهندس رضا مقتدر، معمار برجسته ایرانی، پنجشنبه ۱۴ اسفندماه ۱۳۹۲ در سن هشتاد و سه سالگی در پاریس درگذشت. رضا مقتدر همسر خود گلرخ بزرگمهر را در سال ۲۰۰۶ از دست داد. از او سه دختر به نامهای آویده، سودابه و لیلا باقی ماندهاند که هر سه در پاریس زندگی میکنند.
منبع عکسها از مجله بخارا- شماره ۱۰۶