استان خوزستان آن‌قدر جاذبه‌های گردشگری دارد که آدمی می‌ماند در یک وقت محدود به کجا برود. در هر صورت از میان صدها مکان دیدنی و زیبایی‌های خاص، شهر شوش و  قلعه‌ شوش را انتخاب می‌کنیم. استان خوزستان با مساحت ۶۴۰۵۷ کیلومتر مربع در جنوب غربی ایران و در کرانه‌ خلیج فارس و اروند رود قرار گرفته است. شهر اهواز مرکز استان خوزستان است و این استان پنجمین استان پرجمعیت ایران است.

«شوش» شهری است تاریخی که در آن آثار دیدنی و تاریخی فراوان می‌توان یافت؛ از آرامگاه «دانیال نبی» تا قبری که می‌گویند به «دعبل‌ بن‌ خزایی» شاعر متولد شده در ۱۳۴ هجری قمری تعلق دارد و تا تپه‌های باستانی شوش؛ از نیایشگاه «چغازنبیل» تا کاخ اردشیر و ایوان کرخه و کاخ آپادانای شوش و هفت‌تپه و رود کرخه و … همه و همه از دیدنی‌های این شهر استان خوزستان هستند.

شوش شهری است با ۵/۶ کیلومتر مربع مساحت که در ۱۱۵ کیلومتری شمال غربی اهواز قرار گرفته است. شوش از کهن‌ترین شهرهای جهان است که حدود ۵ هزار سال پیش از میلاد مسیح به عنوان کانون مذهبی ساکنان دشت اطراف بنیاد نهاده شده است. این شهر باستانی به این علت که از آغاز حیات آن تا اکنون زندگی شهری در آن جریان دارد به عنوان کهن‌ترین شهر جهان شناخته شده است. شهر شوش از مراکز تمدن قدیم و از معروف‌ترین شهرهای دنیا و همین‌طور پایتخت صدها ساله‌ ایلامیان و پایتخت زمستانی امپراتوری هخامنشی بوده است.

«دانش‌نامه‌ ایرانیکا» می‌گوید که ۴۲۰۰ سال پیش از میلاد مسیح شهر شوش (Susa) در جنوب غربی ایران بنیاد نهاده شده است. سفالینه‌های نقاشی‌‌شده متعلق به حدود ۳۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح در شهر شوش، دوره‌ای پیشرفته از تمدن ایرانی از حیث شهرنشینی را به تصویر می‌کشد. بسیاری از آثار باستانی موجود در شوش از ایران خارج شده‌ است و هم‌اکنون در موزه‌های غربی خصوصا در موزه‌های فرانسوی قرار دارد. حفاری‌های غیرمجاز و ساخت‌وسازهای غیرقانونی و غارت آثار باستانی در صد سال گذشته این شهر باستانی را تحت تاثیر قرار داده که این غارت هنوز پایان نیافته است.

«حمزه اصفهانی»، ادیب و مورخ قرن چهارم هجری قمری، شهر شوش را چنین توصیف کرده است: «شوش به معنی شهر زیبا، باصفا، خوب و لطیف است.» همچنین در تورات و در قاموس موسی درباره‌ شوش چنین آمده است: «شوشن یا شوشان در عبری زنبق بوده، در یونان سوسنای می‌گفتند و نام‌های دیگرش “سوسا”، “سوس” بوده است. از سوی دیگر قسمت بزرگی از ولایت شوش و ایلام را هم “سوسیانا” یا “سوزیانا” می‌گفتند.» در سال ۱۳۸۷ اخبار متعددی منتشر شد مبنی بر این‌که ساخت‌وسازهای بی‌رویه‌ هتل در این شهر باستانی آثار باستانی را مورد تهدید قرار داده است که از قضا این هتل‌ها با مجوز میراث فرهنگی استان خوزستان نیز ساخته شده است. «رمی بوشلار» که سال‌ها پیش از این موفق به کشف «کاخ شائور» در شوش شده بود این خبر را باورنکردنی دانسته بود.

این باستان‌شناس بر این نظر بوده است که به احتمال بسیار زیاد در فاصله‌ میان کاخ آپادانا و کاخ شائور، که محل احداث یکی از این هتل‌ها است، آثار باستانی دیگری نیز وجود دارد که باید به این نکته توجه شود. در این شهر تاریخی آثار باستانی فراوانی وجود دارد که دیدار هر کدام از این‌ها بسیار لذت‌بخش و قابل تامل است.

قلعه‌ شوش

قلعه‌ شوش، که به قلعه‌ اکروپل یا قلعه‌ فرانسوی‌ها شهرت دارد، قلعه‌ای است که توسط «ژاک دمورگان» فرانسوی و برای سکونت باستان‌شناسان فرانسوی در نزدیکی آرامگاه «دانیال نبی» در شوش و روی یک تپه‌ تاریخی ساخته شده است. از مهم‌ترین آثاری که از این تپه‌ها به دست آمده می‌توان به مجسمه‌ معروف ملکه ناپیر اسوستون، لیوان مشهور سفالی شوش به رنگ نخودی و نقش بز کوهی و قانون حمورابی اشاره کرد. «ژاک دمورگان» (۱۸۷۵ – ۱۹۲۴)، باستان‌شناس و محقق فرانسوی است که درباره دوران ماقبل تاریخ به تحقیق و تفحص می‌پرداخت. دمورگان از سال ۱۲۷۶ تا سال ۱۲۹۱ هجری شمسی و به مدت ۱۵ سال سرپرستی تیم باستان‌شناسان فرانسوی را عهده‌دار بود که در شوش به کار باستان‌شناسی مشغول بودند و ساخت «قلعه‌ شوش» نیز توسط این باستان‌شناس صورت گرفته است. دمورگان نخستین کسی بود که به وجود نفت در قصر شیرین در کوه‌های زاگرس پی برد. این قلعه ذوزنقه‌ای‌شکل است که قاعده‌ کوچک آن به سمت شمال واقع شده است. قلعه‌ شوش مانند قلعه‌های قرون وسطایی از دو حیاط تشکیل شده است که حیاط دوم از حیاط اول مرتفع‌تر است.

آرامگاه دانیال نبی

درباره محل دفن دانیال نبی اختلاف بسیار است اما هر ساله ایرانیان یهودی روی تپه‌‌ ارگ شوش جمع می‌شوند و به پیامبرشان ادای احترام می‌کنند. دانیال، پسر یوحنا، پیامبری است که نسب او به یهودا فرزند یعقوب نبی می‌رسد.

آثار تاریخی استان خوزستان به راستی یکی، دو تا و چند تا نیست. از این میان می‌توان چند اثر معروف را به اسم برشمرد:

دانشگاه باستانی گندی‌‌شاپور

این اثر یکی از آثار به‌جامانده از ساسانیان است و بیش از ۱۷ قرن قدمت تاریخی دارد. گندی‌‌شاپور شهری است کهن در شمال استان خوزستان.

آسیاب‌های شوش

سازه‌های آبی شوشتر در دوران ساسانیان برای استفاده از نیروی آب به عنوان محرک‌های آسیاب‌های صنعتی ساخته شده است. در این مجموعه‌ بزرگ، ساختمان آسیاب‌ها، آبشارها، کانال‌ها و تونل‌های بسیار بزرگ هدایت آب وجود داشته است.

خانه‌ تیزنو دزفول

این خانه معماری بسیار زیبایی دارد که قدمت آن به دوره‌ صفویه باز‌ می‌گردد.

پل ساسانی

این پل در دزفول قرار دارد و یکی از مهم‌ترین آثار باستانی این شهر است. این پل به دستور شاپور اول ساسانی و پس از پیروزی بر روم و با کمک اسرای رومی ساخته شده است.

مسجد جامع دزفول

مسجد جامع دزفول پس از پل ساسانی، دومین اثر مهم تاریخی شهر دزفول است و از شمار مساجد اولیه‌ دوره‌ اسلامی به شمار می‌رود که در قرن سوم هجری قمری ساخته شده است.

از دیگر دیدنی‌های استان خوزستان می‌توان به «آبشار شِوی»، «حمام کرناسیون»، «نرگس‌زارهای بهبهان»، «حلقه‌ قدرت ارجان»، «اشفکت‌سلمان» و «خونگ‌اژدر» اشاره کرد.