در نیمه نخست مردادماه ۹۸ در تهران، اتفاقی عجیب رخ داد؛ «ابراهیم رییسی» به عنوان یکی از حامیان حقوق بشر در ایران تجلیل شد. سخنران اصلی مراسم، «محمدجواد ظریف» – وزیر خارجه جمهوری اسلامی – بود که در این همایش که با عنوان «پنجمین همایش حقوق بشر اسلامی و کرامت انسانی» برگزار شده بود، درباره ابراهیم رییسی گفت: «آیتالله رئیسی به عنوان رئیس قوه قضاییه بیشترین تاکید را بر موضوع حقوق بشر داشتهاند و یکی از برنامههای ایشان نیز پیگیری موضوعات و مقولههای حقوق بشری است».
یک پرسش از دولت حسن روحانی
ظریف قطعا به عنوان نماینده دولت حسن روحانی در این همایش حضور پیدا کرده است. حسن روحانی در رقابتهای انتخاباتی ریاستجمهوری سال ۹۶ که رقیب اصلی خود را ابراهیم رییسی میدانست به سختی به او تاخت و گفت: «ملت ما در انتخابات خرداد ۱۳۹۲ اعلام کرد خشونت را قبول ندارد، ملت ما خرداد ۹۲ اعلام کرد که راه حصر و انزوای ایران را نمیپذیرد. ملت ایران یکبار دیگر هم اعلام کرد که مسیرش مسیر آزادی است و آن اسفند ۱۳۹۴ بود. اردیبهشت ۱۳۹۶ هم یکبار دیگر مردم ایران اعلام میکنند آنهایی که در طول ۳۸ سال فقط اعدام و زندان بلد بودند، را قبول ندارند». حسن روحانی همچنین، ابراهیم رییسی را از جمله «انحصارگرایان» خواند که «پشت میز نشستهاند و حکم صادر کردهاند».
البته روحانی صراحتا از رییسی نام نبرد اما همه میدانستند منظور او کیست؛ چه آنکه در میان رقبای انتخاباتی او تنها رییسی بود که در طول تمام سالهای پس از انقلاب سمتهای قضایی داشت و عضو هیات مرگ بود؛ هیاتی که نزدیک به چند هزار تن از زندانیان را در تابستان ۶۷ به جوخه اعدام سپرد و عملا در عرض کمتر از دو ماه، نزدیک به ۴ هزار تن از آنان را کشت. ابراهیم رییسی در آن زمان معاون دادستان تهران بود. همان رخداد دهشتناکی که شخص آیتالله منتظری در مرداد ۶۷، خطاب به آن هیات ۴ نفره، که شامل ابراهیم رییسی نیز میشد، گفت: «بزرگترین جنایتی که در جمهوری اسلامی شده و تاریخ ما را محکوم میکند به دست شما انجام شده و شما را در آینده جزو جنایتکاران در تاریخ می نویسند».
ظریف: «آیتالله رئیسی به عنوان رئیس قوه قضاییه بیشترین تاکید را بر موضوع حقوق بشر داشتهاند.»
اکنون میتوان از دولت حسن روحانی پرسید، چگونه است که کسی که ۳۸ سال «فقط اعدام و زندان» بود، اکنون از سوی وزیر خارجه شما اینگونه تجلیل میشود، به عنوان کسی که «بیشترین تاکید را روی موضوع حقوق بشر» داشته است؟ آیا در عرض این دو سال در ابراهیم رییسی تغییر و تبدل خاصی صورت گرفته است یا اینکه اساسا میزان سنجش حقوقبشری افراد در جمهوریاسلامی بسته به زمانیست که در آن بسر میبریم؟
یک پرسش از محمدجواد ظریف
محمدجواد ظریف که پیش از این در گفتگویی در خارج از کشور خود را «پروفسور حقوق بشر» نامیده بود و قبل از آن نیز منکر وجود زندانی سیاسی – عقیدتی در ایران شده بود، در این سخنرانی خود از حقوق بشر به مثابه «ضرورت امنیت ملی» سخن گفت و در اظهارنظر دیگری با انتقاد از زندان چند روزه «مرضیه هاشمی» – خبرنگار آمریکایی پرس تیوی – در ایالاتمتحده، گفت: «چرا خانم هاشمی را زندان کردند؟ چکار کرده بود؟ جز مشارکت در برنامه تلویزیونی که آنها ادعای آزادی مطبوعات دارند چه گناهی کرده بود؟»
مرضیه هاشمی برای تلویزیون پرستی وی متعلق به جمهوریاسلامی فعالیت میکرد و در جریان سفری به ایالات متحده توسط اف بی آی بازداشت شد و ۱۱ روز در زندان بسر برد. نکته جالب توجه اینجاست که بیش از ۵۵۰ روز است که بازداشتیهای محیط زیست در زندان بسر میبرند بدون تعیین تکلیف دادگاهی و قضایی. بنا به برخی روایتهای موثق آنان به اتهام جاسوسی زیر شکنجه هستند. نکته جالبتوجه آنجاست که حتی وزارت اطلاعات اتهام جاسوسی آنان را رد کرده است ولی آنان همچنان در بازداشت بسر میبرند. در مرداد ۹۸ نیز برخی از آنان برای اینکه وضعیتشان معلوم شود دست به اعتصاب غذا زدند که هشتگ «عدالت برای محیطزیستیها» نیز برای آنان در توییتر جان گرفت. شاید بتوان از ظریف عین پرسشی را پرسید که او درباره مرضیه هاشمی از ایالاتمتحده پرسید: «چرا محیط زیستیها را زندان کردند؟ چکار کرده بودند؟»