Search

English

اتحادیه ملی دانشجویان: مبارزات نسل‌های متوالی دانشجویان برای احقاق حقوق مردم برزیل

دانلود‌ فایل

کودتای ۱۹۶۴

در تاریخ اول آوریل ۱۹۶۴[1]، شعله‌های آتش از مقر اتحادیه ملی دانشجویان[2] زبانه کشید. ‌دموکراسی‌‌ در برزیل رسما‌ خاتمه یافت و قدرت به نظامیان منتقل شد. مردم در حال صرف ساندویچ و نوشیدن کوکاکولا صحنه آتش‌سوزی را تماشا می‌کردند و امیدوار بودند که کمونیسم مغلوب و سایه شوم آن برای همیشه از کشورشان محو شود.[3]

یک ماه قبل از این حادثه، خوآوو گولارت[4] – رئیس جمهور وقت برزیل – قوانینی را برای ملی‌کردن همه پالایشگاه‌های نفت‌ در بخش خصوصی و اصلاحات ارضی از تصویب گذرانده بود.[5] همزمان دانشجویان عضو اتحادیه خواستار اجرای اصلاحات گسترده اجتماعی بودند و مطالباتی ‌دموکراتیک از جمله حق دسترسی بیش‌تر به تحصیلات و موقعیت‌های شغلی داشتند. نظامیان نگران نفوذ کمونیسم و واکنش متفقین برزیل (به‌ویژه ایالات متحده آمریکا) بودند؛ به همین سبب کنترل اوضاع را به دست گرفتند و مقر اتحادیه ملی دانشجویان را به آتش کشیدند.[6]

نظام جدید تاب و تحمل تشکیلاتی مانند اتحادیه ملی دانشجویان را نداشت. دو تن از دانشجویان برخورد توهین‌آمیزی که با ‌‌آن‌ها شد را چنین توصیف می‌کنند: «روز اول آوریل ۱۹۶۴، عاملان کودتای نظامی خیلی سریع دیدگاه خود را نسبت به دانشجویان نشان دادند. هنگامی که دولتی قانونی بر سر کار نبود، مقر اتحادیه ملی دانشجویان مورد حمله قرار گرفت، غارت شد و به آتش کشیده شد. همه این‌ها‌ در اوج تنفر و در فضایی روی داد که از حیطه صرفا سیاسی بسیار دور و به قلمرو ذهنیات نزدیک‌تر بود.»[7]

تخریب دفتر اتحادیه ملی دانشجویان توسط نظامیان، (منبع: https://une.org.br/fotos/)

نظامیان به رهبری ژنرال هومبرتو کاستلو[8] به محض آن‌که قدرت را به دست گرفتند، متعهد به استقرار سریع «نظم»‌ در کشور شدند.[9] از دیدگاه ژنرال کاستلو، اعاده «نظم» به معنای حذف انتخابات ریاست جمهوری با رأی مستقیم مردم بود؛ این تصمیم مسیر تاریخ برزیل را دگرگون کرد.[10] رژیم نظامی اتحادیه ملی دانشجویان را غیرقانونی شناخت،[11] محوطه دانشگاه‌ها را اشغال کرد و سانسور رسانه‌ای را افزایش داد.[12] علی‌رغم همه این تضییقات، اتحادیه ملی دانشجویان به مقاومت و مبارزه ادامه داد.

پیشینه اتحادیه ملی دانشجویان

به دنبال انقلاب ۱۹۳۰‌ در برزیل، دانشجویان آغاز به مشارکت در طیف وسیعی از تشکیلات جوانان کردند و به نقل از تارنمای اتحادیه ملی دانشجویان، به نحو فزاینده‌ای خواستار ایجاد «یک تشکیلات واحد پرقدرت و به‌رسمیت‌شناخته‌شده برای حمایت از کیفیت آموزش و تعلیم و تربیت، حفظ میراث ملی و دفاع از عدالت اجتماعی» شدند.[13] این خواسته‌ها در سال ۱۹۳۷ به ثمر نشست؛ هنگامی که دانشجویان از سراسر کشور در «خانه دانشجو برزیل»[14]، واقع در ریودوژانیرو، جمع شدند و یک تشکیلات ملی دانشجویی با نام «اتحادیه ملی دانشجویان برزیل» ایجاد کردند.[15] «خانه دانشجو» مقر رسمی اتحادیه ملی دانشجویان شد و دانشجویان هر سال برای شرکت‌ در نشست‌های کنگره سراسری به این محل بازمی‌گشتند. اتحادیه ملی دانشجویان یک تشکیلات ضد‌فاشیستی بود که به وضوح به طیف وسیعی از موضوعات می‌پرداخت که فقط مربوط به دانشجویان نبود، بلکه بر همه مردم برزیل تاثیرگذار بود.[16]

اتحادیه ملی دانشجویان با محکوم‌کردن صریح موضع بی‌طرفانه دولت برزیل‌ در جنگ جهانی دوم توجه بسیاری را‌ در کشور به خود جلب کرد و پشتیانی و تلاش‌های آن نقش بسزایی در موضع‌گیری برزیل به سود نیروهای متفقین ایفا کرد و‌ در نهایت رئیس جمهور وقت، گِتولیو ورگاس[17]، را به سوی اعزام نیرو برای جنگیدن علیه موسولینی‌ در ایتالیا سوق داد.[18] اتحادیه ملی دانشجویان به‌تدریج نفوذ خود را در سیاست کشور بیش‌تر کرد و در سال ۱۹۵۰ از این قدرت برای ایجاد یک جنبش ملی در اعتراض به استخراج نفت توسط خارجی‌ها استفاده کرد؛ اتحادیه کارزار «نفت مال ما است!» را به راه انداخت که تا سال ۱۹۵۳ و ایجاد شرکت ملی نفت برزیل (پتروباس / Petrobas) ادامه یافت.

هنگامی که پرزیدنت گولارت‌ در سال ۱۹۶۱ ادای سوگند کرد، اتحادیه ملی دانشجویان با همکاری سایر روشنفکران و گروه‌های حامی‌ در سراسر کشور «جبهه بسیج مردمی» را ایجاد کرد که از سیاست‌های لیبرالیسم اجتماعی، از جمله دسترسی همگان به تحصیلات عالی، حمایت می‌کرد. اتحادیه ملی دانشجویان برای گسترش آگاهی عموم از اهدافی که دنبال می‌کرد کاروان‌هایی‌ در سراسر کشور به راه انداخت که با محصلان و دانشجویان صحبت می‌کردند؛ این امر نقش مهمی در تقویت همبستگی مردم‌ در سرتاسر کشور با اتحادیه ملی دانشجویان ایفا کرد. این تلاش‌ها‌ در سال ۱۹۶۲ به بار نشست: یک‌سوم دانشجویان کشور در حمایت از آزاد‌کردن دسترسی همگان به تحصیلات دانشگاهی دست به اعتصاب زدند. اکنون دیگر «اتحادیه ملی دانشجویان» نامی آشنا و یک نیروی ‌دموکراتیک پرتوان شده بود.[19]

نافرمانی‌ از دیکتاتوری

هنگامی که نظامیان قدرت را‌ در برزیل به دست گرفتند، اتحادیه ملی دانشجویان موفق شد‌ از نیروی خود برای مقابله با ‌آن‌ها استفاده کند.‌ در ماه مارس سال ۱۹۶۶، این اتحادیه تظاهرات اعتراضی گسترده‌ای را علیه استبداد نظامیان‌ در سراسر کشور برگزار کرد.

خوآوو لوئیس مورِرا گِدِس[20]، رهبر اتحادیه ملی دانشجویان،‌ در ماه مه همان سال‌ در جمع ۳۰۰ دانشجو خطابه‌ای هیجان‌‌انگیز ایراد کرد که‌ در ضمن آن چنین گفت:

«دولت نخواهد توانست با صدور حکم مانع‌ از فعالیت تشکیلات دانشجویی برزیل شود؛ هر اندازه که این احکام‌ از سوی مقامات عالی‌رتبه صادر شود. از زمانی که در آوریل ۱۹۶۴، مقر اتحادیه ملی دانشجویان‌ در آتش سوخت و با وجود همه احکامی که دولت صادر کرد، این تشکیلات هرگز حتی برای یک لحظه از میان نرفت.»[21]

طولی نکشید که ۵هزار افسر پلیس به صحنه این تجمع آمدند و تظاهرات را به هم زدند. ‌آن‌ها قریب به ۲۰۰ محصل را بازداشت کردند، که این خود موجب افزایش نارضایتی دانشجویان شد.‌ در ماه سپتامبر ۶۰۰ دانشجو‌ در اعتراض به بازداشت همکلاسی‌هایشان به خیابان‌ها ریختند. این بار پلیس به پرتاب بمب گازدار روی آورد.[22]

اما اتحادیه ملی دانشجویان دست‌ از مبارزه برنداشت. ‌آن‌ها روز ۲۲ سپتامبر را «روز ملی مبارزه با دیکتاتوری» اعلام کردند.‌ در روز ۲۳ سپتامبر ۱۹۶۶ نظامیان با خشونت به نشستی حمله کردند که گروهی‌ از دانشجویان‌ در دانشکده پزشکی دانشگاه دولتی ریودوژانیرو (UFRJ) برگزار کرده بودند؛ قریب به ۶۰۰ دانشجو مورد حمله پلیس قرار گرفتند. آن روز در تاریخ برزیل با نام «کشتار ساحل سرخ» شناخته شد.

حتی بعد‌ از این حمله هم دانشجویان به مقاومت ادامه دادند. آلمیر فراگا وایادارِس،[23] که اکنون استاد و رئیس دانشگاه فدرال ریودوژانیر (UFRJ)است و در روز حادثه‌ در محل بود، از مصمم‌بودن دانشجویان می‌گوید و اظهار می‌کند که «اتحادیه ملی دانشجویان به جامعه اجازه نداد که با سرکوب کنار بیاید و آن را تحمل کند»[24].

©Arquivo do Estado de São Paulo[25]

در سال ۱۹۶۸ اعتراضاتی فراگیر در سراسر جهان رخ داد. روز ۲۸ مارس ۱۹۶۸ نیز مقابله میان دانشجویان تظاهرات‌کننده و رژیم در ریودوژانیرو برزیل، منجر به تیراندازی پلیس و کشته‌شدن یک محصل دبیرستانی[26] به نام لوئیس دولیماسوتو[27] شد. مرگ لوئیس به اتحادیه ملی دانشجویان یک شهید داد که به تشدید اعتراضات انجامید. اما آن‌ها درباره ماهیت این اعترضات اتفاق‌نظر نداشتند؛ برخی‌ در سکوت و با عکس‌های لوئیس‌ در دست‌ و در نهایت آرامش راهپیمایی می‌کردند و گروهی دیگر به سوی پلیس سنگ می‌انداختند و ماشین‌های تحریر پرتاب می‌کردند.

در ۲۱ ژوئن ۱۹۶۸ با کشته‌شدن سه تن از تظاهرات‌کنندگان، مصدوم‌شدن ده‌ها نفر و بازداشت هزاران نفر خشونت رو به افزایش گذاشت. مردم برزیل این روز را «جمعه سیاه» نام‌گذاری کردند. بعد از جمعه سیاه، دولت برای خاموش‌کردن خشم شدید مردم تصمیم گرفت تظاهرات را آزاد بگذارد و به نیروهای انتظامی دستور عدم مداخله داد.[28]

این موضع‌گیری موجب شد که‌ در روز ۲۶ ژوئن ۱۹۶۸، ۱۰۰هزار نفر‌ از دانشجویان، پدر و مادرها، سیاستمداران مخالف حکومت و هنرمندان به خیابان‌ها بریزند و علیه حکومت نظامیان اعتراض کنند. ‌آن‌ها ضمن حمل عکس‌های لوئیس و خواندن سرود و سردادن شعار راهپیمایی کردند تا استیصال، سرخوردگی و خواست خود را، که پاسخگو‌بودن مسئولان امور بود، ابراز کنند.[29] این راهپیمایی بدون خشونت، چه‌ از سوی پلیس و چه‌ از سوی مردم، پایان گرفت.[30] طی چند ماه بعد در سراسر برزیل راهپیمایی‌های مشابهی برگزار شد و توجه رژیم را به خود جلب کرد.

هرچه بود تا ماه دسامبر تحمل نظامیان نسبت به تحولاتی اجتماعی که‌ در جریان بود به سر رسید و آن‌ها برای سرکوب شدید دست به کار شدند. «فرمان شماره ۵»[31]‌ در دسامبر ۱۹۶۸ صادر شد.[32] به موجب این فرمان مجلس قانون‌گذاری به حال تعلیق در آمد (قدرت مطلق‌ در قانون‌گذاری به رئیس جمهور واگذار شد)، حق متهم برای ملاقات با قاضی‌ در دادگاه با هدف آگاهی‌ از اینکه به چه سبب در بازداشت به سر می‌برد[33] و نیز حق محاکمه‌شدن‌ در حضور قاضی فسخ شد. افزون بر این اعتراضات همگانی، گردهمایی‌ها و تشکیل اجتماعات، مطالبه ‌دموکراسی توسط «گروه‌های تندرو» و تحزب سیاسی اگر به ابتکار دولت نبود، غیرقانونی اعلام و ممنوع شد. هر کس علیه دولت توطئه می‌کرد بازداشت، شکنجه، کشته یا ناگزیر به تبعید می‌شد.[34]و[35] تا دهه ۱۹۷۰ بسیاری از فعالان دانشجویی به فعالیت زیرزمینی کشیده شدند، به جنبش‌هاش چریکی پیوستند یا به خارج از کشور گریختند و‌ در تبعید به سر بردند. ‌آن‌ها که بازداشت شدند، مفقودالاثر، شکنجه یا حتی کشته شدند.[36] اتحادیه ملی دانشجویان عملا منهدم شده بود.

بازسازی گذشته

بحران اقتصادی و کاهش مشروعیت نظام، حتی‌ نزد کسانی که از کودتای ۱۹۶۴ حمایت کرده بودند، برای اتحادیه ملی دانشجویان فرصتی به وجود آورد تا ساختار خود را احیا کند و به صحنه بازگردد. نظامیان به امید آنکه مردم را آرام کنند و‌ در حین بحران اقتصادی بر سر قدرت باقی بمانند قول دادند به‌تدریج انتخابات را آزاد کنند،‌ از سانسور بکاهند و به مردم اجازه مشارکت مدنی بیش‌تر دهند.[37] این امر مردم را به سوی مطالبات بیش‌تر برای یک تغییر سیاسی اساسی برانگیخت و دانشجویان با الهام از سنت‌ها و نمادهای گذشته، احیای اتحادیه ملی دانشجویان را آغاز کردند.[38]

دانشجویانی که برای بازسازی اتحادیه فعالیت می‌کردند، از خاطرات نسل‌های گذشته جنبش دانشجویی‌ برای ایجاد انگیزه در هواداران خود بهره گرفتند. رهبران دانشجویان با یادآوری تصاویر حریق در مقر اتحادیه ملی دانشجویان درباره دانشجویان شهید سخن می‌گفتند؛ نظیر هونستینو گوییمارس[39] که‌ در سال‌های ۱۹۶۰ رئیس اتحادیه ملی دانشجویان بود و‌ در سال ۱۹۷۳‌ در زندان‌ جان باخت. ‌آن‌ها با نقل از تاریخ برزیل هویت دانشجو و هوادار سیاسی را‌ در هم ادغام می‌کردند.[40] استدلال ‌آن‌ها این بود که دانشجویان دهه هشتاد (سال‌های ۱۹۸۰) موظف بودند کاری را به نتیجه برسانند که پیشینیان ‌آن‌ها ۲۰ سال قبل با چنان شجاعتی آغاز کرده بودند.

در مارس ۱۹۸۳، حزب جنبش ‌دموکراتیک برزیل در اولین تظاهرات اعتراضی خود درخواست رأی مستقیم را مطرح کرد؛ اتحادیه ملی دانشجویان‌ در این تظاهرات حضوری پررنگ و مؤثر داشت. جنبش «رأی مستقیم، همین الان!» با حمایت بی‌سابقه‌ای مواجه شد. در آوریل ۱۹۸۴، ۱٫۵‌میلیون نفر برای مطالبه رأی مستقیم‌ در سائوپائولو جمع شدند: این تظاهرات در تاریخ برزیل بی‌سابقه بود.[41]

از جمله ترفندهایی که در کارزار «رأی مستقیم، همین الان!» به کار گرفته شد، «راهپیمایی‌های عاری‌ از خشونت‌ در شهرهای بزرگ و استفاده از نمادها و شعارهای ملی با یک بُعد هنرمندانه عمدی بود: مثلا در فستیوال صورت‌های رنگ‌آمیزی‌شده، تظاهرات‌کنندگان جوان صورت‌های خود را با رنگ‌های پرچم برزیل رنگ می‌کردند.»[42] مردم مصمم بودند کنگره را – که عمده اعضایش نظامیان وابسته به رژیم بودند و نمایندگان مخالفان در آن حضور چشمگیری نداشتند – وادار به تصویب یک اصلاحیه بر قانون اساسی کنند؛ اصلاحیه‌ای که به موجب آن انتخابات ریاست جمهوری بلافاصله برگزار، جانشین ژنرال فیگوئیردو [43] تعیین و حکومت‌ در نهایت به یک دولت غیرنظامی واگذار شود.[44] کنگره برزیل در آوریل ۱۹۸۴ این درخواست را، با اختلاف جزئی‌ در آراء، رد کرد.

اعتراضات توده‌ای و فروپاشی اقتصادی کما‌کان ادامه یافت. بالاخره دولت نظامی پذیرفت که انتخابات را برگزار کند و توافق کرد که‌ در نتیجه انتخابات دخالت نکند.‌ در سال ۱۹۸۵، تانکرِدو نِوِس[45] – یک نامزد میانه‌رو که قول اصلاحات ‌دموکراتیک داده بود – برنده انتخابات شد ولی قبل از ادای سوگند درگذشت.‌ در نتیجه، خوزه سارنی[46] – معاون وی که رهبر پیشین یک حزب طرفدار حکومت نظامیان بود – سمت ریاست جمهوری را احراز کرد. سارنِی‌ در پاسخ به بحران عمیق اقتصادی و اجتماعی، سیاست آزاد‌سازی اقتصادی را به اجرا گذاشت و خواستار تشکیل مجلس موسسان شد.[47]و[48]

سه سال بعد‌ از تشکیل مجلس موسسان، یعنی‌ در سال ۱۹۸۸، قانون اساسی جدید برزیل که یکی از مترقی‌ترین قوانین اساسی در آمریکای جنوبی بود، تصویب شد. بالاخره‌ در ۱۵ نوامبر ۱۹۸۹، مردم برزیل موفق شدند پس‌ از گذشت ۲۵ سال برای اولین بار آزادانه رأی خود را به صندوق بیندازند.

فرجام کار

اتحادیه ملی دانشجویان تا به امروز یک نیروی سیاسی پرتوان در برزیل باقی مانده است و هنوز با استفاده از تاریخ، مردم را به مشارکت مدنی ترغیب می‌کند.‌ در سال ۲۰۰۷ میلادی هزاران دانشجو محوطه مقر پیشین اتحادیه ملی دانشجویان را به اشغال خود‌ در آوردند و خواستار استرداد ملکی که ۴۳ سال قبل‌ از ‌آن‌ها گرفته شده بود، شدند. ‌آن‌ها‌ در خرابه‌های آن ساختمان اردو زدند و مدت یک سال آن‌جا ماندند تا این‌که بالاخره دادگاه زمین را به اتحادیه واگذار کرد. چند سال بعد، کنگره ملی برزیل به اتفاق آراء رأی داد که دولت به واسطه به‌آتش‌کشیدن مقر اتحادیه و از‌بین‌بردن ساختمان آن به دانشجویان مدیون است و در سال ۲۰۱۰ رئیس جمهور لوئیس ایناسیو لولا داسیلوا[49] سنگ بنای مجدد این ساختمان را گذاشت.[50] اکنون دانشجویان به ساختمان نمادین اتحادیه ملی دانشجویان بازگشته‌اند و به مبارزه خود برای پاسداری از ‌دموکراسی ادامه می‌دهند.

برزیل امروز‌ در جدول رتبه‌بندی «خانه آزادی»[51] جزء کشورهای «آزاد» محسوب می‌شود اما بسیاری نگران افول آن هستند. در سال‌های ۲۰۱۸ – ۲۰۱۹ اتحادیه ملی دانشجویان اعتراضاتی را علیه رئیس جمهور خِیر بولسونارو[52] سازماندهی کرد. هنگامی که بولسونارو بخش مهمی از بودجه آموزش و پرورش را کاهش داد، اتحادیه ملی دانشجویان‌ در اعتراض به این اقدام ده‌ها‌هزار نفر را در ۲۰۰ شهر‌ در سراسر کشور به خیابان کشاند.[53] این تظاهرات بخشی از کارزار گسترده‌ای بود که اتحادیه ملی دانشجویان برای اصلاحات دانشگاهی سازماندهی می‌کرد که بازتابی از مطالبات دانشجویان‌ در سال‌های ۱۹۶۰ است. این اتحادیه حتی‌ در انتخاب شیوه‌های اعتراض، از راهکارهای مشابه استفاده کرده است؛ مثلا برای گسترش آگاهی مردم کاروانی به راه انداخت که به ده استان برزیل سفر کرد.[54] همه این تجربیات و پیشینه تاریخی اتحادیه ملی دانشجویان را قوی‌تر کرده است؛ نهادی که همواره‌ در شرایط سرکوب و ‌دموکراسی ایستادگی و پافشاری خود را حفظ کرده و به عنوان یک جنبش اجتماعی مصداق پایداری و مقاومت بوده است.

بیش‌تر بیاموزید:

Photo Credits

پانویس‌ها:

[1]. برابر با ۱۲ فروردین ۱۳۴۳ خورشیدی.

[2]. Uniao Nacional dos Estudantes.

[3]. Victoria Joseph Langland, Speaking of flowers: Student movements and collective memory in authoritarian Brazil. Durham, NC. Duke University Press 2013. P. 88.

[4]. João Belchior Marques Goulart

(۱۹۱۸ – ۱۹۷۶): سیاستمدار برزیلی که با کودتای آوریل ۱۹۶۴ از کار برکنار شد. او تا سال ۲۰۰۳ میلادی و روی‌کارآمدن لولا داسیلوا، آخرین رئیس جمهوری چپ‌گرا در برزیل محسوب می‌شد. 

[5]. “Brazil: Five Centuries of Change.” Brown University Library. Accessed August 28, 2019.https://library.brown.edu/create/fivecenturiesofchange/chapters/chapter-7/student-movement/.

[6]. Ibid.

[7]. Ibid.

[8]. General Humberto Castelo Branco (۱۹۰۰ ـ ۱۹۶۷): رهبر نظامی و سیاستمداری که اولین رئیس جمهور برزیل پس از کودتای ۱۹۶۴ بود. او در سال ۱۹۶۷ به فاصله کوتاهی پس از پایان دوران ریاست جمهوری‌اش در یک سانحه هوایی کشته شد.

[9] Anthony Periera. “The US Role in the 1964 Coup in Brazil: A Reassessment.” Bulletin of Lain American Research. 20 June 2016. Web. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/blar.12518

[10]Timothy J Power. “The Brazilian Military Regime of 1964-1985: Legacies for Contemporary Democracy / O Regime Militar Brasileiro De 1964-1985: Legados Para a Democracia Contemporânea.” Iberoamericana (2001-), Nueva época, 16, no. 62 (2016): 13-26. http://www.jstor.org/stable/43901533.

[11].  “Arquivo Memória – UNE – União Nacional Dos Estudantes.” UNE. https://une.org.br/memoria/.

[12]. “Brazil: Five Centuries of Change.”

[13]. “Arquivo Memória – UNE – União Nacional Dos Estudantes.” UNE. https://une.org.br/memoria/.

[14]. The Student House of Brazil.

[15]. “Arquivo Memória – UNE – União Nacional Dos Estudantes.” UNE. https://une.org.br/memoria/.

[16]. Skidmore, Thomas. “The Rise of Student Movements.” Brown University Library, Center for Digital Scholarship, Vol. 2, 2018. https://library.brown.edu/create/fivecenturiesofchange/chapters/chapter-7/student-movement/.

[17]. Getulio Vargas (۱۸۸۲ ـ ۱۹۵۴): وکیل مدافع و دولت‌مرد برزیلی که دو دوره رئیس جمهور این کشور بود. او یک ضد کمونیست دوآتشه و هوادار حمایت از حقوق کارگران و طبقات فرودست و ملی‌شدن صنایع بود.

[18]. Skidmore p.3.

[19]. “Brazil: Five Centuries of Change.”

[20]. João Luiz Moreira Guedes.

[21].“Brazil: Five Centuries of Change.”

[22]. Ibid.

[23] . Almir Fraga Valladares.

[24]. Bruno Franco and Nathalia Oliveira. “O massacre da Praia Vermelha” Journal da URFJ. August 2006,http://movebr.wikidot.com/especiais:set-2007:massacre-praia-vermelha:jufrj-2006-massac

[25]. مراسم تشییع پیکر ادسون لوئیس که در مقابل ساختمان مجلس قانون‌گذاری در ریودوژانیرو برگزار شد.

[26]. Zubair, Aneesa. “The March of One Hundred Thousand: The Brazilian Student Protest of 1968.” StMU History Media (October 2016). https://stmuhistorymedia.org/the-march-of-the-one-hundred-thousand-the-brazilian-student-protest-of-1968/

[27]. Luís de Lima Souto (1950-1968).

[28]. Zubair.

[29]. Zubair.

[30]. Ibid.

[31]. :Institutional Act Number 5 یکی از احکام حکومتی که در زمان حکومت نظامیان بر برزیل صادر شد. این فرامین که از سوی شورای رهبری نظامی صادر می‌شد، حکم قانون برتر را داشت و بر همه قوانین کشوری، حتی قانون اساسی، ارحج بود و بی چون‌وچرا قابلیت اجرا داشت و اجرا می‌شد.

[32]. Uchoa, Pablo. Remembering Brazil’s Decades of Military Repression, BBC News 31 March 2014 https://www.bbc.com/news/world-latin-america-26713772

[33]. Habeas corpus.

[34]. Skidmore. p.7.

[35]. Zubair.

[36]. Snider, Colin. “On This Date in Latin America August 1, 1937: Brazil’s National Student Union (UNE) was Formed.” Americas South and North, 2012. https://americasouthandnorth.wordpress.com/2012/08/11/on-this-date-in-latin-america-august-11-1937-brazils-national-student-union-une-is-formed/

[37]. Zubair.

[38]. Langland, 217.

[39]. Honestino Guimarães (1947-1973).

[40]. Langland, 216.

[41] Alex Frye. Brazilians Act to End Military Rule (Diretas Ja) 1983-84. Global Nonviolent Action Database. 2011. https://nvdatabase.swarthmore.edu/content/brazilians-act-end-military-rule-diretas-j-1983-84.

[42]. Alonso, et al. p.144.

[43]. João Baptista de Oliveira Figueiredo (۱۹۱۸ ـ ۱۹۹۹): آخرین رئیس جمهور نظامی برزیل پس از کودتای ۱۹۶۴ که از سال ۱۹۷۹ تا سال ۱۹۸۵ در این سمت بود.

[44]. Frye.

[45]. Tancredo Neves (۱۹۱۰ ـ ۱۹۸۵): نخست وزیر سابق و سیاستمدار، وکیل مدافع و کارآفرین برزیلی که از سال ۱۹۵۳ به بعد در مناصب مختلف (وزیر دادگستری، وزیر کشور، نخست وزیر، وزیر اقتصاد و استاندار) خدمت کرده بود و در انتخابات ۱۹۸۵ به سمت ریاست جمهوری برگزیده شد، اما قبل از احراز این سمت درگذشت.

[46]. Jose Sarney (۱۹۳۰ -): رئیس جمهور برزیل از ۱۹۸۵ تا ۱۹۹۰.

[47]. :The Constitutional Assembly این مجمع، که اعضای آن از سوی مردم برگزیده شدند، در اول فوریه ۱۹۸۷ آغاز به کار کرد و مسئولیت آن تدوین یک قانون اساسی ‌دموکراتیک جدید برای برزیل بود.

[48]. Carlos Pio. “Brazil Expert Brief.” Council on Foreign Relations. https://www.cfr.org/expert-brief/brazil.

[49] Luiz Inacio Lula da Silva. (۱۹۴۵ -): رئیس جمهور پیشین برزیل که از سال ۲۰۰۳ تا سال ۲۰۱۰ در این سمت بود. او که قبل از آن رهبر یک اتحادیه کارگری و محبوب‌ترین شخصیت سیاسی برزیل محسوب می‌شد در پایان دوران ریاست جمهوری‌اش به جرم موارد متعدد فساد محاکمه و محکوم به ۱۲ سال حبس شد. دوران حبس داسیلوا از سال ۲۰۱۸ میلادی آغاز شد.

[50].  “Praia Do Flamengo, 132: Um Endereço Especial.” Memoria. Uniao Nacional dos Estudantes, https://une.org.br/praia-do-flamengo/ .

[51]. The Freedom House: یک تشکیلات غیردولتی که از نظر مالی از سوی دولت آمریکا تامین می‌شود و وظیفه‌اش تحقیق و حمایت از ‌دموکراسی، آزادی سیاسی و حقوق بشر است. این نهاد در سال ۱۹۴۱ تاسیس شد و النور روزولت، بانوی اول آمریکا، بنیان‌گذار و اولین رئیس افتخاری آن بود. مقر خانه آزادی در واشنگتن‌دی.سی است.

Jair Bolsonaro.[52] (۱۹۵۵ ـ): رئیس جمهور کنونی برزیل که از تاریخ اول ژانویه ۲۰۱۹ میلادی این سمت را احراز کرد.

Anthony Boadle and Pablo Garcia. “Brazil education freeze spurs biggest protests yet against Bolsonaro government” 15 May 2019. https://www.reuters.com/article/us-brazil-politics-education/brazil-education-cuts-spur-biggest-protests-yet-against-bolsonaro-government-idUSKCN1SL2H6  [53 

[54]

“10% Do Pib Para A Educacao” Campanhas. Uniao Nacional dos Estudantes, https://une.org.br/praia-do-flamengo/

انتشارات بیشتر ...

درس‌نامه حمایت‌گری حقوقی برای حقوق بشر

غلبه بر چالش‌های نمایندگی حقوقی

راهنمای مشارکت کودکان در اعتراضات، اثر حامد فرمند

ناباورمندان

راهنمای تبیین ارزش و مدافعه از جدایی دین و دولت؛ اثر مجید محمدی

راهنمای حمایت از کودکان دارای والدین زندانی، اثر حامد فرمند

راهنمای راه‌اندازی و برپایی گفت‌و‌گو میان بی‌دینان و دین‌داران، اثر مجید محمدی

گفت‌وشنود درباره موضوعات دشوار، اثر لیسا شرک و دیوید کمپت

جنایت مومنانه، اثر نیره انصاری

همسایه ۳ – منتخبی از آثار هنرجویان دوره سوم کارگاه ادبی چهارشنبه‌ها

درباره ما

توانا پروژه‌ای از سازمان غیرانتفاعی «مشارکت آنلاین برای آموزش مدنی (ECCE)» است.

استخدام

حفاظت از داده و حریم خصوصی

ما می‌توانیم کمک کنیم!

آموزش مدنی

گفت‌وشنود

دسترسی به اینترنت و پشتیبانی فنی در ایران