پس از آنکه داستان نجود در رسانه‌های بین‌المللی مطرح شد، موضوع ازدواج کودکان به عنوان یکی از دردسرسازترین و دیرپاترین سنت‌های یمن، مورد توجه قرار گرفت. سازمان‌های بی‌شماری در یمن به مبارزه با ازدواج کودکان می‌پردازند اما مورد نجود، زنگ فراخوان جامعه‌ بین‌الملل و جامعه یمن را به صدا درآورد.

 اهداف و مقاصد

نجود در حالی که بر گریز از ازدواج شکنجه‌آور خود تمرکز داشت، مشتاق بود که سراغ خواهر کوچک‌تر خود برود تا از او در برابر همان سرنوشت محافظت کند. نجود می‌گوید: «من این کار را کردم تا مردم در مورد شوهر دادن دختران خود در سنین پایین به سخنان دیگران گوش دهند و در این مورد دوباره بیندیشند.»² شادا ناصر به عنوان وکیل نجود، امید داشت که پرونده‌ مشهور نجود به دختران کم سن و سال دیگر نشان دهد که آنها مجبور نیستند در ازدواج‌های مبتنی بر سوءاستفاده باقی بمانند.³

شادا ناصر در کنار گروه‌های حامی حقوق زنان و کودکان، با این نظر موافق است که بهترین راه برای مشکل فراگیر ازدواج کودکان، آموزش است. آموزش، هدفی مکمل و جدی برای مبارزه علیه ازدواج کودکان در یمن است. تقریبا ۷۵ درصد از زنان یمنی بی‌سواد هستند و بسیاری از آنها از شدت فقر نمی‌توانند به مدرسه بروند. در این حال خانواده‌ها احساس اجبار می‌کنند که دختران خود را به مردان مسن‌تر شوهر دهند تا آنها دخترانشان را بزرگ کنند.⁴ والدین، عموما بر این باور نیستند که ازدواج (و اعمال مربوط به آن) در چند سال‌ اول محقق نمی‌شود و تحقق آن بر اساس قانون یمن تا زمان رسیدن دختر به بلوغ ممنوع است. اما در این کشور نمی‌توان شوهران را به خاطر خشونت جنسی علیه زنان خود محاکمه کرد. این امر باعث می‌شود که به هیچ وجه نتوان از تجاوز به دختران بسیار کم سن و سال جلوگیری کرد. تغییر قانون، یک گام بسیار مهم است اما آموزش دختران کم سن و سال و قانع کردن خانواده‌ها جهت عدم شوهر دادن دختران خود در سنین پایین، به همان اندازه اهمیت دارد.⁵

رهبری

تصمیم شجاعانه‌ نجود برای خاتمه دادن به ازدواج خود، یک حادثه‌ تاریخی برای یمن بود چون برای عمل او تنها چند مورد مشابه وجود داشت. نجود اظهار داشت که «من یک دختر روستایی ساده هستم که خانواده‌اش مجبور به انتقال به پایتخت بود و من همیشه از دستورات پدر و برادرانم اطاعت کرده‌ام. همواره یاد گرفته‌ام که بگویم آری. امروز تصمیم گرفته‌ام که بگویم نه.»⁶ گزارش نجود از جریان دادگاه، نشان می‌دهد او از اینکه موردش چنین توجهی را به خود جلب کرده در حیرت بوده است: «هرگز تصور نمی‌کردم که این همه علاقه به این ماجرا وجود داشته باشد. من! برای ماه‌ها یک قربانی ساکت، یک‌باره به مرکز توجه کشانده شدم و با همه‌ این روزنامه‌نگاران مواجه گشتم.»⁷ هیلاری کلینتون، نجود را «یکی از بزرگ‌ترین زنانی که من تاکنون دیده‌ام» خوانده است. کلینتون می‌گوید: «او با شجاعتش به یک الگو تبدیل شده است.»⁸

مورد نجود بدون هدایت شادا ناصر، یک وکیل برجسته حقوق بشر در یمن، نمی‌توانست به موفقیت دست یابد. ناصر پس از خبردار شدن از داستان نجود از طریق یک قاضی همدل در صنعا، با روزنامه‌ تایمز صنعا تماس گرفت تا این داستان را به اطلاع عموم برساند. این امر به سرچشمه‌ای برای حمایت بین‌المللی تبدیل شد.⁹ تمایل ناصر به مبارزه برای حقوق زنان و کودکان و مقاومت در برابر ارعاب ناشی از دادگاه‌های تحت نفوذ مردان، او را به موارد مشابه کشاند. او در این موارد به کودکان کمک کرد تا با نرخی فزاینده نسبت به سال ۲۰۰۸، از شوهرانشان طلاق بگیرند.¹⁰

فضای مدنی

پس از اتحاد یمن جنوبی و یمن شمالی در سال ۱۹۹۰، برخی از مسایل حقوقی مورد غفلت حکومت جدید واقع شد. یمن جنوبی لیبرال‌تر، دارای حداقل سن ازدواج ۱۶ سال بود در حالی که این رقم برای شمال، ۱۵ سال بود. در نهایت حداقل سن مربوط به شمال اتخاذ شد؛ اما نه سال بعد با لغو حداقل سن ازدواج، این حداقل منتفی شد و زندگی بسیاری از دختران کم سن و سال در معرض خطر قرار گرفت. یمن دارای یکی از بالاترین نرخ‌های مرگ به هنگام زایمان در دنیاست (۳۷۰ در ۱۰۰۰۰۰) و بخشی از علت آن این واقعیت است که دختران زیر ۱۵ سال مجبور به داشتن فرزند می‌شوند.¹¹ تا زمان مطرح شدن مورد نجود در عرصه‌ عمومی در آوریل ۲۰۰۸، هیچ پیشرفتی در موضوع ازدواج کودکان صورت نگرفته بود. مورد نجود باعث شد که پارلمان یمن بالاخره این موضوع را مورد بررسی قرار دهد و قانونی را مورد توجه قرار دهد که حداقل سن ازدواج را ۱۷ سال تعیین می‌کند. گروه‌های حقوق زنان و کودکان در یمن از مورد نجود الهام گرفتند و امیدوار شدند که این توجه عمومی به یمن، تصویب این طرح به صورت یک قانون را تسهیل کند.¹²

 متاسفانه کمیته‌ شریعت یمن به سرعت، امضای این قانون را متوقف کرد. بحث در این مورد همچنان میان محافظه‌کاران که معتقدند اسلام سنی را برای ازدواج در نظر نگرفته و نمایندگان لیبرال که معتقدند ازدواج کودکان رنج‌های جسمانی و روانی دراز مدت ایجاد می‌کند، ادامه دارد.¹³ با تداوم بحث، کودکان رنج‌های ناشی از واقعیات سخت این شرایط را متحمل شده‌اند. در ۱۲ سپتامبر ۲۰۰۹، یک دختر ۱۲ ساله به هنگام تولد فرزند خود از دنیا رفت؛ دختر نوجوان دیگری در آوریل ۲۰۱۰، از خون‌ریزی داخلی پس از تجاوز شوهر به وی مرد.¹⁴

 گرچه مورد نجود موضوع ازدواج کودکان را در عرصه‌ عمومی مطرح کرد، هنوز برای دختران کم سن و سال، بسیار دشوار است که طلاق بگیرند. بنا به یک گزارش خبری آی آر ای ان، «(ناصر) وکالت چندین مورد طلاق کودکان کم سن و سال را بر عهده داشته است اما قبول دارد که اکثر آنها را باخته است. تنها تعداد اندکی از  کودکان توانسته‌اند با موفقیت از شوهرانشان طلاق بگیرند.»¹⁵ او این شرایط را به این موضوع نسبت می‌دهد که در طلاق، مهریه باید کلا یا جزئا به شوهر بازپرداخت شود و اغلب خانواده‌ عروس، فقیرتر از آنند که بتوانند این مبلغ را به طور کامل بازپرداخت کنند. فراتر از آن، به دلیل آنکه طلاق‌ها باید در جایی ثبت شود که ازدواج رخ داده که اغلب همان روستای شوهر است، یک قاضی قبیله‌ای غیر بی‌طرف، یک دختر کم سن و سال را با احتمالی اندک طلاق می‌دهد.¹⁶

پیام و مخاطب

بسیاری از سازمان‌ها مثل اتحادیه‌ زنان یمنی، سازمان سیاج برای حمایت از کودکان، مرکز ارتباطات جهانی دختران و تریبون عرب خواهران برای حقوق بشر، نه تنها به دنبال پیشبرد اصلاحات قانونی هستند بلکه برنامه‌هایی نیز برای کمک به بازداشتن دختران از ورود به ازدواج در سنین پایین عرضه می‌کنند. مرکز ارتباطات جهانی دختران- شعبه‌ای از بنیاد توسعه‌ کودکان و نوجوانان یمنی- با هدایای اختصاص‌یافته از سوی مجلۀ گلامور جهت به نتیجه رسیدن هدف نجود، شکل گرفت.¹⁷ این مرکز که در صنعا واقع شده، سالانه برنامه‌های آموزشی شامل کلاس‌های زبان و آموزش کامپیوتر برای حدود ۲۰۰۰ دختر عرضه می‌کند. اکثر این برنامه‌ها به طور رایگان عرضه می‌شوند چون خانواده‌ها نمی‌توانند هزینه‌های آنها را پرداخت کنند.¹⁸

وفا احمد از اتحادیه‌ زنان یمنی می‌گوید: «این ازدواج‌های زود هنگام، حق یک دوران کودکی عادی و آموزش را از کودکان دختر سلب می‌کند. دختران پیش از آنکه بدنشان کاملا رشد کند به داشتن بچه مجبور می‌شوند به جای آنکه به مدرسه رفته و با کودکان دیگر بازی کنند.»¹⁹

فعالیت های فراگستر

در سال ۲۰۰۸، نجود علی و شادا ناصر با دریافت جایزه‌ زنان سال مجلۀ گلامور به چهره‌های جهانی تبدیل شدند. کوندولیزا رایس از ملاقات با نجود هیجان‌زده شد و اظهار داشت که او «در حال تبدیل شدن به یک الهام‌بخش بزرگ است.»²⁰ شهرت و احترامی که نجود از دریافت جایزه به دست آورد، مردم را در سراسر جهان تشویق کرد تا به یک بورس آموزشی جهت آموزش نجود و صندوق گلامور برای کمک به دختران، کمک مالی کنند. این صندوق بعدا به مرکز ارتباطات جهانی دختران تبدیل شد. نجود کتابی در مورد تجربه‌ خویش با عنوان «من نجود هستم، ده ساله و مطلقه» نوشت که بلافاصله در محل انتشارش، فرانسه، پرفروش شد. او در حال حاضر با بهره‌گیری از کمک‌های مالی، در یک مدرسه‌ خصوصی در یمن ثبت نام کرده است.

داستان نجود موجب درگرفتن بحث در مورد منافع و ضررهای یک قانون برای محدود کردن ازدواج افراد بالای ۱۷ سال شده است. گرچه نجود در زمان طلاق ۱۰ ساله بود، داستان او در سراسر جهان منتشر شد. این داستان موضوع سیاست‌گذاری حقوق بشری در یمن و جهان اسلام را به عرصه‌ بین‌المللی آورد.