داشتن ارتباط با وکلِ مدافع، اعضای خانواده، بستگان و آشنایان، از حقوق اولیه هر زندانی است و هیچ مقامی نمیتواند او را از این حق محروم کند؛ مگر در مواردی که زندانی بنا به حکم شورای طبقهبندی و به عنوان «تنبیه انضباطی» ممنوعالملاقات شده باشد. چنانچه هر مقامی بدون مجوز قانونی، زندانی را از ملاقات یا داشتن ارتباط محروم کند، از نظر انضباطی و اداری قابل تعقیبِ انتظامی و اداری است و حسب مورد، میتواند قابل تعقیب کیفری باشد. در مورد متهمِ زندانی، چنانچه قاضی، داشتن ملاقات یا ارتباط با او را مخالف حسنِ جریان رسیدگی تشخیص دهد، میتواند کتباً و برای مدت معینی او را ممنوعالملاقات کند. چه کسانی حق ملاقات با زندانی را دارند؟
با توجه به ماده ۲۱۰ آئیننامه اجرایی سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور، بستگان درجه یک اعم از همسر، پدر، مادر، خواهر، برادر و فرزندان زندانی، و همچنین پدر و مادرِ همسر زندانی، حق دارند که در وقت ملاقات با او ملاقات حضوری داشته باشند. سایر بستگان مثل دایی و عمو و خاله و امثال اینها یا دوستان زندانی میتوانند با درخواست ملاقات و کسب اجازه از مدیرکل زندانهای استان و قاضی اجرا یا رئیس زندان، با او ملاقات کابینی داشته باشند. آیا ملاقات زندانیان با خانواده، همیشه حضوری خواهد بود؟ نه! در هر زندان محلی به عنوان محل ملاقات تعبیه میشود که این محل طبق آئیننامه اجرایی سازمان زندانها از باجههایی با دیوارهای شیشهایِ نشکن تشکیل میشود که مجهز به وسایل تلفنی و لوازم ضدصوت هستند.
طبق ماده ۲۱۲ آئیننامه اجرایی سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور، معمولا ملاقات عمومی زندانیان که به صورت هفتگی است در این محلها صورت میگیرد. مدت ملاقات عمومی در هفته ۲۰ تا ۳۰ دقیقه است، اما به رئیس زندان اجازه داده شده که با صلاحدید خود و توجه به رفتار زندانی، برنامه «ملاقات حضوری» زندانی با بستگان درجه یک و پدر و مادر همسرش را ترتیب دهد. مدت ملاقات حضوری ۳۰ تا ۶۰ دقیقه است.