آیا زندانی می‌تواند از بیمه خدمات درمانی برخوردار باشد؟ بله. سازمان زندان‌ها، چند وظیفه مهم در زمینه سلامت و درمان زندانیان به عهده دارد: ۱) یکی از وظایف و مسئولیت‌های سازمان زندان‌ها، این است که برای حفظ سلامت زندانیان، با وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، یا موسسه‌های درمانی و بیمه‌ای دولتی و خصوصی، قراردادی تنظیم کند و با همکاری این نهادها، زندانیان را تحت پوشش بیمه درمانی قرار دهد ۲) یکی دیگر از وظایف سازمان زندان‌ها این است که با همکاری سازمان «بیمه سلامت ایران»، خدمات بیمه‌ی سلامتِ رایگان را برای «زندانیان و خانواده آن‌ها» فراهم کند. بنابراین هم خود زندانی حق دارد که تحت پوشش بیمه درمانی قرار بگیرد و هم خانواده‌اش حق دارد که تحت پوشش بیمه سلامت رایگان قرار گیرند ۳) از دیگر وظایف سازمان زندان‌ها در قبال بیمه خدمات درمانی زندانیان، این است که طبق ماده ۱۴۷ و بند الف ماده ۱۸۷ آئین‌نامه اجرایی سازمان زندان‌ها و همچنین تبصره بند ج ماده ۳۸ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور، زندانیانِ شاغل در زندان را در قبال حوادث ناشی از کار، بیمه کند ۴) اگر محکومی در زندان بیمار باشد – اعم از اینکه بیماری او روانی باشد یا جسمی – و نیاز به معاینات پزشکی و معالجه بیماری داشته باشد، اداره امور زندان مکلف است که اقدامات لازم را برای بهبودی او به عمل آورد و باید تمامی هزینه‌های لازم را بپردازد. اهمیت توجه به وضعیت محکومان بیمار – مخصوصاً محکومانی که دچار بیماری‌های خاص هستند – به حدی است که رئیس زندان مکلف شده با دادن پیشنهاد عفو زندانی به قاضی ناظر، یا کمیسیون عفو و بخشودگی، شرایط را برای آزادی او فراهم کند ۵) بر اساس ماده ۱۴۶ آئین‌نامه اجرایی سازمان زندان‌ها، محکومان مبتلا به بیماری‌های روانی و بیماری‌های واگیردار و پرخطر – مثل ایدز – با نظر پزشک متخصص و همینطور سیاست‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، باید به صورت مجزا از سایرین نگهداری و معالجه شوند. ۶) طبق ماده ۱۶۷ آئین‌نامه اجرایی سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور، در مورد محکومانی که نیاز به دندان مصنوعی، اعضای مصنوعی، عصا، صندلی چرخدار یا عینک دارند هم، «انجمن حمایت از زندانیان» مکلف شده که نسبت به تأمین هزینه‌های این قبیل نیازهای پزشکی محکومان بی‌بضاعت اقدام کند.
