علیحسین بیات زرندی مطلق که به بابک بیات معروف شد، آهنگساز، نوازنده، تنظیمکننده و آهنگساز فیلم بود که در بیست و سوم خرداد ماه ۱۳۲۵ در تهران به دنیا آمد. بیات در جنوب شهر تهران به چشم به جهان گشود و کودکیاش در خیابانهای سرآسیاب دولاب، شکوفه و … گذشت. بابک بیات در مصاحبه با ماهنامه «نسیم هراز» درباره خانوادهاش میگوید: «پدر من مال اطراف تهران بود و در شانزده سالگی آمده بود تهران. در اطراف تهران، جایی که به ساوه نمیرسد یک جایی بود به نام “مامونیه“، جایی که الان فرودگاه زدهاند نزدیک مامونیه است. تنها ده فارس آنجا بوده. اسمش هم از مام میآید به معنای مادر. دههای دیگر هم آن اطراف بودند که همهشان ترکزبان بودند مثل قاسمآباد و غیره. این ده که پدرم از آنجا بوده همهشان فارس بودند. ایرانی اصیل صحبت میکردند. طبق گفته ایشان یک اسم و فامیلی خیلی دراز داشتم: «علیحسین بیات زرندی مطلق.» وقتی بزرگتر شدم زرندی را برداشتم و شدم بیات مطلق و یک اسم مستعار هم برای خودم انتخاب کردم به نام بابک. شدم بابک بیات و همه من را به این اسم میشناختند.» بیات میگوید شروع آهنگسازیاش از همان خانه چهل و هشت متری و محقرشان در همان محلهها شروع شد. پدرش مصر بود که بابک ورزشکار شود و به مدرسه نظامی برود اما او از سن ۱۹ سالگی زیر نظر اولین باغچهبان و ثمین باغچهبان و همین طور نصرالله زابلی با موسیقی کلاسیک آشنا شد.
در کنار پرترهاش
پس از آن با محمد اوشال، آهنگساز و تنظیمکننده و رهبر ارکستر ایرانی آشنا شد و این آشنایی به دوستیای عمیق منجر شد. اوشال همان کسی است که ابراهیم حامدی (ابی)، خواننده مشهور ایرانی را در کاخ جوانان کشف و دعوت به کار کرد. دوستی با اوشال سبب شد که بابک بیات تحصیلاتش را نزد او ادامه دهد و به فراگیری هارمونی و آکومپانیمان زیر نظر این استاد بپردازد. بابک بیات ساخت موسیقی فیلم را با فیلم غریبه و با همراهی واروژان آغاز کرد. بیات بعدها برای فیلمهایی مانند خورشید در مرداب، شب آفتابی، برهنه تا ظهر با سرعت و فریاد زیر آب نیز موسیقی ساخت. بیات تا انقلاب برای ۹ فیلم و پس از انقلاب برای بیش از شصت فیلم و سریال آهنگ ساخت. بابک بیات همواره از دوستانش مانند محمد اوشال، ایرج جنتی عطایی، خسرو شریفپور و دیگران به عنوان مشوقهای خود نام میبرد.
پس از انقلاب برای بیش از شصت فیلم و سریال آهنگ ساخت
بیات در سالهای پیش از انقلاب بیشترین همکاری را در زمینه ترانه با ایرج جنتی عطایی داشته است. اولین کار بابک بیات پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۶۰ ساختن موسیقی برای «مرگ یزدگرد»، اثر بهرام بیضایی بود. او در همکاریهای بعدیاش با بهرام بیضایی برای دو فیلم دیگر او یعنی «مسافران» و «شاید وقتی دیگر» نیز موسیقی ساخت. بابک بیات موسیقی فیلم «شاید وقتی دیگر» را در کنار کارهایی که برای فیلمهای «طلسم» و «نقطهضعف» ساخته است از بهترین کارهای خود میداند. پس از انقلاب اسلامی، بابک بیات به همراه ابراهیم زالزاده، روزنامهنگار و ناشر در موسسه انتشاراتی و فرهنگی «ابتکار» همکاری داشت که حاصل این همکاری ساختن آهنگ برای «خروس زری، پیرهن پری» و چند اثر دیگر از احمد شاملو بود. ابراهیم زالزاده اما سرنوشت تلخی یافت. او در پنجم اسفند ماه ۱۳۷۵ ناپدید شد و اوایل فروردین سال ۱۳۷۶ جسدش در بیابانهای یافتآباد در حالی پیدا شد که کاردآجین شده بود. بابک بیات در کارنامه هنری خود دو سیمرغ بلورین از جشنواره سینمایی فجر (۱۳۶۹ و ۱۳۷۵) و جایزه بهترین آهنگساز را به مناسبت صد سالگی سینما دریافت کرد. بابک بیات هشت سال در دانشگاههای تهران به تدریس موسیقی پرداخت. او را یکی از تاثیرگذارترین آهنگسازان معاصر ایران دانستهاند.
بابک بیات و داریوش اقبالی
او هم در ساختن موسیقی فیلم و هم در موسیقی ترانه سبکی منحصربهفرد داشت و توانسته بود بر معاصران خود تاثیر بهسزایی بگذارد. بهرام بیضایی در مراسم تشییع جنازه بابک بیات پیامی فرستاد و در آن به ویژگیهای شخصیتی بابک بیات اشاره کرد: «آن مرد مهربان بود. آن مرد نواهایی در سر داشت كه رهایش نمیكردند. آن مرد وقت كمی داشت، نه آنقدر كه صداهای سرش را ردیف كند یا به دستگاهی بسپارد … آن مرد گلههای ما همه را شنید و گلههایش را با خود برد. بیش از هر چیز متاسف هستم به خاطر دلآزردگیهایی که موجب مرگ این هنرمند شد و متاسف هستم به دلیل اینکه هیچ یک از کارهای او به صورت قابل قبولی در دسترس مردم قرار نگرفت.» با همه پرکاریای که بابک بیات داشت اما تا روزهای پایانی عمر از خدمات بیمه درمانی بی بهره بود و وضع مالی چندان خوبی نداشت. او خود در این باره گفته بود: «از اینکه یک آهنگساز با این همه زحمت چنین زندگی میکند و درآمد کمی در حد یک کارمند داشته باشد خندهتان میگیرد.»
با احمد شاملو
بابک بیات پس از انقلاب بیشترین همکاریاش را در زمینه ترانه با بابک صحرایی داشته است. بابک صحرایی توسط بیات به موسیقی ایران معرفی میشود؛ صحرایی، ترانهسرا و شاعر و روزنامهنگار است که ترانههای بسیاری سروده که توسط خوانندگان شناختهشده ایرانی خوانده شده است. بابک صحرایی در مراسم تشییع بابک بیات گفت: «جا دارد در اینجا از برخی مطبوعات به خاطر درج این مطلب که بابک بیات به دلیل وضعیت مالی نامناسب برای ادامه درمان به خارج از كشور نرفته است گله کنم. من از طرف خانواده وی این مسئله را شدیدا تكذیب میكنم؛ چرا كه بابک بیات از نظر مالی شرایط مناسبی داشت اما باز هم در این شرایط هزینهكردن ۱۰۰ میلیون تومان برای خانواده ایشان میسر نبود.
با شادمهر عقیلی و بیژن مرتضوی
در شرایطی که او مجبور شد پس از تصادف پسرش هزینه زیادی برای درمان او بپردازد.» در پی این سخنان بابک صحرایی «عباس سجادی»، رئیس مركز موسیقی سازمان فرهنگی-هنری تهران گفت: «شاید بیات مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان هزینه برای پیوند كبد نداشت اما وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی میتوانست این اقدام را انجام دهد و تاسف اینجا ست كه یک هنرمند در سن ۶۰ سالگی بیمه نباشد.» بابک بیات وصیت کرده بود که در امامزاده طاهر و در کنار احمد شاملو دفن شود اما به دلیل آنکه در کنار شاملو قبر خالی وجود نداشت او را در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپردند. بابک بیات علاوه بر دوستی با احمد شاملو کارهای مشترکی نیز با او داشت. کاست معروف «سکوت سرشار از ناگفتهها ست» و «چیدن سپیدهدم» با صدای احمد شاملو از کارهای مشترک بیات و شاملو است.
آرامگاه ابدی بابک بیات
بابک بیات در پنجم آذر ماه ۱۳۸۵ به علت نارسایی کبدی درگذشت و در بهشت زهرا به خاک سپرده شد.