«در این ۴۰ سال به اندازه ۴۰۰ سال به این کشور خدمت شده است و به اندازه ۴۰۰ سال رشد و پیشرفت کرده‌ایم؛ تکنیک ها و ابزارها و وسایل و جمعیت و نوع زندگی با گذشته کاملا متفاوت شده است ولی سعی شده است که اصول مسلم اسلام و انقلاب را نگاه داشت».

این سخنان را «محمد یزدی» – عضو ۸۷ ساله شورای نگهبان – در ۴۰ سالگی سالگرد انقلاب اسلامی و در دی ماه ۱۳۹۷ بیان کرده است. اگرچه او دقیقا توضیح نداده است که این پیشرفت در چه حوزه هایی صورت گرفته است اما با توجه به این جمله که «ولی سعی شده است که اصول مسلم اسلام و انقلاب نگاه داشته شود»، می توان با یقین بیشتری این حدس را زد که منظور محمد یزدی توسعه تکنیکی و صنعتی و سطح رفاه و زندگی بوده است.

محمد یزدی مدعی ست جمهوری اسلامی در ۴۰ سال پس از انقلاب به اندازه ۴۰۰ سال کشور را رو به جلو برده است

پیشرفت؛ مدل جمهوری اسلامی

نظام جمهوری اسلامی همیشه مدعی بوده است که توانسته است از حکومت محمدرضاشاه در توسعه ایران پیشی بگیرد و برای مردم رفاه بیشتری فراهم کند. از جمله مدعیات این نظام ایجاد رفاه بیشتر در روستاها بوده است. اما منتقدان نیز بر این باورند حتی اگر این ادعا صحیح باشد، این ناشی از ضرورت زمانه بوده است و چه بسا اگر رژیم شاه پایدار می ماند و تداوم پیدا می کرد، این توسعه بسی بیشتر نیز می بود.

نکته این است که سخن محمد یزدی نیز شامل همین مساله می شود. او وجود تکنیک و ابزارهای تکنولوژیک بیشتر در زندگی امروز ایرانیان را نقطه پیشرفت در نسبت با ۴۰ سال پیش می داند اما به این نکته توجه نمی کند یا عامدانه از آن چشم می پوشد که بسیاری از این ابزارها و تکنیک های تسهیل گر اساسا در ۴۰ سال پیش وجود نداشتند و – به عنوان مثال – گوشی های هوشمند و اپلیکیشن های مرتبط با آن در چندسال اخیر بود که رشدی قابل توجه یافتند و زندگی ایرانیان را نیز تسخیر کردند؛ بماند که جمهوری اسلامی در این مسیر نیز تا توانسته سنگ اندازی کرده است. به عنوان مثال می توان به وضع نامطلوب سرعت اینترنت در ایران توجه کرد که حکومت عامدانه سعی می کند آن را پایین نگاه دارد.

«ایلای قصه» که یک اکانت توییتری است در توییتی طنزآلود به خوبی توانسته است این جنس ادعاها را به چالش بکشد:  «من پنج سالم بود نه سواد داشتم، نه آشپزی بلد بودم، نه رانندگی بلد بودم و در کمال تعجب و تاسف حتی موبایل هم نداشتم اما الان در سی سالگی همه رو دارم. (مدلی که صداوسیما داره از پیشرفت ایران بعد از جمهوری اسلامی تعریف میکنه)».

درواقع و  بر خلاف سخنان محمد یزدی، نگاهی گذرا به شاخص های مختلف نشان می دهد که جمهوری اسلامی در زمینه توسعه و رفاه و در نسبت با دوران حکومت شاهنشاهی به شدت عقبگرد داشته است. دکتر «سعید بشیرتاش» در این باره نوشته است: «برای نشان دادن عمق فقر در کشور کافی است که به سرانه مصرف شير در آن توجه شود. کودکان و نوجوانان ايران تا پيش از حاکميت جمهوری اسلامی روزانه در حدود ٢٤٠ سی‌سی شير به عنوان تغذيه رايگان دريافت می‌کردند و جزو بيشترين مصرف‌کنندگان شير در جهان بودند؛ اما امروزه مردم ايران در حدود يک‌‌چهارم مردم کشورهای پيشرفته شير می‌خورند. به علت گرانی و فقر روزافزون، مصرف شير در ايران در حد کشورهای افريقايی و حتی از کشور پاکستان کمتر است».

مصرف شیر در مدارس از پیش از انقلاب اسلامی و در دهه ۵۰ شمسی آغاز شد

خدمت به مردم یا خدمت به وابستگان نظام؟!

محمد یزدی در بخش دیگری از سخنان خود نیز گفته است در این ۴۰ سال به اندازه ۴۰۰ سال به این کشور «خدمت» شده است. خدمت مورد ادعای محمد یزدی در حالی ست که جمهوری اسلامی در ۴۰ سالگی خود در فساد اقتصادی کم نظیری دست و پا می زند؛ تا جایی که خامنه ای که همیشه سعی بر سفیدنمایی وضعیت کشور دارد، در این سال ها همیشه سعی می کند نمایش مبارزه با فساد بدهد. او در تیرماه ۱۳۹۷ گفته بود: « ما باید برخورد کنیم بعد برخورد را به مردم بگوییم… بگوییم این کار اتفاق افتاد؛ این خوب است، این درست است… در همین چیزهایی که شرکتهای صوری‌ای که درست کردند و آمدند به‌عنوان اینها ارز گرفتند، دستگاه امنیتی باید دنبال کند، فعال باشد، اینها را شناسایی کند… برخورد جدی بکنید، مردم استقبال میکنند از این برخورد».

«احمد توکلی» – سیاستمدار اصولگرای ایرانی –  فساد اقتصادی را در جمهوری اسلامی سیستماتیک می داند و مدعی ست فساد حتی به درون نهادهای نظارتی نیز رخنه کرده است. به عنوان مثال می توان از مورد «محمدرضا رحیمی» سخن به میان آورد. معاون اول «محمود احمدی نژاد» که البته بعدها با او اختلاف نظر پیدا کرد، در دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد مدتی نیز ریاست «ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی» را برعهده داشت اما جنبه طنزآلود ماجرا اینکه در نهایت و پس از اتمام دوره دولت احمدی نژاد به جرم «اختلاس، رشوه خواری و تحصیل مال از طریق نامشروع»  به پنج سال زندان محکوم شد. بماند که او حتی این پنج سال زندان را نیز متحمل نشد و با درخواست آزادی مشروط از اردیبهشت ۹۷ و پس از سه سال، از زندان رهایی یافت.

در یکی از آخرین گزارش های بین المللی مربوط به فساد مالی، سازمان بین المللی شفافیت اعلام کرده است که در میان ۱۸۰ کشور دنیا ایران در رتبه ۱۳۰ از لحاظ فساد مالی قرار دارد. فساد اقتصادی موجود در سیستم، واقعیتی است که دیگر مسئولان جمهوری اسلامی نیز قادر به رد و انکار آن نیستند؛ تا حدی که نهادهای بالادست در جمهوری اسلامی سعی کرده اند هم برای آرام سازی فضا و هم برای در امان نگاه داشتن روابط احتمالی پنهانی با برخی از چهره های برجسته فساد اقتصادی، دست به حرکاتی خارج از چارچوب متعارف بزنند؛ می توان به رونمایی از سلاطین سکه یا قیر یا اشاره کرد و اختیارات ویژه ای که «صادق لاریجانی» در مقام ریاست قوه قضاییه از خامنه ای گرفت تا بتواند پروژه اعدام این افراد را سریع تر پیش ببرد.

ضمن اینکه این جمله محمد یزدی در حالی ادا می شود که دی ماه ۹۶ و فضای گفتمانی ایجاد شده در پس از آن نشان داد که بخش های قابل توجهی از مردم تصور دیگری دارند که حداقل با تصور محمد یزدی همخوان نیست. یکی از نمادین ترین وجوه دی ماه ۹۶ به آغاز این جریان باز می گردد. این خیزش مردمی از از مشهد آغاز شد و مردم معترض در مسجد گوهرشاد این شهر، شعار «رضاشاه روحت شاد» سر دادند. سردادن این شعار در مسجد گوهرشاد از این رو وجهی نمادین دارد که نظام جمهوری اسلامی در سال های پس از انقلاب تلاش کرده بود گفتمان ضدرضاشاهی خود را روی سرکوب اعتراضات مسجد گوهرشاد در زمان رضاشاه سوار کند و اکنون پاسخ آن تلاش را اینگونه دریافت می کرد.

جمهوری اسلامی سال ها تلاش کرد رضاشاه را تخریب کند اما در دی ماه ۹۶ نام او به دفعات فریاد زده شد

البته ناگفته نباید گذاشت که این سخنان محمد یزدی در جمع طلاب حوزه علمیه قم ادا شده اند. او در همین سخنرانی از طلاب خواست پیوند خود را با حوزه و نظام حفظ کنند. او به روشنی هرچه تمام تر گفته است: «حوزه ها باید انقلابی باشند و با نظام مرتبط باشند؛ حوزه و نظام از هم جدا نیستند. تفکر دوم ریشه در جدایی دین از سیاست دارد و به این معنی است که سیاست از دیانت جدا است؛ همین مطلبی که دشمن، در پیش از انقلاب در افکار و اذهان عامه مردم و برخی از روحانیون نفوذ داده بود».

محمد یزدی پیش از این و در دی ماه ۹۶ نیز طلاب را «آینده کشور» دانسته بود و خطاب به آنان گفته بود: «من به جوانان حوزه می‌گویم که آینده برای شماست، سال‌های آینده مرجعیت حوزه برای شماست، حکومت برای شماست، شورای نگهبان و قوه قضائیه در اختیار شماست، اما آن را با چه چیزی می‌خواهید اداره کنید؟ شما الان که جوان هستید مؤظف هستید ارتباط خود را با نظام و مقامات حفظ کنید و این ارتباط منافاتی با استقلال شما ندارد. حکومت باید به شما کمک کند».

خب اگر از منظر لزوم یکی پنداشتن حوزه و نظام ماجرا را ارزیابی کنیم و حکومت را موظف به کمک به طلاب بدانیم، و در عین حال به بودجه کشور نگاهی بیاندازیم، به نظر می رسد آن «خدمت» مورد نظر محمد یزدی مصداقی واقعی پیدا می کند! فقط به عنوان یک نمونه اینکه در بودجه سال ۹۸ بودجه مرکز خدمات حوزه‌های علمیه افزایش پیدا کرد  و این رقم در بودجه سال ۹۸ به هزار و ۴۱ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان رسید! برای اینکه میزان بزرگی این رقم دستمان بیاید کافی ست بدانیم که بودجه سازمان محیط زیست کشور ۵۷۰ میلیارد تومان و بودجه سازمان اورژانس کشور ۱۵۰ میلیارد تومان است!