رابطه با گوش‌کردن آغاز می‌شود و برای درک درست افراد، باید آگاهانه به آن‌ها گوش کرد. بر خلاف شنیدن، گوش‌کردن فعال و آگاهانه، مهارتی آموختنی است. گوش‌دادن فعال درهای زیادی برای مشارکت فرهنگی و اجتماعی به روی افراد باز می‌کند و باعث جلب اعتماد، ایجاد حس درک‌شدن، افزایش تاثیرگذاری و متقاعد‌سازی دیگران و کاهش تعارضات و سوءبرداشت‌ها می‌شود.
اکثر زوج‌هایی که به مشاور ازدواج مراجعه می‌کنند؛ یا در آستانه طلاق‌اند یا در حال متارکه. دلیلی هم که بیان می‌کنند این است که تضادها و تفاوت‌های رابطه، امان آن‌ها را بریده است و با این‌که تمام تلاش خود را کرده‌اند؛ اما موفق به ایجاد تغییر نشده‌اند.
«همسرم به من گوش نمی‌دهد» «پارتنرم مرا درست نمی‌فهمد» یا «همسرم به آنچه من می‌گویم اهمیت نمی‌دهد.» این سخنان و سخنانی از این دست شایع‌ترین شکایاتی است که مشاوران ازدواج و درمان‌گران خانواده در طول روز از مراجعان خود می‌شنوند.
افرادی که در روابطِ مشکل‌دار هستند بیشتر از فقدان درک، توجه، پذیرش و تایید رنج می‌برند تا از اصل مشکل.
اگر می‌خواهید با همسر یا شریک زندگی خود رابطه سالمی داشته باشید، درست گوش کنید و درست بفهمید همانطور که دوست دارید درست به شما گوش کنند و شما را بفهمند. چرا که گوش‌کردن فعال و فهمیدن درست در رابطه امری یک‌سویه نیست و متقابل است. گوش‌دادن فعال شگفت‌انگیز است و می‌تواند اثرات شفابخشی بر رابطه داشته باشد.
چگونه آگاهانه گوش کنیم و درست درک کنیم
– مطمئن شوید که با دقت گوش می‌کنید. نگرش خود را تغییر دهید و از حالا «شنونده خوب‌بودن» را هدف گفتگو قرار دهید.
– انجام یک گفتگوی خوب در رابطه نیازمند صرف زمان است. اگر عجله دارید و نمی‌توانید زمان صرف کنید با ذکر دلیل گفتگو را به زمان مناسب موکول کنید!
– گوش‌دادن فعال؛ یعنی خودتان را موظف کنید طوری به راوی گوش کنید که حتی ثانیه‌ای را از دست ندهید و حواس‌تان پرت نشود. این کار نیاز به مدیریت خود دارد و کار آسانی نیست.
– یک مکالمه عمیق و خوب در آرامش اتفاق می‌افتد. با زبان بدن و حرکات صورت نشان دهید که در حال حاضر هیچ‌چیز برای شما مهم‌تر از این گفتگو نیست. هم‌زمان کارهای دیگری انجام ندهید و به ساعت نگاه نکنید. تلفن همراه‌تان را هم کنار بگذارید!
– تماس چشمی به معنای اتصال و تمرکز است و از شروط لازم برای شنونده فعال‌بودن.
– هنگام شنیدن، بازخوردهای غیر کلامی بدهید: تکان‌دادن سر به معنای تایید، یا نشان‌دادن همدلی با حرکات صورت و چهره.
– سوال کنید! یکی از نشانه‌های گوش‌دادن فعال این است که وقتی چیزی مفهوم نیست دوستانه سوال کنید. این نشان می‌دهد که شما با علاقه در حال گوش‌دادن هستید و از طرفی سوءتفاهمی در گفتگو باقی نمی‌ماند. مثلا بگویید: «آیا درست متوجه شدم که …..» یا «آیا منظور تو از این جمله این بود که ….»
– به عنوان شنونده فعال در زمان مناسب مطلب شخصی راجع به خودتان را به اشتراک بگذارید. این کار درک و اعتماد در رابطه را افزایش می‌دهد.
– تا زمانی که از شما درخواست نشده، راه‌کار ندهید و نصیحت نکنید!
– حتی اگر با آنچه راوی می‌گوید، مخالف هستید؛ یا آنچه می‌گوید خوشایند شما نیست، صبور باشید و هنگامی که او حرف می‌زند شروع به بحث نکنید و در ذهن خود به دنبال جواب نگردید. تلاش کنید واکنش‌های خود را مدیریت کنید؛ چرا که واکنش احساسی و عجولانه می‌تواند موجب قطع گفتگو شود. تا آخر گوش کنید و مطمئن شوید که درست گوش و درک کرده‌اید و بعد پاسخ دهید.