نجمه واحدی، دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات زنان در دانشگاه علامه طباطبایی تهران، از فعالان حقوق زنان در ایران است که صبح روز شنبه دهم شهریورماه ۱۳۹۷ – هم‌زمان با بازداشت هدی عمید؛ وکیل پایه یک دادگستری و فعال حقوق زنان – در منزل‌اش در تهران بازداشت شد. او پس از حدود سه هفته انفرادی، به بند عمومی منتقل شد و توانست با مادرش دیدار کند. به موازات این پرونده، فعالان مدنی دیگری که در حوزه زنان فعالیت می‌کردند نیز احضار، بازجویی یا ممنوع‌الخروج شدند.
واحدی، که خود را «جامعه‌شناس مبتدی، فمینیست منتهی» معرفی می‌کند، کارش را ابتدا با فعالیت مدنی در حوزه زنان آغاز کرد و اندکی بعد دریافت که تکمیل تحصیلات‌اش در حوزه زنان می‌تواند به کیفیت فعالیت مدنی‌اش کمک شایانی کند. به این سبب در آزمون کنکور رشته مطالعات زنان، که اتفاقا در سال‌های اخیر جزء رشته‌های مورد غضب حکومت قرار گرفته است، شرکت کرد و در دانشگاه علامه طباطبایی پذیرفته شد.
بعدها این رشته از بسیاری دانشگاه‌های ایران مانند دانشگاه علامه طباطبایی حذف شد و میزان پذیرش در آن در مقطع کارشناسی ارشد حدود ۶۰ درصد کاهش یافت. در کنار این تغییرات، حتی نام این رشته در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری به «حقوق زن در اسلام» تغییر یافت.
البته که زن و مرد برابرند، کارتون از مانا نیستانی
برابری از سپهر خصوصی آغاز می‌شود
نجمه واحدی را در فضای مجازی و کارگاه‌هایی که در کنار هدی عمید برگزار می‌کرد، با تمرکزش بر برابری زنان و مردان در کار خانگی می‌شناسند. او همواره در یادداشت‌هایش در وب‌سایت‌های بیدارزنی، همسری، جهان زن، خانه امن و مصاحبه‌هایش از مسائل مرتبط با برابری جنسیتی در خانه و خانواده سخن گفته است. از جمله فعالیت‌های این فعال حقوق زنان می‌توان به این موارد اشاره کرد: یادداشت‌های «کار خانگی؛ چرا زنان اعتراض نمی‌کنند؟»، «کار خانگی، تقسیم کار طبیعی؟» در وب‌سایت بیدارزنی؛ مصاحبه «ناکامی دولت در برآوردن خواست‌های زنان» که به بررسی عدم توانایی دولت در صدور مجوز ورود زنان به استادیوم پرداخته بود و همچنین یادداشت‌هایی درباره شروط ضمن عقد و آموزش آن به اعضای خانواده و بستگان و در مناسباتی همچون خواستگاری، عقد و ازدواج و نیز بررسی مقوله مهریه در امر ازدواج – که به تازگی میان فعالان حوزه زنان در ایران به موضوعی بحث‌برانگیز تبدیل شده – در وب‌سایت همسری.
او در یادداشت «چند نکته درباره ابعاد مختلف ازدواج» در روزنامه شرق، به بررسی ابعاد مختلف ازدواج – عاطفی، اقتصادی و حقوقی – و تأثیر آن‌ها بر یکدیگر در روابط میان زوجین پرداخته است.
نجمه واحدی و هدی عمید در کارگاه آموزشی مسائل زنان
نجمه واحدی همچنین به بررسی خشونت‌های آشکار و پنهان نسبت به زنان می‌پرداخت و سعی می‌کرد پوشیده‌ترین و شاید ساده‌ترین ابعاد خشونت علیه زنان را، که ممکن است کم‌تر بدان توجه شود، مورد بررسی قرار دهد. برای مثال در یک سلسله نوشته در فیسبوک‌اش به این مسئله پرداخت که مقررات نانوشته درباره پوشش زنان در فضاهای رسمی، مانند پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند، تا چه حد می‌تواند نوعی خشونت علیه زنان باشد؛ بی آن‌که زنان از چند و چون آن مطلع باشند. خشونتی که بر خلاف وجه اول خشونت، یعنی خشونت فیزیکی و ضرب و شتم، در پنهان‌ترین لایه‌های‌اش قرار گرفته است؛ به شکلی که سلامتی زنان و راحتی آنان را در معرض خطر قرار می‌دهد و همواره آنان را به موضوعی برای ابژه‌انگاری زنان در مباحث زیبایی‌شناسی تبدیل می‌کند. واحدی باور دارد اگر مقابله با مقوله خشونت از همین لایه‌ها آغاز نشود به زنانی بر می‌خوریم که حتی در آشکارترین و شدیدترین انواع خشونت کلامی و فیزیکی، عقب‌نشینی می‌کنند؛ چرا که آموخته‌اند حقوق‌شان در جامعه امری تجملاتی است که اگر از آن دست بکشند اتفاقی نخواهد افتاد.
نجمه واحدی و هدی عمید، دو مدرس کارگاه‌های شروط ضمن عقدی بودند که در قالب فعالیت‌های وب‌سایت همسری در تهران برگزار می‌شد. این کارگاه‌ها به صورت رسمی در موسسات فرهنگی، دانشکده‌های علوم اجتماعی و مکان‌هایی از این دست برگزار می‌شد، نه به صورت پنهانی.
بازداشت نجمه واحدی، دقیقا سه روز پیش از برگزاری یکی از سلسله کارگاه‌های آموزش شروط ضمن عقد صورت گرفت. او پس از ۵۲ روز بازداشت موقت، به خانواده خود اعلام کرده که تحت عنوان «اجتماع و تبانی با بیگانه با مصداق ایجاد تشکل برای براندازی خانواده برابر» تفهیم اتهام شده است.
نجمه واحدی به دلیل تلاش برای برابری جنسیتی در فضای خانه و خانواده از طریق آموزش درباره برابری در کار خانگی و آموزش شروط ضمن عقد، مهرماه سال ۱۳۹۷ سی و یکمین سالگرد تولدش را پشت میله‌های زندان گذراند.