طبق قوانین مصوب جمهوری اسلامی، محکومان و متهمان زن که کودک کمتر از ۲ سال دارند، حق دارند کودکان خود را تا سن ۲ سالگیِ تمام، همراه خود در زندان یا بازداشتگاه نگهداری کنند. اگر زندانی فرزند بالای ۲ سال تا ۶ سال داشته باشد، یا بعد از ۲ سالگی، کودک کسی را بیرون از زندان نداشته باشد، میتواند با نظر شورای طبقهبندی، فرزندش را تا ۶ سالگی با خود نگه دارد.
رئیس زندان هم موظف است که در موسسه یا زندان، مهدکودک راهاندازی کند تا بچههای ۲ تا ۶ سال با رضایت مادر در آنجا تحت آموزشهای متناسب قرار بگیرند.
اگرچه در آئیننامه اجرایی سازمان زندانها ساعت کار معینی برای مهدکودک زندان پیشبینی نشده، اما با توجه به محدودبودن ساعت کاری مهدکودکهای فعال در جامعه آزاد، مهدکودک زندان هم تابع همان محدودیتهای زمانی خواهند بود.
اما تکلیف فرزندان مادران زندانی بعد از رسیدن به سن ۶ سال تمام، چه خواهد شد؟
در این مورد مددکاران اجتماعی مکلف هستند که نسبت به تحویل این کودکان به خانوادههایشان اقدام کنند. در صورتی که خانواده از پذیرش کودکان خودداری کند، مددکاران اجتماعی میباید ترتیبی بدهند تا این کودکان تحویل اداره بهزیستی یا دیگر موسسههای صالح شوند.
نکته قابل توجه دیگر این است که، تهیه وسایل بهداشتی برای زندانیانِ زن و تغذیه مناسب برای مادران زندانی و کودکان همراهشان، به عهده زندان است و زندان مکلف است که نه تنها وسایل بهداشتی، بلکه تغذیه مناسب را هم برای مادران زندانی و هم برای کودکانشان فراهم کند و در اختیار آنها بگذارد.
تغذیه زنان باردار، مادران شیرده و کودکان شیرخوار هم نباید تابع برنامه تغذیه سایر زندانیان باشد و این گروه از زندانیان باید در زندان رژیم غذایی خاص و متناسب با وضعیتشان داشته باشند.
بر اساس ماده ۱۵۸ آئیننامه اجرایی سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور، قوانین مربوط به مادر زندانی و کودکاش لازمالاجرا است.