آزادی والد از زندان، شروع مرحله تازه‌ای از رابطه کودک و والد است؛ رابطه‌ای که به دلیل دوران دوری و غیبت، در آن اخلال ایجاد شده است.
عوامل مختلفی بر برقراری مجدد رابطه والد و کودک بعد از آزادی، اثر می‌گذارند.
- طول مدت دوری والد از کودک
- سن کودک در زمان زندانی و آزادشدن والد
- کیفیت رابطه کودک و والد پیش از دستگیری و در طول زندانی‌بودن او
- اقدامات حمایتی از کودک و والد، بعد از آزادی والد از زندان
نگهدارنده کودک، چه والدی باشد که بیرون از زندان بوده و چه فرد دیگری از خانواده، نقش مهمی در پیوند دوباره کودک و والد آزادشده ایفا می‌کند.
والدی که از زندان آزاد می‌شود باید بداند:
- کودک همان فردی نیست که قبل از بازداشت می‌شناخت
- خود او نیز همان فرد قبلی نیست و با آسیب‌هایی مواجه شده است
اگر والدی هستید که از زندان آزاد شده‌اید، از دورانی که در زندان بوده‌اید، در حد درک کودک، برای او تعریف کنید.
از اتفاقات روزمره‌ای که کودک هم با آن‌ها ارتباط برقرار می‌کند، مانند خوابیدن، مسواک‌زدن یا خرید از فروشگاه، البته بدون عادی جلوه‌دادن شرایط زندان برای کودک بگویید.
متناسب با درک و سن کودک، با او درباره احساساتش گفت‌وگو کنید. به کودک اطمینان دهید که زندانی‌شدن شما به او ارتباطی نداشته.
احساسات و شرایط خود در لحظه‌های خاص، مانند ملاقات‌ها، ممنوع‌الملاقات‌شدن‌ها و روز اول دستگیری را با او در میان بگذارید. از روش‌های مقاومت و گذار از فشارهای زندان با کودک صحبت کنید. حس و حال کودک در لحظه‌های مختلف دوران دوری از خودتان را بشنوید و تلاش کنید تا درکش کنید.
اگر اقدامات لازم برای حفظ رابطه کودک و والد در طول زندانی‌بودن والد اتفاق نیفتاده باشد، برقراری مجدد رابطه با کودک مشکل خواهد بود.
هرچند ملاقات کودک با والد زندانی در حفظ رابطه مهم است، اما همیشه امکان‌پذیر نیست. پس نامه نوشتن، حتی برای خوانده‌شدن در آینده، می‌تواند برای برقراری رابطه مفید باشد. همچنین می‌توان با روش‌هایی مثل خرید هدیه از طرف والد زندانی به مناسبت‌های خاصی مثل تولد کودک، حضور والد را در زندگی کودک حفظ کرد.
به طور خلاصه، با آزادی والد از زندان، رابطه او با کودک خود به خود بازسازی نمی‌شود. علاوه بر کیفیت رابطه‌ی قبل از بازداشت و توانایی و تلاش برای حفظ رابطه در طول زندانی‌بودن، اقدامات موثری نیز باید بعد از آزادی اتفاق بیفتد تا این رابطه دوباره ساخته شود.
برای آگاهی بیشتر در این زمینه می‌توانید کتابچه «راهنمای حمایت از کودکان دارای والدین زندانی»، اثر حامد فرمند را به رایگان در وبسایت آموزشکده توانا مطالعه کنید.